Gweinidog yn cyhoeddi manylion toriadau cynghorau

Y Gweinidog Gwasanaethau Cyhoeddus Leighton Andrews sy'n rhannu'r arian yn ôl fformiwla'r llywodraeth

Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi faint o arian y bydd pob cyngor yn ei dderbyn ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf.

Mi fyddan nhw'n derbyn £146m yn llai, hynny yw toriad o 3.4%.

Wrth gyhoeddi'r setliad, dywedodd y Gweinidog Gwasanaethau Cyhoeddus Leighton Andrews: "Mae'r setliad yr wyf yn ei gyhoeddi heddiw'n her ond mae hyn yn deillio o'r gostyngiad cyllidebol ar raddfa fawr sy'n cael ei orfodi gan Lywodraeth y DU.

"Bydd cyllideb Llywodraeth Cymru ar gyfer 2015-16 tua 10% yn is mewn termau real o'i chymharu â 2010-11...

"I leihau'r effaith ar unrhyw gyngor y flwyddyn nesaf, rwyf yn sefydlu mecanwaith fel na fydd unrhyw awdurdod yn cael gostyngiad o fwy na 4.5% o flwyddyn i flwyddyn."

'Anodd iawn'

Dywedodd llefarydd y Ceidwadwyr ar lywodraeth leol, Janet Finch-Saunders AC: "Mae hwn yn setliad anodd iawn.

" ... fe fydd yn golygu penderfyniadau anodd a chraffu manwl ar wariant.

"Bydd effeithlonrwydd yn flaenoriaeth, bydd angen cael gwared ar wario gwastraffus ... ac angen darparu gwasanaethau mewn ffyrdd eraill."

'Agenda creulon'

Dywedodd llefarydd Plaid Cymru ar gyllid, Alun Ffred Jones AC: "Mae'r setliad yn ergyd greulon i'n gwasanaethau rheng flaen a bydd yn effeithio ar bob aelwyd a phob cymuned.

"Agenda greulon Llywodraeth Prydain sy'n gyrru'r toriadau a Llywodraeth Lafur ym Mae Caerdydd sy'n eu cyflwyno.

"Mae hwn yn ymosodiad ar ein cymunedau ni ar ansawdd bywyd ein pobl ni, ac mae Llywodraeth Cymru'n hwyluso hyn ..."

'Angen arweiniad'

Dywedodd y Cynghorydd Bob Wellington, arweinydd Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru: "Dyw cynghorau ddim wedi ofni penderfyniadau anodd.

"Maen nhw wedi gorfod cyflwyno mesurau arbed costau er gwaetha' gwrthwynebiad y cyhoedd.

"... yn sicr, mae angen i wleidyddion ddangos arweiniad, cefnogi penderfyniadau lleol anodd a gosod blaenoriaethau realistig ar gyfer gwasanaethau cyhoeddus ar gyfer Cymru gyfan."

Y fformiwla

Nid yw'r llywodraeth yn penderfynu maint cyllideb pob cyngor ar fympwy - maen nhw'n defnyddio fformiwla sy'n ystyried nifer o ffactorau, gan gynnwys:

Cliciwch yma am esboniad Dan Davies o Uned Wleidyddol BBC Cymru o sut mae'r fformiwla ar gyfer rhannu'r arian yn gweithio.

Dyma fanylion pob cyngor, gan gynnwys setliad eleni ac un y flwyddyn ariannol nesa' (2015-16).

Mae'r arian mae'r cynghorau'n ei dderbyn gan Lywodraeth Cymru yn cyfateb i tua 80% o'u holl incwm.

Mi fydd y manylion isod yn cael eu diweddaru o dro i dro yn ystod y dydd ac mae'r ffigyrau i gyd wedi eu talgrynnu i'r miliwn agosaf.

Cyngor Sir Abertawe

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £318m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £308m

Newid (£): -£10m

Newid (%): -3.4%

Cyngor Sir Blaenau Gwent

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £113m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £110m

Newid (£): -£3m

Newid (%): -2.8%

Cyngor Bro Morgannwg

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £158m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £153m

Newid (£): -£5m

Newid (%): -3.4%

Cyngor Sir Caerdydd

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £436m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £424m

Newid (£): -£12m

Newid (%): -2.9%

Cyngor Sir Caerffili

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £273m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £263m

Newid (£): -£10m

Newid (%): -3.4%

Ymateb

Dywedodd arweinydd y cyngor Keith Reynolds: "Rydym yn cydnabod fod Llywodraeth Cymru mewn sefyllfa anodd oherwydd y gostyngiad yn y setliad gan lywodraeth y DU a'r pwysau cynyddol ar y Gwasanaeth Iechyd.

"Er hynny, mi fydd cyhoeddiad heddiw'n golygu y byddwn ni'n cael ein gorfodi i ddarganfod arbedion o tua £10 miliwn y flwyddyn nesaf a rhyw £30 miliwn dros dair blynedd."

