ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ

NUG ရဲ့ တော်လှန်ရေး ကြေညာချက် အပေါ် တိုက်ရိုက်သဘောထား ဆိုပြီး ယူကေနိုင်ငံက မပြေောပေမယ့် ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည် ထူထောင်ရေးအတွက် ငြိမ်းချမ်းစွာ ကြိုးပမ်း အားထုတ်မှုကို ယူကေ အစိုးရကထောက်ခံကြောင်းနဲ့ ပဋိပက္ခတွေ နောက်ထပ် ဖြစ်လာရင် ကိုဗစ် ကိုင်တွယ်ရေး အပါအဝင်၊ စာနာနားလည်မှု ဆိုင်ရာ အကူအညီပေးရေးတွေ အပေါ် ထိခိုက် လိမ့်မယ် ဆိုပြီး ပြောလာပါတယ်။

မြန်မာဆိုင်ရာ သံအမတ်အဖြစ် စစ်ကောင်စီလက်ထက်မှာ ဘောရစ်ဂျွန်ဆင် အစိုးရက ဇူလိုင်လတုန်းက ခန့်ထားတဲ့ သံအမတ် Pete Vowles က စစ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေ အပေါ် ရှုတ်ချကြောင်း ထပ်လောင်း ပြောရင်းမှာပဲ၊ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေး အဖြေရှာရေး လမ်းကို လိုက်ကြဖို့ သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အားလုံးကို တိုက်တွန်ကြောင်း ထုတ်ပြန် လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်နဲ့ အီးယူတို့ဘက်ကရော NUG ရဲ့ စက်တင်ဘာ ၇ ရက်၊ အများ ရည်ညွှန်းပြောနေကြသလို D-Day ကြေညာချက် အပေါ် ဘယ်လို သဘောထား သလဲဆိုတာတော့ ထွက်ပေါ် မလာသေးပါဘူး။

UK in MyanmarCopyright: UK in Myanmar

မြန်မာနိုင်ငံမှာ တကျော့ပြန် စစ်အာဏာ သိမ်းခံခဲ့ရပြီး ၆ လတာ (ဖေဖေါ်ဝါရီ-ဇူလိုင်) ကာလ အတွင်း မှာ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ စောင့်ရှောက်မှု ပေးသူတွေ အပေါ် စစ်တပ်က တိုက်ခိုက်မှု ၂၅၂ ကြိမ် ရှိခဲ့တယ်ဆိုပြီး “ပဋိပက္ခအတွင်း ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ လုံခြုံမှု ရရှိစေရေး ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ ဆိုတဲ့” နိုင်ငံတကာ INGO အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။

ဝါရှင်တန် ဒီစီမြို့ အခြေစိုက် အဲဒီအဖွဲ့က “မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ကျန်းမာရေးကဏ္ဍ အကြမ်းဖက်ခံရမှု၊ နှောင့်ယှက်ထိပါး ခံရမှု ဖြစ်ရပ်များ” ဆိုတဲ့ အစီရင်ခံစာ တစ်စောင်ကို အခု ရက်ပိုင်းမှာပဲ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း ၁၉၂ ယောက်ကို စစ်တပ်က ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး၊ စစ်တပ်ရဲ့ လက်ချက်နဲ့ သေဆုံးသူ သိထားရသမျှ ၂၇ ယောက်၊ ဒဏ်ရာရသူ ၃၆ ယောက် ရှိတယ်လို့ အဲဒီ အစီရင်ခံစာထဲ ရေးထားပါတယ်။

ဒါ့အပြင်၊ ဆေးရုံ ၈၆ ခု စီးနင်း ခံခဲ့ရပြီး ၅၅ ခုမှာ စစ်တပ်က တပ်စွဲ နေရာယူထားတယ်၊ စစ်တပ်ရဲ့ လက်နက်ကြီး ဒဏ်ကြောင့် ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ နေရာထိုင်ခင်းတွေ ထိခိုက် ပျက်စီးရတာမျိုး အကြိမ်ပေါင်း ၁၇ ကြိမ် ပေါ်ပေါက် ခဲ့တယ်လို့ အဲဒီ အစီရင်ခံစာထဲ စာရင်းပြုစု ဖော်ပြထားတာ တွေ့ရပါတယ်။

