£1m i ddiogelu tirlun Gŵyr

Bydd £1.3m yn cael ei roi i warchod tirlun Penrhyn Gŵyr at y dyfodol

Mae grant o dros £1 miliwn yn cael ei roi i helpu diogelu tirlun Penrhyn Gŵyr.

Mae Cronfa Treftadaeth y Loteri yn cyfrannu £1.3 miliwn tuag at brosiect 'Achub y Gŵyr', sy'n ceisio hybu cadwraeth ac agor tir i ymwelwyr.

Penrhyn Gŵyr oedd yr ardal gyntaf ym Mhrydain i gael ei ddynodi yn Ardal o Harddwch Eithriadol Naturiol, a bydd yr arian yma yn ceisio agor mwy o dir i ymwelwyr, gwella waliau ar hyd yr arfordir a sicrhau bod treftadaeth ddiwydiannol yn cael ei gadw.

Treftadaeth naturiol

Dywedodd cadeirydd pwyllgor y Gronfa yng Nghymru, Manon Williams, bod yr arian yn bwysig i'r ardal:

"Mae sicrhau bod ein treftadaeth naturiol yn cael ei ofalu amdano'r un mor bwysig a sicrhau ein hanes adeiladol," meddai.

"Fel yr Ardal o Harddwch Eithriadol Naturiol cyntaf, sy'n atyniad i dwristiaid yn ei hun, mae'n hanfodol bod tirlun Penrhyn Gŵyr yn cael ei warchod."

"Rydym ni'n falch iawn i gael gweithio gyda phartneriaid a chymunedau lleol yn yr achos yma."

Cadwraeth

Mae'r arian wedi dod o gynllun Landscape Partnership, sy'n rhoi cymorth ariannol i helpu cadwraeth mewn ardaloedd gyda "thirlun a chymeriad nodedig."

Ar Benrhyn Gŵyr mae nifer o safleoedd hanesyddol sy'n dyddio o'r oes cynhanesyddol i'r oes ddiwydiannol.

Mae'r safleoedd yn cynnwys ogofau palaeolithig, safle angladdol o'r oes efydd a chaerau o'r oes haearn.

Wrth weithio gyda thrigolion lleol, bydd y cynllun yn ceisio diogelu'r safleoedd hyn, i'w hamddiffyn at y dyfodol.

Y bwriad yw annog cymunedau, ysgolion a phrifysgolion i gymryd rhan yn y gwaith cadwraethol, ac i ddysgu mwy am dirlun a hanes eu hardaloedd.