Gweld budd byw yn iach
- Cyhoeddwyd
Mae arbenigwyr iechyd blaenllaw yn galw ar y Cymry i gymryd cyfrifoldeb dros eu hiechyd eu hunain gan fabwysiadu bywoliaeth iach er mwyn arbed salwch a marwolaethau cynnar.
Mae cynhadledd iechyd Prifysgol Caerdydd heddiw'n cyflwyno darganfyddiadau astudiaeth 35 blynedd, sy'n parhau i fynd yn ei blaen, sy'n dangos y budd enfawr mewn mabwysiadu bywoliaeth iach.
Mae'r astudiaeth yn cofnodi arferion 2500 o ddynion o Gaerffili ers 1979, hyd heddiw.
Fe ddilynodd 1% o'r grŵp oleiaf pedwar neu bump o argymhellion byw yn iach.
Profir yr astudiaeth, bod y canran yma:
- 70% yn llai tebygol o ddatblygu clefyd y siwgr;
- 60% yn llai o drawiadau ar y galon neu stoc;
- 40% yn llai wedi dioddef o gancr;
- 60% yn llai o achosion o ddementia.
Bydd 30 o'r dynion, sydd nawr rhwng 70 a 90 oed, yn mynychu'r gynhadledd i gynrychioli budd byw'n iach.
Mae'r astudiaeth iechyd yn galw ar y Cymry i "ddeffro ac ymateb" i'r darganfyddiadau.
Cafwyd hyd mewn arolwg cenedlaethol diweddar, bod traean o weithgareddau bob dydd oedolion yn cael eu cyfyngu gan broblemau iechyd.
'Gweithredu ac atal'
Dywedodd yr arolwg bod 58% o oedolion un a'i dros bwysau neu'n ordew a bod 39% o'r boblogaeth yn parhau i fyw yn afiach.
Dywedodd Yr Athro Peter Elwood, sydd wedi arwain y gwaith ymchwil: "Mae'n bryd i ni ddeffro a gweld budd byw'n iach mewn arbed bywydau."
Meddai Mark Drakeford, Gweinidog dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: "Bwriad y gynhadledd yw adeiladu ar ffydd yn ein gwasanaethau a'r rhai sy'n ei ddefnyddio.
"Mae'n canolbwyntio ar weithredu i atal, fel agwedd gynhaliol, a defnyddio adnoddau'n ofalus."
"Dyma alw ar ddatblygu cymdeithas sifil sy'n gyfrifol dros eu hiechyd eu hunain."
Mae byw yn afiach wedi cyfrannu tuag at 10% o gostau'r GIG yng Nghymru ers i'r astudiaeth ddechrau yn 1979, gyda amcan o'r gwariant yn £280 miliwn.