ရန်ကုန် နဲ့ မန္တလေး မြို့ကြီး နှစ်ခုမှာ ပစ်မှတ်ထား အခံရဆုံး ဖြစ်ပြီး၊ စစ်အာဏာပိုင် တွေရဲ့ လက်ချက်မဟုတ်တဲ့ ဖြစ်ရပ်ပေါင်း ၁၅ ခုကိုလည်း သူတို့ သိရှိ ထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ပဋိပက္ခနေရာတွေမှာ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေကို အန္တရာယ် မပြုရဘူး၊ လုံခြုံမှု အပြည့်အဝ ရှိစေရမယ်ဆိုတာ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေး ကောင်စီက ချမှတ်ထားတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် ဖြစ်တယ်လို့ အဲဒီ ညွန့်ပေါင်း အဖွဲ့က ထောက်ပြပါတယ်။

ဒါ့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံထဲ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက် ခဲ့သူတွေကို အပြစ်ပေး အရေးယူနိုင်ရေး အတွက် လုပ်ဆောင်ကြဖို့လည်း နိုင်ငံတကာ မိသားစုကို အဲဒီ ညွန့်ပေါင်း အဖွဲ့က တောင်းဆိုနေပါတယ်။

safeguardinghealth.orgCopyright: safeguardinghealth.org

Quote Message: “နိုင်ငံတကာ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေ မရှိ ဖြစ်နေချိန်မှာ အာဏာသိမ်း စစ်တပ်က တရားဝင် အစိုးရ သဖွယ် ပုံဖော်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေတာ ဖြစ်တယ်” from မစ္စ ရှရနာ ဘဂနာ မြန်မာဆိုင်ရာ ကုလအထူးကိုယ်စားလှယ်

“နိုင်ငံတကာ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေ မရှိ ဖြစ်နေချိန်မှာ အာဏာသိမ်း စစ်တပ်က တရားဝင် အစိုးရ သဖွယ် ပုံဖော်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေတာ ဖြစ်တယ်”

စစ်အာဏာသိမ်းပြီး ၆ လ အကြာမှာ၊ မြန်မာ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ အာဏာဆုပ်ကိုင်မှုကို ပိုပြီး ခိုင်မာအောင်ပြုလုပ်ဖို့ လုပ်ဆောင်လာနေပြီ ဖြစ်တယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူးသံတမန် မစ္စ ခရစ္စတင်း ရှရနာ ဘာဂနာက ပြောပါတယ်။

အခု ဩဂုတ်လဆန်းပိုင်းက စစ်ကောင်စီကနေ အိမ်စောင့်အစိုးရ နာမည်ပြောင်းပြီး စစ်ခေါင်းဆောင်က သူ့ကိုယ်သူ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူး ခန့်အပ်ခဲ့တာကို မစ္စဘာဂနာ ရည်ညွှန်း ပြောဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံထဲ ကိုဗစ်-၁၉တတိယလှိုင်းဒဏ် ဆိုးဆိုးရွားရွား ကြုံနေရပြီး အခြေအနေတွေဟာ အင်မတန် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ ရှိနေဆဲ ဖြစ်တယ်လို့လည်း မစ္စဘာဂနာက ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံကနေ အွန်လိုင်း ဗီဒီယိုကတဆင့် အမေရိကန် နယူးယောက်မှာ ရှိတဲ့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ သတင်းထောက်တွေကို ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

“ကျွန်မရဲ့ အမြင်အရတော့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ဟာ အိမ်စောင့်အစိုးရ ကြေညာခြင်းနဲ့အတူ အာဏာအပေါ် သူ့ရဲ့ ချုပ်ကိုင်မှုကို ပိုပြီး ခိုင်မာအောင် ပြုလုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားပုံ ရတယ်” ဆိုပြီး မစ္စ ရှရနာဘာဂနာက ပြောပါတယ်။

အိမ်စောင့် အစိုးရ ကြေညာတယ်၊ သူ့ကိုယ်သူ ဝန်ကြီးချုပ်ခန့်တယ်၊ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ ရလာဒ်တွေကို ပယ်ဖျက်ကြောင်း တရားဝင် ကြေညာချက် ထုတ်တယ် ... ဒီအချက်တွေဟာ သူ့တို့ကိုသူတို့ တရားဝင် အစိုးရ သဖွယ် ပုံဖော်ဖို့ရာ အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်တွေ လုပ်ဆောင်လာတဲ့ ခြေလှမ်းတွေ အဖြစ် မြန်မာ ဆိုင်ရာ ကုလ အထူးသံတမန်က ရှူမြင်သုံးသပ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် NLD ကို ပါတီ အဖြစ်ကနေ ဇွတ်အတင်း အဓမ္မ ပယ်ဖျက်တာမျိုးလည်း အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်တွေက မကြာခင် ကြေညာ လာနိုင်တဲ့ စိုးရိမ်ဖွယ် အခြေအနေမျိုးဖြစ်တယ်လို့ လည်း မစ္စ ရှရနာဘာဂနာက ပြောပါတယ်။

