Ai Llanfairpwll fydd 'pentref di-fwg' cynta' Ewrop?

Mae Llanfairpwll eisioes yn enwog am gael enw hir iawn

Mae Llanfairpwll ar Ynys Môn yn hawlio mai nhw yw'r pentref di-fwg cynta' yn Ewrop.

Gobaith y bobl sydd wrth wraidd yr ymgyrch yw y bydd y cynllun yn arwain at awyrgylch iachach yn y pentref.

Ni fydd y cynllun yn cael ei blismona, sy'n golygu na fydd cosb i bobl sy'n penderfynu anwybyddu'r cynllun, ond mae'r trefnwyr yn ffyddiog y bydd pobl leol yn gweld budd i'r fenter.

Yn ôl y cyngor, roedd 95% o'r bobl gafodd eu holi ynghylch y cynllun yn ei gefnogi.

'Angen newid diwylliant'

Mae Cyngor Ynys Môn, Cyngor Cymuned Iechyd Cyhoeddus Cymru ac Ash Cymru wedi gweithio gyda'i gilydd i godi posteri ger mannau cyhoeddus a thu allan i fusnesau yn y pentref i annog pobol i beidio ysmygu.

Luned Edwards sy'n cyd-lynu'r prosiect ar ran Cyngor Ynys Môn, a dywedodd hi: "Rydym yn gobeithio y bydd y gymuned leol yn annog trigolion ac ymwelwyr i beidio ag ysmygu mewn ardaloedd cyhoeddus.

"Dylai fod o fudd hefyd i sefydliadau busnes a thwristiaeth, yn arbennig felly i sefydliadau arlwyo.

"Wrth gwrs, ni fydd Llanfairpwll yn mynd yn gwbl ddi-fwg dros nos.

"Mae angen newid diwylliant yn raddol, a bydd hynny'n cymryd amser. Serch hynny, rydym yn hyderus y gellir cyflawni'r nod o gofio'r gefnogaeth gref yn lleol."

Peryglon ysmygu ail law

Bydd posteri fel yr uchod yn cael eu rhoi tu allan i fusnesau lleol a mannau cyhoeddus

Mae'r niwed mae mwg sigaréts yn ei gael ar iechyd pobl wedi ei ddogfennu'n dda ac ysmygu yw un o'r prif bethau sy'n achosi i bobl farw o flaen eu hamser.

Nid ar ysmygwyr yn unig mae 'na effaith, yn ôl cyfarwyddwr iechyd cyhoeddus Bwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr, Andrew Jones:

"Mae gwaith ymchwil yn dangos fod plant sydd wedi anadlu mwg ail-law yn fwy tebygol o ddatblygu salwch yn ystod eu plentyndod, gan gynnwys asthma.

"Mae tystiolaeth gadarn sydd yn dangos bod plant mewn rhannau eraill o'r byd, fel Melbourne a California, eisoes wedi gweld manteision mannau cyhoeddus di-fwg ac ymgyrchoedd codi ymwybyddiaeth, gyda chwymp hefyd yn nifer y bobl sy'n ysmygu.

"Mae gan hyn effaith bositif ar iechyd y boblogaeth yn gyffredinol hefyd."

Gosod esiampl

Mae Elen de Lacy, o Ash Cymru, yn dweud ei bod hi'n gobeithio gweld "cynghorau eraill yn dilyn esiampl Cyngor Môn".

Ychwanegodd: "Bydd mannau cyhoeddus awyr agored Llanfairpwll nawr yn cynnig amgylchedd mwy dymunol i bawb, yn enwedig plant a phobl ifanc, ac yn eu hamddiffyn rhag niwed mwg ail-law a sbwriel sigaréts."

Yn ôl amcangyfrifon, mae'r gost o drin effaith ysmygu yng Nghymru dros £350 miliwn y flwyddyn ond mae costau eraill hefyd ynghlwm wrth yr arferiad.

Un o'r rhain yw'r gost o lanhau'r llanast sy'n cael ei achosi gan nwyddau tybaco - £25 miliwn arall bob blwyddyn.

Bydd y cynllun yn cael ei lansio yn Ysgol Llanfairpwll gan Aelod Cynulliad Ynys Môn, Rhun ap Iorwerth, am 2:30yh, ddydd Mawrth.