ဒီနိုင်ငံတွေဟာ "စစ်အေးတိုက်ပွဲကာလက စိတ်နေ သဘောထားတွေကို ကိုင်စွဲနေသလို၊ အတွေးအခေါ်မတူမှုတွေကို အာဃာတတွေ ထားတုန်းပဲ" လို့ တရုတ်က စွပ်စွဲ
အပြည့်အစုံ ဖတ်ရန်တောင်တရုတ်ပင်လယ် အငြင်းပွားမှု
မြန်မာစစ်တပ် အာဏာလွယ်လွယ်နဲ့ စွန့်မှာမဟုတ်ကြောင်း တရုတ်အစိုးရ မျက်မှောက်ပြုထား
မြန်မာပြည်ဟာ စစ်တပ်အုပ်ချုပ်မှုအောက် ကာလ အတန်ကြာ ဆက်ပြီး ရှိနေဦးမယ်လို့ တရုတ်ပြည်မကြီး အစိုးရက တွက်ဆထားတယ် ဆိုပြီး ဝါရှင်တန်ဒီစီ အခြေစိုက် စတင်မ်ဆန်ဌာန (The Stimson Center) သုတေသီပညာရှင် အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
မြန်မာပြည်ထဲ ဘယ်လိုတွေ ဆက်ပြီး ဖြစ်လာနိုင်တယ် ဆိုတဲ့ အပေါ် ဘေဂျင်းအစိုးရက အခြေခံကျကျ ဆန်းစစ်မှုတွေ ပြုလုပ်ထားတာမှာ စစ်အာဏာသိမ်းတိုင်း အာဏာလွယ်လွယ်နဲ့ ပြန်မစွန့်တဲ့ အစဥ်အလာ အတိုင်း အခုတခေါက်လည်း ကာလတာရှည် အုပ်ချုပ်နေလိမ့်ဦးမယ် ဆိုတဲ့ ကောက်ချက်မျိုး ဆွဲထားကြောင်း အဲဒီ ပညာရှင် အဖွဲ့က ထောက်ပြနေပါတယ်။
စတင်မ်ဆန်ဌာနဟာ နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေး ကဏ္ဍကို အထူးပြု လေ့လာ စောင့်ကြည့်တဲ့ သုခမိန်အဖွဲ့တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ခံထားရတဲ့ အစိုးရကို ဖယ်ရှားခဲ့တဲ့ မြန်မာစစ်တပ်အပေါ်နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းက ကန့်ကွက် ဝေဖန်နေချိန် တရုတ်ကတော့ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ဆက်ဆံရေး ပိုပြီး ခိုင်မာအောင် တိုးမြှင့် တည်ဆောက် နေတယ်လို့ စတင်မ်ဆန်ဌာနက သုံးသပ်ထားပါတယ်။
တရုတ်-မြန်မာ ဆက်ဆံရေး ကျွမ်းကျင်သူ စတင်မ်ဆန်ဌာနက ယွန်ဆွန် ပြောတာက ....
“မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုဟာ အောင်မြင်တယ်လို့ ဘေဂျင်းအစိုးရ ရှုမြင်ထားပုံရပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် တရုတ်ပိုင်စီးပွားရေးတွေ ပစ်မှတ်ထား ရန်လိုခံရတာမျိုး ရှိပေမယ့် မြန်မာပြည်ထဲမှာ တရုတ်အကျိုးစီးပွားတွေကို ဆက်ပြီး ခိုင်မာစေလိမ့်မယ်” လို့ သုံးသပ်ပါတယ်။
အာဏာသိမ်း စစ်တပ်အောက်က မြန်မာနဲ့ တရုတ်ပြည်မကြီး အစိုးရကြား ကုန်သွယ်ရေးရော၊ သံတမန် ဆက်ဆံရေးပါ ပုံမှန်အတိုင်း ရှိနေပြီး၊ အစိုးရချင်း တိုက်ရိုက် ထိတွေ့တဲ့ “နိုင်ငံတော်အဆင့်” စီးပွားရေး ဆက်ဆံမှုတွေလည်း ပြန်စနေပြီလို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီအချက်တွေကို ကြည့်ရင် စစ်တပ်က ဆက်ပြီး အာဏာချုပ်ကိုင်ထားမှာကို တရုတ်က မြင်နေသလို၊ နိုင်ငံတကာ ပိတ်ဆို့မှုတွေကြား ထွက်ပေါက်အနေနဲ့ တရုတ်အပေါ် အလုံးစုံမှီခိုရေး ယခင်လမ်းကြောင်းအတိုင်း မြန်မာစစ်တပ် ပြန်သွားနေပြီလို့လည်း ယွန်ဆွန်က သုံးသပ်ပါတယ်။
နိုင်ငံတကာ မျက်နှာစာမှာ စစ်ကောင်စီကို တရားဝင် အစိုးရသဖွယ် အသိအမှတ်ပြု မဆက်ဆံရေး ဆော်ဩလှုပ်ရှား နေတာတွေ အတိုင်းအတာ တစ်ခု အထိ ထိရောက်နေပြီး ကုလသမဂ္ဂနဲ့ အမေရိကန် အပါအဝင် အနောက်အုပ်စု နိုင်ငံတွေက မြန်မာစစ်တပ်ကို အာဏာသိမ်းတာ စွန့်လွှတ်ဖို့ ပြောနေပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အစည်းအဝေးတွေမှာ စစ်ကောင်စီ ကိုယ်စားလှယ်ကို လက်မခံတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေ ရှိလာနေပါတယ်။