“နိုင်ငံတကာ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေ မရှိ ဖြစ်နေချိန်မှာ အာဏာသိမ်း စစ်တပ်က တရားဝင် အစိုးရ သဖွယ် ပုံဖော်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေတာ ဖြစ်တယ်” လို့ မစ္စ ရှရနာ ဘာဂနာက ပြောရင်းမှာပဲ ....

“ကျွန်မအနေနဲ့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ရှိဖို့ ပြောရရင် ကုလအဖွဲ့ကြီးက ဘယ်သူဟာ အစိုးရ ဆိုပြီး ရွေးချယ် အသိအမှတ်ပြုတာမဟုတ်ပါဘူး။ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ်မှာ မူတည်တာဖြစ်ပါတယ်” လို့ ကုလအထူးသံက ဆိုပါတယ်။

“အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတွေက နောက်ဆုံးဖြတ်ချက် မချသေးသရွေ့ နယူးယောက်မှာ ရှိတဲ့ ဦးကျော်မိုးထွန်းဟာ မြန်မာရဲ့ ကုလသမဂ္ဂ ဆိုင်ရာ တရားဝင် သံအမတ်ကြီး ဖြစ်တယ်၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်တို့ဟာ မြန်မာပြည်ရဲ့ အစိုးရ ခေါင်းဆောင်တွေ ဖြစ်ကြတယ်” ဆိုပြီးတော့လည်း လက်ရှိ ကုလသမဂ္ဂမှာ တရားဝင်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မစ္စရှရနာ ဘာဂနာက မီးမောင်းထိုး ပြောခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာပြည်ရဲ့ နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်း ပြဿနာကို ငြိမ်းချမ်းတဲ့နည်းနဲ့ ဖြေရှင်းနိုင်ရေး အတွက် ဆက်လက် ကြိုးစား ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ မစ္စ ရှရနာ ဘာဂနာက ပြောပေမယ့်၊ အခုအချိန်ထိတော့ အာဏာသိမ်း စစ်တပ်ရဲ့ လက်ထက်မှာ ပြည်ဝင်ခွင့် မရသေးပါဘူး။

မြန်မာအရေး စောင့်ကြည့်လေ့လာရေး အဖွဲ့ကို ကုလသမဂ္ဂ၊ အီးယူနဲ့ အာဆီယံ ကိုယ်စားလှယ်တွေ အပြင် တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်၊ ထိုင်း၊ အမေရိကန်၊ ယူကေ၊ နော်ဝေနဲ့ ဆွစ်ဇာလန် နိုင်ငံတွေက ကိုယ်စားလှယ်တွေကိုပါ ပေါင်းထည့်ပြီး ထူထောင်ထားရှိဖို့လည်း ကုလအထူးသံက တိုက်တွန်းနေပါတယ်။

လတ်တလောမှာပဲ မြန်မာအရေး အာဆီယံ အထူးသံတမန်ကို အာဆီယံ ခန့်အပ်ထားရှိ လိုက်နိုင်တဲ့ ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း အားလုံး ပါဝင်တဲ့ ပြောဆို ဆွေးနွေးမှုတွေ လုပ်နိုင်ဖို့ အရေးကြီးလှတယ်၊ နို့မို့ဆို မြန်မာပြည်ဟာ ပိုမို ဆိုးရွား ပြင်းထန်တဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ဘက်ကို တစထက်တစ ပိုပြီး သွားနေပြီလို့ မစ္စ ရှရနာ ဘာဂနာက သတိပေးပါတယ်။

Getty ImagesCopyright: Getty Images

ကနီနယ်ထဲ အာဏာသိမ်း စစ်တပ်က လူတွေ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ထားကြောင်း ဦးကျော်မိုးထွန်း ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ်ထံ တိုင်ကြား

