Cofio 80 mlynedd o ddarlledu ym Mangor

Adeilad y BBC ym Mangor yn ystod yr Ail Ryfel Byd

Wrth i'r BBC ddathlu 80 mlynedd o ddarlledu ym Mangor, mae apêl yn cael ei lansio i bobl rannu eu hatgofion am y BBC yn yr ardal.

Heddiw mae gwaith y BBC yng ngogledd Cymru, gan gynnwys stiwdio Wrecsam ar gampws Prifysgol Glyndŵr yn ogystal ag ym Mangor, yn golygu bod tua 100 o bobl yn cael eu cyflogi yn yr ardal, yn gweithio yn bennaf ar gynnyrch BBC Cymru ar y teledu, radio ac ar-lein yn Gymraeg ac yn Saesneg.

Mae tua hanner holl staff BBC Radio Cymru yn gweithio o Fangor ac mae rhaglenni dyddiol fel Post Cyntaf, Rhaglen Dylan Jones a Post Prynhawn yn cael eu cynhyrchu a'u cyflwyno oddi yno.

Mae rhaglenni ffeithiol hefyd yn cael eu cynhyrchu ym Mangor ar gyfer S4C a theledu BBC Cymru yn Saesneg, ac mae uned Gwasanaethau Cynulleidfaoedd y BBC ar gyfer Cymru yn seiliedig yno - yn trin adborth y gynulleidfa o Gymru, yn Gymraeg ac yn Saesneg, ar gyfer holl wasanaethau'r BBC.

Dim ond ychydig o staff cynhyrchu rhaglenni oedd yn cael eu cyflogi pan agorodd BBC Bangor gyntaf yn 1935, gan gyfrannu rhaglenni yn wreiddiol i'r unig drosglwyddydd radio ar gyfer Cymru, cyn i ail drosglwyddydd ar Ynys Môn gael ei lansio yn ddiweddarach yn 1937.

Tybed beth oedd y cyngor gan Sam Jones i Driawd y Coleg?

Yr Ail Ryfel Byd

Fe ddaeth yr Ail Ryfel Byd, ac ym mis Hydref 1940 cafodd brif Adran Adloniant y BBC, ac enwogion fel Tommy Handley, Arthur Askey a Charlie Chester eu symud i Fangor gyda'r dasg o ddarparu rhaglenni ysgafn i filiynau o wrandawyr radio ar draws y DU, pan benderfynwyd bod y stiwdios yn Llundain, ac yn ddiweddarach Bryste, dan ormod o risg o gael eu bomio.

Fe wnaethon nhw aros ym Mangor tan fis Awst 1943.

Wrth i'r rhyfel ddod i ben fe ddychwelodd y BBC ym Mangor at ei dasg wreiddiol o ddarparu rhaglenni ar gyfer gwrandawyr ledled Cymru.

Dros y blynyddoedd, mae'r stiwdio wedi bod yn gartref i rai o leisiau mwyaf blaenllaw y wlad a rhai o ddarlledwyr gorau BBC Cymru, gan gynnwys y sylfaenydd gwreiddiol Sam Jones, yn ogystal ag enwau adnabyddus eraill fel R Alun Evans, Bedwyr Lewis Jones, Gwilym Owen, Meredydd Evans, a llawer mwy.

'Lluniau diddorol iawn'

I nodi'r garreg filltir, mae Bethan Williams, Pennaeth BBC Cymru yng Ngogledd Cymru, yn lansio'r apêl mewn cyngerdd gan Gerddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC ym Mhrifysgol Bangor.

"Rydym eisoes wedi gwneud rhywfaint o waith ymchwil mewnol a dod o hyd i rai lluniau diddorol iawn," meddai Bethan, "ond byddem yn wir yn hoffi cael gwybod mwy am rai o'r dyddiadau a digwyddiadau allweddol, yn enwedig agoriad swyddogol stiwdio wreiddiol Bryn Meirion ym Mangor ym 1935.

"Os oes gan unrhyw un unrhyw luniau y gallant rannu, neu atgofion am gymryd rhan mewn rhaglenni dros y blynyddoedd, byddem yn ddiolchgar pe gallent gysylltu â ni.

"Rydyn ni'n falch iawn y byddwn ni'n gweithio gydag Amgueddfa ac Oriel Gwynedd ym Mangor i gasglu atgofion pobl a hen bethau, ac mae cynlluniau ar droed ar gyfer diwrnodau arbennig yn ddiweddarach yn y flwyddyn pan fydd pobl yn gallu ymweld â'r stiwdios neu'r amgueddfa gydag unrhyw luniau neu bethau cofiadwy eraill y gallant gynnig neu y gallan ni eu copïo.

"Bydd hwn hefyd yn gyfle i gofnodi straeon ac atgofion personol, fel bod yna etifeddiaeth barhaol ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol."

Mae gan Cymru Fyw ddetholiad o hen ffotograffau o flynyddoedd cynnar y BBC.