တရုတ်ပြည်မကြီး အစိုးရကတော့ မြန်မာ စစ်တပ်ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပြန်လှည့်သွားတော့မှာ မဟုတ်ကြောင်း ဆန်းစစ်ထားနှင့်ပြီး ဖြစ်တယ်လို့ စတင်မ်ဆန်ဌာနက ပြောနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
Copyright: Getty ImagesImage caption: တရုတ်အပေါ် အလုံးစုံမှီခိုရေး လမ်းကြောင်းအတိုင်း မြန်မာစစ်တပ် ပြန်လျှောက်နေပြီ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး၊ ဆွေးနွေးရေးလမ်းကိုပဲ တရုတ်အစိုးရကလည်း တိုက်တွန်း
တရုတ်ပြည်မကြီး အစိုးရ နိုင်ငံခြားရေး ဌာနကလည်း မြန်မာနိုင်ငံထဲက အခြေအနေတွေ အပေါ် အင်မတန် စိုးရိမ်ပူပန်တယ်လို့ ပြောရင်း တွေ့ဆုံရေးလမ်း လျှောက်လှမ်းကြဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံထဲ ခက်ခက်ခဲခဲ တည်ဆောက် ရယူထားနိုင်ခဲ့တဲ့ ဒီမိုကရေစီ ဖော်ဆောင်ရေး လမ်းကြောင်းကို ရှေ့ဆက်သွားနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်တယ် ဆိုပြီး၊ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဌာနရဲ့ ပြောခွင့်ရ ဟွာရှုရင်က အခုလို ဆိုပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရေရှည်အကျိုးကို တွက်ဆပြီး အဖွဲ့အားလုံး၊ ဘက်အားလုံး အနေနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေ အမြန်ဆုံး ဖော်ဆောင်ဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ ခက်ခက်ခဲခဲ ရယူထားတဲ့ ဒီမိုကရေစီ ဖော်ဆောင်ရေး’ လုပ်ငန်းစဥ်ကို ရှေ့ဆက်နိုင်အောင် ကွဲပြားမှုတွေကို ဖွဲ့စည်းပုံနည်းကျ၊ ဥပဒေမူဘောင်တွေ အောက်ကနေ ညှိနှိုင်းကြပါ” လို့ ပြောသွားတာပါ။
“မြန်မာနိုင်ငံထဲက အကြမ်းဖက်မှုတွေ အပေါ် တရုတ်အနေနဲ့ အင်မတန် စိုးရိမ်တယ်၊ ဒီလုပ်ရပ်တွေဟာ ဘယ်သူ့အတွက်မှ အကျိုးမရှိဘူး၊ ခံစားကြရတာ မြန်မာပြည်သူတွေပဲ”လို့လည်း ပြောခွင့်ရ ဟွာရှုရင်က ထုတ်ပြန်သွားပါတယ်။
Copyright: Getty ImagesImage caption: မြန်မာနိုင်ငံထဲက အကြမ်းဖက်မှုတွေ အပေါ် တရုတ်အနေနဲ့ အင်မတန် စိုးရိမ်တယ် ဂျပန်ခရီးစဥ်မှာလည်း ၀န်ကြီးဘလင်ကင် မြန်မာစစ်တပ်ကိုရှုတ်ချ
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ရောက်ရှိနေတဲ့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီး အန်တိုနီဘလင်ကင်က သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ မြန်မာ အရေးကိုလည်း ထည့်သွင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်ဟာ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ပွဲရလာဒ်တွေကို ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်း ဆန္ဒပြနေကြသူတွေ အပေါ်မှာလည်း ကြမ်းကြုတ်ရက်စက်စွာ ဖိနှိပ်ဖြိုခွဲနေတယ်” လို့ ၀န်ကြီး ဘလင်ကင် ပြောသွားတာပါ။
သူဟာ တဆက်တည်းမှာပဲ တရုတ်ပြည်မကြီး အစိုးရကိုလည်း ၀ေဖန်သွားပါတယ်။