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကနီဒေသတဝိုက် နယ်မြေတွေမှာ အာဏာသိမ်း စစ်တပ်ရဲ့ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ လက်ချက်နဲ့ သေဆုံးခဲ့ရသူတွေရဲ့ ရုပ်အလောင်းပေါင်း ၄၀ ကို ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင်လ အတွင်း နေရာ ၃ နေရာကနေ တွေ့ရှိထားရတယ် ဆိုပြီး ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်း ကိုယ်စားလှယ် ဦးကျော်မိုးထွန်းက ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူးတားရက်စ်ထံကို စာရေးသား ပေးပို့ပြီး အကြောင်းကြားပါတယ်။

စစ်တပ်ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေဟာ လူသားမျိုးနွယ်ပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုမျိူးထိ မြောက်ကြောင်း ထင်ရှားလှတယ်လို့ သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက ရေးသားထားပါတယ်။

ဒါ့ကြောင့်၊ အာဏာသိမ်း မြန်မာစစ်တပ်ကို လက်နက်တင်ပို့ ရောင်းချတာကိုကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အတိုင်းအတာ အနေနဲ့ အလုံးစုံ ပိတ်ပင်နိုင်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေး ကောင်စီက ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်ပေးပါ ဆိုပြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက ပန်ကြားထားပါတယ်။

အာဏာသိမ်း စစ်တပ်ရဲ့ သတ်ဖြတ်မှု၊ ဖမ်းဆီးမှုတွေ အပါအဝင် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေ လျော့ပါးသွားမယ့် အရိပ်အယောင်တောင် မတွေ့ရဘူးလို့လည်း ဆိုပါတယ်။

မြန်မာအရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ လူသားချင်း စာနာ နားလည်မှု ဆိုင်ရာ ကြားဝင် ဟန့်တား ဆောင်ရွက်တာမျိုးတွေ အရေးတကြီး လုပ်ဆောင်ပါ ဆိုပြီးတော့လည်း ဦးကျော်မိုးထွန်းရဲ့ စာထဲ တောင်းဆိုထားပါတယ်။

လက်ရှိ အချိန်မှာ ကနီနယ်ထဲ တိုက်ပွဲတွေ ငြိမ်သက်နေပေမယ့် ဒေသခံတွေရဲ့ ရုပ်အလောင်းတွေ ထပ်ပြီးတွေ့လာနိုင်သေးတယ် ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ အဲဒီ ဒေသက လာတဲ့ သတင်းတွေက ဆိုပါတယ်။

အာဏာသိမ်း စစ်တပ် တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့၊ စစ်တပ်က လက်နက် တပ်ဆင်ပေးထားတဲ့ သူတွေရဲ့ ရန်ကြောင့်ဒေသတွင်း ကျေးရွာတွေကသူတွေ အိုးအိမ်တွေ စွန့်ခွာ ထွက်ပြေး ခဲ့ကြရပြီး ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အာဏာသိမ်း စစ်တပ်ဘက်က ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင်လ အကုန်ပိုင်း ၃၀ ရက်နေ့တုန်းက ကနီနယ်ထဲက ဇီးပင်တွင်းရွာမှာ အကြမ်းဖက် လက်နက်ကိုင် အယောက် ၁၀၀ ဝန်းကျင်က တိုက်ခိုက်လာတဲ့ အတွက်၊ ပြန်လည် တိုက်ခိုက်ခဲ့တာမှာ အလောင်း ၉ လောင်းနဲ့အတူ အမဲလိုက်သေနတ်တွေ၊ လက်လုပ်ဗုံးတွေ ရရှိထားတယ် ဆိုပြီး ပြောထားပါတယ်။

Getty ImagesCopyright: Getty Images

Quote Message: သီတင်းနှစ်ပတ် အတွင်းမှာကို လူဦးရေရဲ့ ထက်ဝက်ဟာ ကိုဗစ် ကူးစက် ခံရလိမ့်မယ် from မစ္စ ဘာဘရာ ဝုဒ်ဝါ့ဒ် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ ဗြိတိန်သံအမတ်

