Edrych 'nôl ar y 'stormydd gwaetha' mewn 20 mlynedd'

  • Cyhoeddwyd
Promenâd AberystwythFfynhonnell y llun, Athena Pictures
Disgrifiad o’r llun,
Roedd Aberystwyth yn un o'r ardaloedd gafodd eu taro waetha' adeg y llifogydd

Atgof llawer o eleni fydd stormydd garw misoedd Rhagfyr, Ionawr a Chwefror diwethaf.

Cafodd rhannau helaeth o arfordir Cymru, o Benfro i sir Ddinbych, eu taro, gan achosi miliynau o bunnoedd o ddifrod.

Mae peth gwaith atgyweirio yn dal i ddigwydd yn Neganwy er enghraifft, ac mae'n dasg gyson i gadw'r elfennau rhag darnio Llwybr Arfordir Cymru. Cafodd milltiroedd ohono ei ddinistrio mewn gwahanol fannau.

Y promenâd yn Aberystwyth gafodd y sylw mwyaf efallai, gyda lluniau trawiadol ar-lein, ar y teledu ac yn y papurau newydd o donnau yn dyrnu'r dref.

Yn ôl y gweinidog amgylchedd ar y pryd Alun Davies, roedd wedi ei "syfrdanu" gan y difrod. Mi fu'n flwyddyn gofiadwy iddo - chwe mis yn ddiweddarach cafodd ei ddiswyddo o'r llywodraeth ar ôl gofyn i weision sifil ganfod gwybodaeth breifat am ei wrthwynebwyr gwleidyddol yn y Cynulliad.

Y cyfuniad o wyntoedd cryfion o dde-orllewin môr Iwerydd, yn ogystal â llanw uchel, achosodd y problemau. Gyda'r tywydd mor eithafol yn y cyfnod, roedd rhai yn cysylltu'r stormydd gyda newidiadau i'r hinsawdd.

Ffynhonnell y llun, Athena Pictures
Disgrifiad o’r llun,
Roedd 'na ddifrod i ffyrdd ar hyd yr arfordir, gan gynnwys y lôn yma yn Amroth

Newid hinsawdd

Fis Chwefror barn llefarydd Plaid Cymru ar yr amgylchedd, Llyr Gruffydd, oedd y byddai "newid hinsawdd yn arwain at fwy o lifogydd mewn amgylchiadau tebyg yn y dyfodol, ac mae'n rhaid cryfhau amddiffynfeydd yng Nghymru."

Yn ôl yr Athro Julia Slingo, prif wyddonydd y Swyddfa Dywydd, "fe allai'r" tywydd stormus a'r cawodydd trymion o law fod yn elfennau o newid hinsawdd.

Ond o graffu ar adroddiad Y Swyddfa Dywydd ei hun fis Chwefror, "does dim ateb pendant mai newid hinsawdd gyfrannodd at y tywydd stormus diweddar" hyd yma medden nhw.

Doedd dim modd dadlau am y costau atgyweirio.

Ffynhonnell y llun, Tim Parfitt
Disgrifiad o’r llun,
Roedd Porthcawl yn un o'r ardaloedd a welodd ddifrod yn stormydd dechrau'r flwyddyn

Cost y difrod

Fe ddarlledodd BBC Cymru cyn cyhoeddi adroddiad cyntaf Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC) ar ddiwedd Ionawr, hyd a lled beth roedd yr awdurdodau lleol yn ne a gogledd orllewin Cymru, yn amcangyfrif fyddai'r ergyd ariannol.

  • Cyngor Conwy oedd gyda'r amcangyfrif mwyaf costus, sef oddeutu £5 miliwn;
  • £1.5 miliwn fyddai'r costau yng Ngheredigion;
  • £800,000 yng Ngwynedd;
  • £500,000 oedd amcangyfrif Sir Benfro;
  • £100,000 oedd y swm ar Ynys Môn.

Caewyd y lein rheilffordd rhwng Pwllheli ac Aberystwyth hefyd. Yn ôl cwmni Railtrack, roedd difrod gwerth £10 miliwn i'w hasedau ar hyd yr arfordir yng Nghymru. Gwariwyd bron i £8 miliwn dim ond ar lein y Cambrian rhwng Pwllheli a Machynlleth.

Yn ôl CNC, stormydd y gaeaf diwethaf oedd y rhai mwyaf difrifol i daro Cymru yn yr 20 mlynedd diwethaf.

Yn Y Rhyl yr oedd y rhan fwyaf o'r 155 o gartrefi a ddioddefodd lifogydd. Er yr £8.1 o ddifrod, yn ôl adroddiad CNC, llai na 1% o dai ac eiddo a oedd dan fygythiad oedd wedi'u taro mewn gwirionedd.

Bron i flwyddyn yn ddiweddarach mae costau gwario'r cynghorau yn dangos bod y gwariant wedi bod yn uwch mewn tri o'r awdurdodau, tra bod gwaith Conwy yn parhau.

Ffynhonnell y llun, Reuters
Disgrifiad o’r llun,
Roedd adroddiad gan Gyfoeth Naturiol Cymru'n dweud bod amddiffynfeydd ar gyfer 99% o eiddo wedi gweithio yn dda yn ystod stormydd mis Rhagfyr a Ionawr