Cwest: Yn fwy na 40 munud yn aros am ambiwlans
- Cyhoeddwyd
Mae cwest wedi clywed bod dyn wedi marw fwy na 40 munud ar ôl i'w wraig ffonio am ambiwlans.
Clywodd y cwest yn Rhuthun bedair galwad ffôn 999 gwraig oedd wedi dweud bod ei gŵr yn dioddef o boenau clefyd y galon.
Ffoniodd gwraig Fred Pring, Joyce, bedair gwaith am ambiwlans cyn i dri gyrraedd y cartref ond erbyn hynny roedd hi'n rhy hwyr .
Roedd y dyn 74 oed o Fynydd Isaf ger Yr Wyddgrug wedi datblygu poenau yn ei galon fis Mawrth diwethaf.
Mae'r cwest wedi clywed cyfres o alwadau ffôn wedi eu recordio lle mae Mrs Pring yn disgrifio poen cynyddol ei gŵr.
Pedair galwad
Yn yr alwad gyntaf mae hi'n dawel a di-gynnwrf wrth ddisgrifio poenau ei gŵr yn ei frest.
Yna mae'r person ochr arall y ffôn yn dweud y bydd ambiwlans yno cyn gynted â phosib ac y dylai'r gŵr gymryd pedwar tabled lladd poen, peidio bwyta dim byd a ffonio'n ôl os yw'n gwaethygu.
Mae'r ail alwad 10 munud yn ddiweddarach a Mrs Pring yn amlwg mewn panig gan ei bod yn dweud bod cyflwr ei gŵr yn gwaethygu.
Mae i'w glywed yn gweiddi yn y cefndir ac mae ei wraig yn dweud: "Mae mewn poen".
Dywedodd y crwner, John Gittins, fod y dystiolaeth yn "boenus iawn ac yn arswydus ...".
Ugain munud yn ddiweddarach, yn y drydedd alwad, mae Mrs Pring yn ateb nifer o gwestiynau eto am gyflwr ei gŵr ond yn dweud mai'r unig beth mae hi eisiau ei wybod yw pryd y bydd yr ambiwlans yn cyrraedd.
Mae'n cael gwybod y bydd y criw ambiwlans "yno cyn gynted â phosib" ac yn cael ymddiheuriad bod y gwasanaeth wedi bod yn brysur iawn yn r ardal.
'Wedi marw'
Erbyn y bedwaredd alwad, yr un olaf, mae hi'n dweud: "Dyma'r pedwerydd tro i mi ffonio - dwi'n credu bod fy ngŵr wedi marw.
"Mae'n rhy hwyr rwan, mae 'di mynd."
Er gwaethaf cyngor y person ar y ffôn, mae Mrs Pring yn dweud: "Na, doedd o'n methu cymryd y poen mwyach."
Pan ofynnodd hi beth oedd y targed ymateb i alwadau brys, fe ddywedwyd wrthi ei "fod yn dibynnu".
Yna fe wnaeth Mrs Pring roi'r ffôn i lawr.
Cyflwr cronig
Yn y cwest roedd hi wedi gadael yr ystafell tra bod y galwadau ffôn yn cael eu chwarae ond fe ddaeth yn ôl i roi tystiolaeth.
Dywedodd bod ei gŵr wedi bod yn dioddef o COPD, cyflwr cronig ar yr ysgyfaint, ers sawl blwyddyn ac wedi bod yn cael triniaeth.
Roedd wedi gorfod ffonio am ambiwlans o'r blaen, meddai, ac roedd wedi cymryd sbel i gyrraedd.
Dywedodd ei bod "yn poeni y byddai'n digwydd eto, gan ei bod hi yn yr oriau mân."
'Diffyg tosturi'
Soniodd am yr ail a'r drydedd alwad a'i bod wedi gorfod symud i ystafell arall oddi wrth ei gŵr gan nad oedd hi am iddo'i chlywed hi yn dweud bod ei gyflwr yn gwaethygu.