သီတင်းနှစ်ပတ် အတွင်းမှာကို လူဦးရေရဲ့ ထက်ဝက်ဟာ ကိုဗစ် ကူးစက် ခံရလိမ့်မယ်

UNTVCopyright: UNTV

မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခုလာမယ့် သီတင်း နှစ်ပတ် အတွင်း စုစုပေါင်း လူဦးရေရဲ့ ထက်ဝက် ကိုဗစ် နိုင်တင်း ကူးစက် ခံရနိုင်ဖွယ် ရှိတယ် ဆိုပြီး ကုလသမဂ္ဂ ဆိုင်ရာ ဗြိတိန် သံအမတ် မစ္စ ဘာဘရာ ဝုဒ်ဝါ့ဒ်Barbara Woodward က သတိပေး လိုက်ပါတယ်။

လက်ရှိ မြန်မာ့ အကျပ်အတည်း ပြဿနာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေး ကောင်စီမှာ အလွတ်သဘော ကြားနာပွဲတစ်ရပ်ကို မစ္စ ဝုဒ်ဝါ့ဒ်က ဇူလိုင်လ ၂၉ ရက်နေ့ မနေ့က၊ ကမကထလုပ် ကျင်းပရင်းမှာပဲ အဲဒီလို သတိပေးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်း ခံလိုက်ရတာရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ အနေနဲ့ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု စနစ် ပြိုလဲသွားပြီး၊ ကျန်းမာရေး ကဏ္ဍက သူတွေလည်း ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခံရ၊ ဖမ်းဆီးခံရတာတွေ ဖြစ်လာခဲ့တယ်လို့ မစ္စ ဝုဒ်ဝါ့ဒ်က ပြောပါတယ်။

“ကိုဗစ် ရောဂါ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ မြန်မာပြည်သူတွေကြား ကူးစက်မှု အင်မတန်မှကို မြန်ဆန် နေပါတယ်။ လာမယ့် သီတင်းနှစ်ပတ် အတွင်းမှာကို လူဦးရေရဲ့ ထက်ဝက်ဟာ ကိုဗစ် ကူးစက် ခံရလိမ့်မယ် ဆိုတဲ့ တွက်ဆထားမှုတွေ ရှိနေပါတယ်” ဆိုပြီး မစ္စ ဝုဒ်ဝါ့ဒ်က ဆိုပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ရောဂါ ထိန်းချုပ် ကိုင်တွယ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်ကလည်း တခြားနိုင်ငံတွေရဲ့ ပိုမို ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုတွေကို မျှော်လင့်နေတယ် ဆိုပြီး စစ်တပ်ရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက် ရှိနေတဲ့ နိုင်ငံပိုင် သတင်းဌာနတွေက ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းကပဲ ပြောထားပါတယ်။

ကိုဗစ် တတိယလှိုင်းဒဏ်ကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆိုးဆိုးရွားရွား ခံနေရပြီး နိုင်ငံအနှံ့ မြို့တွေမှာ သေဆုံးနှုန်း မြင့်မားနေတယ် ဆိုတဲ့ သတင်းတွေကို လူမှု ကူညီ ကယ်ဆယ်ရေး အဖွဲ့အသီးသီးက ပြောနေကြပါတယ်။

ကြားကာလ အစိုးရ အဖြစ် ကြေညာထားတဲ့ NUG ကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ ကုလသမဂ္ဂ ဆိုင်ရာ မြန်မာ သံအမတ် ဦးကျော်မိုးထွန်းလည်း အဲဒီ လုံခြုံရေး ကောင်စီ အလွတ်သဘော ကြားနာပွဲမှာ ရှိနေခဲ့ပါတယ်။

NUG ဟာ တိုင်းရင်းသား လူမျိုးစုတွေရဲ့ ကျန်းမာရေး အဖွဲ့တွေနဲ့ အတူ လက်တွဲ ဆောင်ရွက်နေပြီး၊ ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးတွေ အပါအဝင် စာနာနားလည်မှု ဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့တွေ မြန်မာနိုင်ငံကို ပေးဖို့ရာ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းကို ပန်ကြား ထားပြီး ဖြစ်တယ်လို့ ဦးကျော်မိုးထွန်းက ပြောပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံထဲ ကိုဗစ် ရောဂါ ထိန်းချုပ် ကိုင်တွယ်ရေး လုပ်ဆောင်ရာမှာ ကုလသမဂ္ဂ ဦးဆောင်တဲ့ စောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့ ထူထောင် ထားရှိဖို့လည်း ဦးကျော်မိုးထွန်းက အခုလို တိုက်တွန်း သွားပါတယ်။

“ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေကို အဆင်ပြေပြော ချောချောမွေ့မွေ့ ထိုးပေးနိုင်ဖို့နဲ့ စာနာ နားလည်မှုဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့တွေ ပေးနိုင်ဖို့ ဆိုရင် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ အနီးကပ် စောင့်ကြည့်လေ့လာမှု ရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကျွန်တော်တို့ အနေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ကြီးကို အထူးသဖြင့် လုံခြုံရေးကောင်စီကို တောင်းဆိုပါရစေ။ ကုလသမဂ္ဂ ဦးဆောင်တဲ့ စောင့်ကြည့်ရေး ယန္တရားတစ်ရပ်ကို အရေးတကြီး သဘောထားပြီး ထူထောင်ကြပါ” လို့ ဦးကျော်မိုးထွန်းက ပြောပါတယ်။

UNTVCopyright: UNTV

Quote Message: “မြန်မာပြည်မှာ မသေသင့်ပဲ လူတွေ အများကြီး သေခဲ့ရပြီးပြီ။ ကုလသမဂ္ဂဘက်က အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှု မလုပ်ဘူးဆိုရင် နောက်ထပ်လည်း အသက်တွေ ဆုံးရှုံး ရလိမ့်မယ်” from တွမ်အင်ဒရူးစ် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလအထူးသံ

“မြန်မာပြည်မှာ မသေသင့်ပဲ လူတွေ အများကြီး သေခဲ့ရပြီးပြီ။ ကုလသမဂ္ဂဘက်က အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှု မလုပ်ဘူးဆိုရင် နောက်ထပ်လည်း အသက်တွေ ဆုံးရှုံး ရလိမ့်မယ်”

မြန်မာပြည်မှာ ကိုဗစ်ကူးစက်နှုန်း၊ သေဆုံးနှုန်း အဆမတန်များနေတာကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ ဆိုရင် “ကိုဗစ်ဆိုင်ရာ ပစ်ခတ်မှုရပ်စဲရေး”လုပ်ဖို့ လိုနေပြီလို့ မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေတွေကို အစီရင်ခံရတဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အထူး ကိုယ်စားလှယ် တွမ်အင်ဒရူးစ်က ပြောပါတယ်။

ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ လူပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ နေရာထိုင်ခင်းတွေကို စစ်ကောင်စီက ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်တာတွေ ရပ်ဖို့ ကုလ အထူးသံတမန် မစ္စတာ အင်ဒရူးစ်က ပြောတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ လူပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ နေရာထိုင်ခင်းတွေ အတိုက်အခိုက် ခံရတဲ့ ဖြစ်ရပ် အနည်းဆုံး အကြိမ် ၂၆၀ ရှိခဲ့တယ်လို့ ကုလ အထူးသံက ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ တိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် အနည်းဆုံး ၁၈ ယောက် သေဆုံးခဲ့ရတယ် လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု ဆိုင်ရာ လူပုဂ္ဂိုလ် အယောက် ၆၀၀ ကျော်ကို စစ်ကောင်စီက ဖမ်းဝရမ်း ထုတ်ထားပြီး၊ လက်ရှိ ဖမ်းခံထားရသူ အနည်းဆုံး ၆၇ ယောက် ရှိနေတယ်လို့ တွမ်အင်ဒရူးစ်က ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက ကျူးလွန်နေတာတွေ အားလုံး ရပ်တန့်နိုင်ဖို့ လုံခြုံရေးကောင်စီ အပါအဝင် အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတွေ အားလုံး အနေနဲ့ ၊အသုံးချလို့ ရနိုင်သမျှ ကုလသမဂ္ဂ ဆိုင်ရာ နည်းလမ်းတွေ အားလုံး သုံးကြပါ ဆိုပြီးတော့ မစ္စတာ အင်ဒရူးစ်က တိုက်တွန်း နေပါတယ်။

“မြန်မာပြည်မှာ မသေသင့်ပဲ လူတွေ အများကြီး သေခဲ့ရပြီးပြီ။ ကုလသမဂ္ဂဘက်က အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှု မလုပ်ဘူးဆိုရင် နောက်ထပ်လည်း အသက်တွေ ဆုံးရှုံး ရလိမ့်မယ်”လို့ တွမ်အင်ဒရူးစ်က ပြောပါတယ်။

