Trysorau Dolmynach

  • Cyhoeddwyd

Mae amgueddfa arbennig wedi agor yn Rhaeadr Gwy sy'n arddangos eitemau sy'n ymestyn dros ganrifoedd.

Ugain mlynedd yn ôl bu farw Leila Williams, ac yn ei hewyllys nododd ei bod hi am i'w chartref, Dolmynach, a'i heiddo gael eu gadael i Gyngor Sir Powys a'r gymuned leol yn Sir Faesyfed.

Mae'r tŷ wedi ei adael yn union fel yr oedd pan fu farw Leila, gyda hyd yn oed y dillad yn sychu ar lein yn y selar fel yr oeddynt, a'r llestri ar y bwrdd fel y gwnaeth hi eu gadael.

Er fod ambell i eitem lled-ddiweddar yn y tŷ, mae'r rhan helaeth o'r dodrefn a'r creiriau yn llawer hŷn - nifer ohonyn nhw wedi eu casglu gan daid Leila, Rhys Edwards Lewis, yn yr 19eg ganrif.

Ymysg rhai o'r trysorau sydd i'w gweld mae piano gosgeiddig o oes Victoria a chist a gafodd ei greu yn ystod Rhyfel Cartref Lloegr yn yr 1640au.

Disgrifiad o’r llun,
Tŷ Dolmynach, Stryd y Bont, Rhaeadr Gwy

Un sy'n perthyn i deulu Dolmynach a sydd yn un o ymddiriedolwyr y ganolfan yw Robert Lewis, sydd bellach yn byw yn Nolgellau. Dywedodd Robert:

"Mae'r tŷ yn arddangos casgliad eang o artiffactiau a chelf o oes Victoria a chynt. Mae'n dangos beth roedd dyn gyda dipyn o arian yn oes Victoria yn gallu ei gasglu, a'r moethusrwydd oedd ar gael yn y cyfnod.

"Dwi'n mawr obeithio y bydd pobl yn cymryd y cyfle i gael golwg ar rai o'r trysorau sydd yn y tŷ."

Mae'r tŷ yn dri llawr ac ynddi chwe 'stafell wely, tair lolfa ac ystafell gerddoriaeth. Cafodd Cymru Fyw wahoddiad arbennig i gael cipolwg ar y tŷ a'r eitemau sydd ynddo:

Disgrifiad o’r llun,
Robert Lewis yn Nhŷ Dolmynach
Disgrifiad o’r llun,
Y waliau yn un o'r ystafelloedd byw sydd wedi eu gorchuddio mewn hanes
Disgrifiad o’r llun,
Propaganda Natsïaidd a oedd yn cael ei ddosbarthu mewn rhannau o Gymru
Disgrifiad o’r llun,
Piano addurnedig o oes Victoria
Disgrifiad o’r llun,
Ystafell fyw arall a man i fwyta a chael te
Disgrifiad o’r llun,
Mae casgliad enfawr o grochenwaith i'w weld drwy'r tŷ
Disgrifiad o’r llun,
Cornel yr ystafell gerddoriaeth
Disgrifiad o’r llun,
Dim ond ychydig o dystiolaeth o'r 20fed ganrif sydd yn y tŷ
Disgrifiad o’r llun,
Mae carpedi a phapur wal lliwgar, patrymog yn gorchuddio pob llawr a wal
Disgrifiad o’r llun,
Cist sy'n dyddio o ganol yr 17eg ganrif
Disgrifiad o’r llun,
Mae'r dyddiad i'w weld yn glir ar ar y gist, sydd â llestri o'r un cyfnod yn gorffwys arno
Disgrifiad o’r llun,
Un o'r sawl cloc taid sydd yn y tŷ
Disgrifiad o’r llun,
Yr ystafell wely a ddefnyddiodd Leila Williams
Disgrifiad o’r llun,
Digonedd o liw i'w weld ym mhob ystafell
Disgrifiad o’r llun,
Crandrwydd mewn cornel o Faesyfed