Staff prifysgolion yn streicio

Mae'r undebau yn dweud bod gweithwyr yn anhapus efo'r sefyllfa bresennol

Mae staff mewn prifysgolion yng Nghymru yn streicio ddydd Iau am nad ydyn nhw'n hapus efo'u cyflogau.

Yn ôl yr undebau mae'r gweithwyr wedi cael cynnig codiad cyflog o 1% y flwyddyn yma. Maen nhw'n dweud bod hynny yn golygu y bydd eu cyflogau wedi gostwng 13% mewn termau real ers Hydref 2008.

Aelodau Unsain, Unite a'r undeb sydd yn cynrychioli prifysgolion a cholegau sef yr UCU sydd yn streicio ac mae'r gweithredu yn digwydd yng Nghymru a Lloegr.

Cynhaliodd y tri undeb bleidlais gudd rhwng eu haelodau gyda mwy na 60% o aelodau Unite a'r UCU yn pleidleisio o blaid streicio.

Mae'r sefydliad sy'n cynrychioli'r cyflogwyr - yr UCEA - yn dweud bod y cynnig yn un da ar gyfer staff.

Ddydd Mawrth roedd yr undebau yn dweud eu bod wedi ceisio cynnal trafodaethau efo'r cyflogwyr er mwyn osgoi'r diwrnod o weithredu.

Ond dydy'r ddwy ochr heb lwyddo i ddod i gytundeb.

Bwyd neu wres

Yn ôl y dyn sydd yn arwain ar addysg uwch o fewn undeb Unsain Cymru, Simon Dunn does ganddyn nhw ddim dewis arall: "Y cam olaf ydy gweithredu diwydiannol ond mae ein haelodau ni yn teimlo nad oes 'na opsiynau eraill ganddyn nhw erbyn hyn.

"Dyw rhai o'n haelodau ni sydd yn gweithio yn y sector addysg uwch ddim hyd yn oed yn ennill cyflog byw ac mae mwyafrif wedi profi gostyngiad yn eu cyflogau o bron i 15%. Mae hynny yn bownd o gael effaith ofnadwy ar fywydau pobl.

"Mae pobl yncael trafferth ac yn gorfod gwneud penderfyniadau anodd. Ydyn nhw'n talu i fwydo eu hunain a'u teuluoedd neu ydyn nhw yn talu i wresogi eu tai'r gaeaf yma? Mae pethau mor wael â hynny."

Mae'r undebau yn dweud mai hon fydd y streic gyntaf i ddigwydd ar yr un pryd gan y tri undeb.

Maent yn dadlau bod y sefyllfa yn annheg am fod cyflogau penaethiaid wedi codi ac yn dweud ar gyfartaledd bod is-ganghellor yn 2011-12 wedi derbyn pecyn cyflog a phensiwn gwerth £250,000.

Cynnig hael

Siomedig nad yw'r codiad wedi ei dderbyn mae'r mudiad sydd yn cynrychioli prifysgolion fel cyflogwyr. Maen nhw yn dweud mewn realiti bod y cynnig yn golygu codiad o 3% i nifer o staff mewn sefydliadau ac y byddai nifer o'r tu allan yn gweld y cynnig fel un hael.

Dywed y mudiad hefyd eu bod nhw wedi cynnal nifer o drafodaethau efo'r undebau dros gyfnod o chwe mis a hyd yn oed wythnos ddiwethaf er mwyn ceisio dod i gytundeb.

Mae'r undebau yn dweud y bydd rhai dosbarthiadau yn cael eu canslo ac y bydd bob prifysgol yng Nghymru yn cael eu heffeithio gan y streic.

Ond dyw'r UCEA ddim yn darogan hynny gan ddweud na fydd y gweithredu yn cael effaith fawr ar fyfyrwyr yn ystod y diwrnod: "Mae unrhyw weithredu diwydiannol yn amlwg yn siomedig.

"Gyda llai na 5% o'r staff wedi pleidleisio i gefnogi'r streic yma, mae'r sefydliadau yn dweud wrthym ni fod mwyafrif y gweithwyr yn deall realiti'r sefyllfa bresennol ac nad ydyn nhw eisiau amharu ar waith y sefydliadau yn enwedig addysg y myfyrwyr."