“မြန်မာပြည်မှာ စစ်ကောင်စီက ကိုဗစ်ပျံ့နေတာကို ဘေးချိတ်ပြီး ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အပေါ် အညှာအတာမဲ့ တိုက်ခိုက်နေချိန်မှာ ကုလအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတွေက ဘေးကနေ အားရနေတဲ့ ပုံစံမျိုး နေပြလို့ မဖြစ်ဘူး။ ဒီအကြမ်းဖက်မှုတွေ အဆုံးသတ်အောင် ဝိုင်းလုပ်ရမယ်။ ဒါမှ ဆရာဝန်တွေ၊ သူနာပြုတွေဟာ လူ့အသက်ကယ်တဲ့ အလုပ်တွေ လုပ်ဆောင်နိုင်မှာ ဖြစ်တယ်။ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့တွေကလည်း အဲဒီ အခြေအနေရှိမှပဲ ကာကွယ်ဆေးတွေ ပို့ပေးတာမျိုး အပါအဝင် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု လုပ်ငန်တွေမှာ ဝင်ကူတာမျိုးတွေ လုပ်နိုင်ကြလိမ့်မယ်” လို့ မစ္စတာ အင်ဒရူးစ်က ပြောပါတယ်။

လုံခြုံရေးကောင်စီကနေ ပြီးခဲ့တဲ့ ဖေဖေါ်ဝါရီလ ကတည်းက ချမှတ်ထားတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ထဲ ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးတွေ ထိုးပေးနိုင်ရေး၊ လိုအပ်တဲ့ အကူအညီ အထောက်အပံ့တွေ ပေးနိုင်ရေး အတွက် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ ရှိနေတဲ့ နေရာတိုင်းမှာ အပစ်ရပ်ကြရမယ် ဆိုတဲ့ အချက် ပါဝင်ပါတယ်။

“အဲဒီ လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ အထိန်းအချုပ်မရှိ အကြမ်းဖက်မှုတွေ တွေ့ကြုံနေရတဲ့ တိုင်းပြည်မျိုးမှာ ကိုဗစ် ကိုင်တွယ် ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး အလို့ငှာ အခြေခံမူ အဖြစ် ကိုင်စွဲကြဖို့ ချမှတ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခု မြန်မာနိုင်ငံထဲက အခြေအနေဟာ ပိုဆိုးရွားလာတာကြောင့် လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ပိုပြီး အာရုံစိုက် အကောင်အထည် ဖော်ဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။ ဒါမှပဲ လူ့အသက်တွေ အများအပြား ကယ်နိုင်လိမ့်မယ်” လို့ မစ္စတာ အင်ဒရူးစ်က ပြောပါတယ်။

“အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ ဆင်းသွားပြီး တရားဝင် အစိုးရ ဦးဆောင်မှုနဲ့ ကိုဗစ် ပြဿနာကို ကိုင်တွယ်နိုင်ရင် အကောင်းဆုံးပေါ့။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ အခြေအနေကို မရောက်ခင် လတ်တလော အနေအထားမှာ၊ စစ်ကောင်စီရဲ့ အဆင်ခြင်မဲ့ တိုက်ခိုက်တာတွေ၊ ဖမ်းဆီးတာတွေကို ရပ်တန့်နိုင်ဖို့ လိုတယ်။ အဲဒီလို ရပ်ပစ်နိုင်ဖို့ ဆိုတာက ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ကြီးနဲ့ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတွေက ခိုင်မာတဲ့ မူဝါဒ သဘောထားတွေနဲ့ ရပ်တည်ပေးလာဖို့ မြန်မာပြည်သူတွေ လိုအပ်နေပါတယ်” ဆိုပြီး လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာ အထူး ကိုယ်စားလှယ်က ပန်ကြားနေပါတယ်။

Myat Thu Kyaw/NurPhoto via Getty ImagesCopyright: Myat Thu Kyaw/NurPhoto via Getty Images

Quote Message: အကျပ်အတည်းက ပိုပိုဆိုးလာတဲ့လမ်းပေါ် သွားနေတာကို ရပ်ပစ်ဖို့လိုတယ်

အကျပ်အတည်းက ပိုပိုဆိုးလာတဲ့လမ်းပေါ် သွားနေတာကို ရပ်ပစ်ဖို့လိုတယ်

မြန်မာနိုင်ငံမှာ လာမယ့် ခြောက်လ အတွင်း စားနပ်ရိက္ခာ မလုံလောက်တာတွေ သိသိသာသာ ပိုမိုဖြစ်လာနိုင်ပြီး သန်းပေါင်းများစွာသောသူတွေ ငတ်မွတ် ခေါင်းပါးတဲ့ဒဏ် ခံစားရလိမ့်မယ်ဆိုပြီး ကုလသမဂ္ဂ အကူအညီပေးရေး အဖွဲ့ ယူအဲန်အိုချာက ထပ်လောင်း သတိပေးပါတယ်။