ဘေဂျင်းအစိုးရဟာ ဟောင်ကောင်ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်၊ ထိုင်၀မ်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီတို့ကို ဖျက်စီးနေတယ်၊ ရှင်ကျန်းနဲ့ တိဘက်မှာလည်း လူ့အခွင့်အရေးတွေ ချိုးဖောက်နေတယ်၊ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေကို ချိုးဖောက်ပြီးတော့လည်း တောင်တရုတ်ပင်လယ်ပြင်မှာ ပိုင်နက်ချဲ့ထွင်နေတယ်လို့ ၀န်ကြီးဘလင်ကင်က ၀ေဖန်ပါတယ်။
အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီး မစ္စတာ ဘလင်ကင်ဟာ ကာကွယ်ရေး၀န်ကြီး လွိုက် အော်စတင်နဲ့ အတူ အာရှ မဟာမိတ် နိုင်ငံတွေ ဖြစ်တဲ့ ဂျပန်နဲ့ တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံတွေကို ခရီးထွက် နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အခုဆိုရင် အမေရိကန် အစိုးရ ထိပ်တန်း အဖွဲ့၀င် နှစ်ယောက်ဟာ တိုကျိုမြို့တော်မှာ ဂျပန် ၀န်ကြီးချုပ် ယိုရှီဟီးဒေး ဆူးဂနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီတွေ့ဆုံပွဲ အပြီး ပူးတွဲကျင်းပတဲ့ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ မစ္စတာ ဘလင်ကင်က မြန်မာအရေးကိုပါ ထည့်သွင်း ပြောခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
Copyright: Getty ImagesImage caption: တရုတ်ပြည်မကြီး အစိုးရကိုလည်း ၀ေဖန် တရုတ်ပိုင်လုပ်ငန်းတွေကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ ပြည်မကြီးအစိုးရတောင်းဆို
တရုတ်ပြည်မကြီး အစိုးရကတော့ မြန်မာပြည်ထဲမှာ ရှိတဲ့ သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံသားတွေ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ အတွက် အင်မတန် စိုးရိမ် နေတယ် ဆိုပြီး ပြောပါတယ်။
လှိုင်သာယာ မီးလောင်မှုတွေဟာ တရုတ်ပိုင် စက်ရုံတွေ ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ ဖြစ်ရပ် အနေနဲ့ ရန်ကုန် အခြေစိုက် တရုတ်သံရုံးက ထုတ်ပြန် ခဲ့ပြီးတဲ့နောက်၊ အခုဆို ဘေဂျင်းမြို့တော်မှာ ရှိတဲ့ တရုတ် အစိုးရရဲ့ နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီးဌာနကပါ အလားတူ ပြောဆိုလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။
“အတော်ဆိုးတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေပါ။ ဖြစ်ပြီးချင်းချင်းပဲ၊ ရန်ကုန်မှာရှိတဲ ကျနော်တို့သံရုံးက သက်ဆိုင်ရာ ကုမ္ပဏီတွေ၊ ကုန်သည်အသင်းတွေနဲ့ ဆက်သွယ်ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံသားတွေ၊ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေကို အကာအကွယ်ပြုပေးဖို့ ဒေသခံရဲတပ်ဖွဲ့က ထိရောက်တဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေ ပြုမူဖို့လိုပါတယ်” ဆိုပြီး တရုတ် နိုင်ငံခြားရေးဌာနရဲ့ ပြောခွင့်ရ ကျောင်လီကျန်းက သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောပါတယ်။
တရုတ် နိုင်ငံသားတွေကို မြန်မာပြည်ထဲကနေ ကယ်ထုတ်တာမျိုး လုပ်ဆောင်မှာလား ဆိုတဲ့ သတင်းထောက်တစ်ယောက်ရဲ့ မေးခွန်းကိုလည်း ပြောခွင့်ရ ကျောင်လီကျန်းက ......