Cyngor Sir Caerfyrddin

Cyllideb ar gyfer2014-15: £261m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £252m

Newid (£): -£9m

Newid (%): -3.3%

Cyngor Sir Casnewydd

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £215m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £209m

Newid (£): -£6m

Newid (%): -2.6%

Ymateb

Dywedodd llefarydd: "Rydym eisoes wedi gwneud arbedion ariannol sylweddol ... gan gynnwys darganfod ffyrdd creadigol o ddarparu gwasanaethau ac, mewn rhai achosion, roi'r gorau i rai gwasanaethau rydym wedi eu darparu yn draddodiadol ond nad ydym yn gallu eu fforddio bellach.

"Mae'r sefyllfa yma'n gwaethygu a'r unig beth allai olygu ydi y bydd hyd yn oed fwy o benderfyniadau anodd i'w gwneud fydd yn cael effaith ar wasanaethau craidd."

Cyngor Castell-nedd Port Talbot

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £210m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £205m

Newid (£): -£5m

Newid (%): -2.4%

Ymateb

Bydd gofyn i Gyngor Castell-nedd Port Talbot gynilo £20m yn hytrach na'r £23m oedd i'w ddisgwyl. Dywedodd y prif weithredwr Steve Phillips na fyddai'r sefyllfa'n hawdd ond "y gallai fod yn dipyn gwaeth".

Cyngor Sir Ceredigion

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £104m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £99m

Newid (£): -£5m

Newid (%): -4.5%

Cyngor Sir Conwy

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £158m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £151m

Newid (£): -£7m

Newid (%): -4.3%

Cyngor Sir Ddinbych

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £145m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £140m

Newid (£): -£5m

Newid (%): -3.7%

Cyngor Sir Y Fflint

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £193m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £187m

Newid (£): -£6m

Newid (%): -3.4%

Ymateb

Ymatedd Arweinydd Cyngor Sir y Fflint, Aaron Shotton, oedd: "Mae hwn yn ddiwrnod tywyll i lywodraeth leol yng Nghymru, ac mae ein hofnau gwaethaf wedi eu cadarnhau.

"Roedden ni'n gwybod y byddai'n rhaid gwneud dewisiadau mawr, anodd. Rwan mi rydan ni'n gwybod pa mor ddifrifol yw'r toriadau sydd ar y gweill.

"Ers pedair blynedd, rydan ni eisoes wedi arbed £33m drwy leihau costau rheoli a gweithredu, ac fe fyddwn ni'n parhau i anelu at effeithlonrwydd yn y meysydd hynny.

"Bydd y gwasanaethau dan sylw'n cynnwys addysg, gwasanaethau cymdeithasol, gwasanaethau hamdden, llyfrgelloedd, a chasglu sbwriel."

Cyngor Gwynedd

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £175m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £168m

Newid (£): -£7m

Newid (%): -4%

Cyngor Merthyr Tudful

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £92m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £89m

Newid (£): -£3m

Newid (%): -2.6%

Cyngor Sir Fynwy

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £98m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £94m

Newid (£): -£4m

Newid (%): -4.3%

Ymateb

Dywedodd Peter Fox, arweinydd y cyngor: "Mae'r cyhoeddiad yn ergyd enfawr.

"Mae'r toriadau'n golygu y bydd Sir Fynwy'n derbyn y gyllideb leiaf y pen allan o'r holl gynghorau sir. Dwi ddim yn deall pam y dylai trigolion Sir Fynwy wynebu cryn anfantais. Mae ein cymdogion yn derbyn rhwng £380 a £560 yn fwy y pen. Mae hyn mor annheg."

Cyngor Sir Penfro

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £167m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £160m

Newid (£): -£7m

Newid (%): -4.2%

Ymateb

Dywedodd arweinydd y cyngor Jamie Adams: "Ein hymateb cyntaf? Un gair - anobaith. Roedden ni'n disgwyl toriad mawr i'r setliad ac rydym wedi cynllunio yn unol â hynny.

"Mae'n anochel y bydd gwasanaethau rheng flaen yn cael eu heffeithio."

Cyngor Pen-y-bont ar Ogwr

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £195m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £189m

Newid (£): -£6m

Newid (%): -3.4%

Cyngor Powys

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £182m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £174m

Newid (£): -£8m

Newid (%): 4.4%

Cyngor Rhondda Cynon Taf

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £368m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £354m

Newid (£): -£14m

Newid (%): -3.7%

Cyngor Torfaen

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £136m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £131m

Newid (£): -£5m

Newid (%): -3.7%

Cyngor Wrecsam

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £175m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £170m

Newid (£): -£5m

Newid (%): -2.9%

Ymateb

Dywedodd y Cynghorydd Mark Pritchard: "Mae Llywodraeth Cymru wedi blaenoriaethu adnoddau iechyd ar draul gwasanaethau llywodraeth leol. Mae hynny wedi golygu setliad gwael arall ac wedi rhoi hyd yn oed fwy o bwysau ar wasanaethau lleol.

"Mae'r cyngor yn newid ein gwasanaethau wrth barhau i flaenoriaethu'r rhai sydd fwyaf agored i niwed."

Cyngor Sir Ynys Môn

Cyllideb ar gyfer 2014-15: £97m

Cyllideb ar gyfer 2015-16: £93m

Newid (£): -£4m

Newid (%): -3.9%