ရခိုင်နဲ့ ဧရာဝတီဒေသတွေမှာ ကျေးလက်နေပြည်သူတွေ၊ စစ်ဘေးရှောင် ပြည်သူတွေကို အသီးအနှံနဲ့ ဆန်စပါး မျိုးစေ့တွေ၊ ကြက်စာတွေ၊ မြေဩဇာတွေ ထောက်ပံ့တာမျိုး စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာ ကုလအဖွဲ့ FAO က လုပ်ဆောင်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဇွန်လဟာ စိုက်ပျိုးရာသီနဲ့ ရိတ်သိမ်းရာသီကြား ကာလဖြစ်လို့ ကျေးလက်မှာ ပုံမှန် အတိုင်းဆိုရင်ကို အလုပ်အကိုင်ရှားတဲ့ ရာသီချိန် ဖြစ်ပါတယ်။

လက်ရှိ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ မတည်ငြိမ်မှုတွေဟာ အခုလို ရာသီချိန်မှာ လူတွေကိုပိုပြီး အခက်ကြုံစေတယ်လို့ အိုချာက ပြောပါတယ်။

တခြားတိုင်းပြည်တွေမှာ အလုပ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ လူ့အသက်တွေကို ကယ်နိုင်တာတွေ့ရတဲ့ ကြိုတင် တွက်ဆ လုပ်ဆောင်ချက် စီမံကိန်းတွေ ကုလ FAO က မြန်မာပြည်ထဲမှာလည်း လုပ်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါ့ကြောင့် အထက်မှာပြောထားသလို လူတွေ တနိုင်တပိုင် စိုက်ပျိုးမွေးမြူ စားနိုင်အောင် ထောက်ပံ့တဲ့ စီမံကိန်းတွေ ဖော်ဆောင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အာရှနဲ့ ပစိဖိတ်ရေးရာ စီမံကိန်း အရာရှိ ဆုမ်ဆပ် ပီပိုပင်ညို ပြောတာက ...

“မြန်မာတနိုင်ငံလုံး အနှံ့ အကြီးအကျယ် နှောင့်နှေး ရပ်ဆိုင်းနေတာတွေ တွေ့နေရပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အဓိက ပို့ဆောင်ရေး လမ်းကြောင်းတွေ ပုံမှန် မလည်ပတ်နိုင်ပါဘူး။ အကျိုးဆက်အားဖြင့် ပြည်ပကသွင်းတဲ့ စားသုံးဆီနဲ့ စိုက်ပျိုးရေးသုံး မြေဩဇာတွေ စျေးတွေ ထိုးတက်လာပါတယ်”

“ဝေးလံခေါင်ဖျားတဲ့ ဒေသကလူတွေနဲ့၊ လတ်တလော ထပ်တိုးလာတဲ့ စစ်ဘေးရှောင် မိသားစုတွေ စားရေရိက္ခာ မပြတ်လပ်အောင် ကာကွယ်မှ ဖြစ်လိမ့်မယ်။ အကျပ်အတည်းက ပိုပိုဆိုးလာတဲ့လမ်းပေါ် သွားနေတာကို ရပ်ပစ်ဖို့လိုတယ်” ဆိုပြီး မစ္စတာ ပီပိုပင်ညိုက ဆိုပါတယ်။

FAO ကျင့်သုံးနေတဲ့ ကြိုတင်တွက်ဆ လုပ်ဆောင်ချက် Anticipatory Action စီမံကိန်းကို ဂျာမနီ၊ ဥရောပသမဂ္ဂ၊ ဘယ်လ်ဂျီယံနဲ့ ဆွီဒင်တို့က ထောက်ပံ့ပေးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံထဲက ပရောဂျက်အတွက် ဂျာမနီ ဗဟိုအစိုးရရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးရုံး ဆီက အကူအညီ အထောက်အပံ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

AFPCopyright: AFP