Y prinder 'sy'n peryglu bywydau'

Clywodd ACau dystiolaeth ynghylch goblygiadau diffyg cyfleusterau ar iechyd cyhoeddus

Mae Aelodau Cynulliad wedi clywed bod diffyg toiledau cyhoeddus yn golygu bod pobl fregus yn fwy tebygol o ddioddef trawiadau ar y galon a strociau.

Clywodd pwyllgor trawsbleidiol hefyd fod y prinder yn amharu ar waith plismyn am fod rhaid iddyn nhw ddychwelyd i'w gorsafoedd i ddefnyddio'r tŷ bach.

Roedd aelodau'r pwyllgor yn clywed tystiolaeth am oblygiadau diffyg cyfleusterau ar iechyd cyhoeddus yng Nghymru.

Clywon nhw fod nifer y toiledau cyhoeddus yng Nghymru wedi gostwng 40% yn ystod y degawd diwethaf.

Gyrwyr tacsis

Dywedodd Karen Logan o Fwrdd Iechyd Aneurin Bevan wrth Aelodau'r Cynulliad: "Mae ymatal rhag defnyddio'r bledren neu'r perfedd yn cynyddu cyflymder y galon a chynyddu pwysedd gwaed," meddai.

"Gallai pobl hen iawn, pobl sy'n sâl neu bobl fregus ddioddef trawiad ar y galon neu strôc.

"Ond tybiaeth yw hyn am nad oes tystiolaeth ar gael ynghylch faint o weithiau mae hyn wedi digwydd."

Clywodd ACau dystiolaeth gan gyfarwyddwr Cymdeithas Toiledau Prydain, Mike Bone, a ddywedodd fod nifer y toiledau cyhoeddus yng Nghymru wedi gostwng 40% yn ystod y degawd diwethaf.

Ychwanegodd fod pobl sy'n gweithio mewn cerbydau, gan gynnwys gyrwyr lorïau, gyrwyr tacsis, gweithwyr cynnal a chadw ffyrdd a phlismyn yn dioddef oherwydd ddiffyg toiledau cyhoeddus.

'Problem fawr'

"Mae yna adroddiadau bod plismyn wedi gorfod dychwelyd i'w gorsafoedd heddlu am nad oedden nhw'n gallu dod o hyd i doiled cyhoeddus.

"Rydych chi'n gallu dychmygu'r gost o ran eu hamser.

"Yn ogystal dydyn nhw ddim ar gael i ddelio â throseddau tra'u bod nhw'n gwneud hyn."

"Eisoes rydyn ni wedi clywed am yrwyr loriau sydd wedi cael eu dirwyo am ddefnyddio encilfa fel toiled wedi iddynt fethu dod o hyd i doiled mewn pum tref wahanol.

"Mae hon yn broblem fawr."

Dywedodd Gillian Kemp, o Rwydwaith Syndrom coluddyn llidus: "Rwyf wedi clywed am ddigwyddiad lle hysbyswyd plismyn i beidio yfed gormod o ddŵr i'w atal rhag dychwelyd i'r orsaf heddlu.

"Mae hyn yn hollol annerbyniol."

Nid oes ffigyrau am leihad nifer y toiledau cyhoeddus yng Nghymru ar gael.

Nid oes gan awdurdodau lleol ddyletswydd yn ôl y gyfraith i ddarparu toiledau cyhoeddus.