Ond roedd hi'n poeni bod mwy o amser yn ateb cwestiynau yn golygu amser i ffwrdd oddi wrtho fo.
Fe ddywedodd bod "diffyg tosturi sylweddol" gan y person ben arall y ffôn, yn enwedig yn y bedwaredd alwad pan ddywedodd bod ei gŵr wedi marw.
Fe ofynnwyd iddi symud ei gŵr er mwyn cadw'i bibell wynt yn glir, a dywedodd "fe ges i sioc fod rhywun yn gofyn i mi wneud hyn".
"Mi ddywedais i sawl tro na fedrwn i yn gorfforol ei symud ac nad oedd pwynt beth bynnag gan ei fod eisoes wedi marw," ychwanegodd.
Gofynnodd y crwner, John Gittins, a oedd hi am iddo baratoi adroddiad yn cynghori pa wersi allai gael eu dysgu.
Dywedodd hi: "Mi faswn i'n hoffi meddwl hynny (y byddai gwersi'n cael eu dysgu) ... Dwi'n credu y bydd achosion tebyg yn digwydd yn y dyfodol."
'Prysur iawn'
Fe glywodd y cwest ddatganiad dau barafeddyg, y rhai cyntaf i gyrraedd tŷ Mr Pring.
Fe ddisgrifion nhw eu shifft fel un "brysur iawn" a'u bod wedi cael "galwad ar ôl galwad".
Dywedodd y ddau fod fod galwad olaf y criw y noson honno cyn cael eu gofyn i fynd i dŷ Mr Pring yn golygu "mynd â chlaf i Ysbyty Maelor Wrecsam" lle roedd "oedi sylweddol wrth drosglwyddo'r claf".
"Doedden ni ddim yn cael mynd â'r claf i mewn i'r ysbyty tan i ni gael ein galw."
Dywedodd Michael Bennett eu bod wedi bod yn aros 99 munud y tu allan i'r ysbyty cyn gallu trosglwyddo'r claf i'w gofal.
A dywedodd y dyn ambiwlans arall, Clwyd Richards, ei bod hi'n noson brysur.
Union cyn derbyn yr alwad i fynd i dŷ Mr Pring roedden nhw wedi treulio awr mewn tŷ yn Ewlo "lle roedd teulu yn mynnu bod gwraig yn cael ei chudo i ysbyty preifat".
"Fe ffoniwyd Ysbyty Yale yn Wrecsam ond roedd pob cam ar gau i ni. Fe ges i fy mygwth gyda chyllell ar un pwynt. Dim ond pan gytunodd y gwasanaeth meddygon teulu y tu allan i oriau ddod draw yr oedd y teulu yn hapus i ni adael."
'Pentyrru'
Clywodd y cwest fod yr heddwas, Jonathan Ashton, wedi cyrraedd tŷ Mr Pring yn fuan wedi'r gwasanaeth ambiwlans.
Dywedodd bod un o aelodau'r criw, Clwyd Richards, wedi dweud: "Dwi'n teimlo cywilydd am hyn, ond mae siawns y gallen ni fod wedi'i achub petaen ni wedi cyrraedd yn gynt."
Ychwanegodd bod Mr Richards wedi sôn am y noson brysur a bod ambiwlansys "wedi'u pentyrru" yn Ysbyty Maelor Wrecsam.
Roedd Mr Richard wedi dweud hyn yn gynharach yn y gwrandawiad - er nad oedd yn gwadu dweud y gallen nhw fod wedi achub Mr Pring petaen nhw wedi cyrraedd yn gynt, doedd o ddim yn swnio fel rhywbeth y byddai wedi'i ddweud.
Dywedodd cardiolegydd Mr Pring: "Petai'r ambiwlans wedi cyrraedd wedi'r alwad gyntaf ... byddai wedi byw."
Yn ôl Dr Raj Thaman, byddai wedi disgwyl i'r ambiwlans fod yno o fewn chwe munud.
Roedd Mr Pring, meddai, yn "ddyn sâl iawn".