“တရုတ် အစိုးရအနေနဲ့ မြန်မာပြည်ထဲက အခြေအနေတွေကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့် နေပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံသားတွေ၊ လုပ်ငန်းတွေအပေါ် ထိခိုက် မှုတွေ ရှိနေတာကိုလည်း အင်မတန် စိုးရိမ်ပါတယ်။ အလားတူ ဖြစ်ရပ်တွေ ထပ်ပြီး ပေါ်ပေါက်မလာဖို့ မြန်မာဘက်က လက်တွေ့ကျတဲ့ ကိုင်တွယ်မှုမျိုးတွေ ပြုလုပ်ဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” ဆိုပြီး တုံ့ပြန် ဖြေဆိုပါတယ်။
Copyright: Getty ImagesImage caption: တရုတ်ပိုင် စက်ရုံတွေ ပစ်မှတ်ထားခံနေရတယ်ဆိုပြီး တရုတ်စွပ်စွဲ တရုတ် အမေရိကန် ဆွေးနွေးတဲ့အခါ မြန်မာအရေးလည်း ပါ၀င်နိုင်
အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်တို့ရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူ၀ါဒပိုင်း ဆိုင်ရာ အဓိက ပုဂ္ဂိုလ်တွေ၊ ရှေ့လာမယ့် သီတင်းပတ်ထဲ တွေ့ဆုံကြဖို့ စီစဥ်ထားပါတယ်။
မတ်လ ၁၈ ရက်၊ ကြာသပတေးနေ့၊ အမေရိကန် အလက်စကာ ပြည်နယ်ထဲက အကြီးဆုံးမြို့ အဲန်ကားရေ့ဂျ်Anchorage မှာ တွေ့ကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန်ဘက်က နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီး အန်တိုနီ ဘလင်ကင်နဲ့ အတူ သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒင်ရဲ့ လုံခြုံရေး ဆိုင်ရာ အကြံပေး ဂျိတ်ခ်ဆူလဗန်လည်း ရှိနေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
တရုတ်ဘက်ကတော့ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီရဲ့နိုင်ငံခြားရေး ဗဟို ကော်မရှင် အကြီးအကဲ ယန်ကျဲ့ချီနဲ့ နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီး ၀မ်းယီတို့ အလက်စကာ တွေ့ဆုံပွဲကို လာမယ်လို့ နားလည်ရပါတယ်။
ဒါဟာ သမ္မတ ဘိုင်ဒင်လက်ထက် နှစ်နိုင်ငံ အဆင့်မြင့်ဆုံး အရာရှိတွေရဲ့ တွေ့ဆုံပွဲ ဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီး ဘလင်ကင်က ကာကွယ်ရေး၀န်ကြီး လွိုတ်အော်စတင်နဲ့ အတူ သွားမယ့်၊ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား ခရီးစဥ်က အပြန် အလက်စကာကို ၀င်ပြီး တရုတ် အဆင့်မြင့် အရာရှိတွေနဲ့ တွေ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာပြည်မှာ စစ်အာဏာသိမ်းခံရတဲ့ ဖြစ်ရပ်ကို တရုတ်အနေနဲ့လည်း ကန့်ကွက်ဖို့ ၀န်ကြီး ဘလင်ကင်က ဖိအားပေးနေပါတယ်။
တခါ၊ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီး ၀မ်းယီကလည်း မြန်မာအရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အကြံပြုချက် ၃ ရပ် ဆိုပြီး လောလောလတ်လတ်မှာပဲ ပြောထားပါတယ်။
အဓိကကတော့ တရုတ်အနေနဲ့ မြန်မာပြည်ထဲ အခြေအနေ တင်းမာနေတာတွေကို လျှော့ချနိုင်အောင် အပြု သဘောဆောင်တဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါ၀င်လိုတယ် ဆိုပြီး ကြား၀င် ဆွေးနွေးပေးလိုတဲ့ သဘော ၀န်ကြီး ၀မ်က ပြောတာ ဖြစ်ပါတယ်။
တရုတ်-အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေး ဆိုင်ရာ ထိပ်တန်း ပုဂ္ဂိုလ်တွေ တွေ့ဆုံကြတဲ့အခါ၊ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတလွှား တည်ငြိမ်ရေးနဲ့အတူ မြန်မာအရေးလည်း တပါတည်း ပါ၀င်နိုင်တယ်လို့ အကဲခတ်တွေက ပြောကြပါတယ်။
Copyright: Getty ImagesImage caption: မြန်မာအရေး တရုတ်အပေါ် ဖိအားပေးနေတဲ့ ၀န်ကြီးဘလင်ကင်
