Ymchwilwyr canser o Gymru yn arloesi

Mae ymchwilwyr prifysgol yng Nghymru yn arwain prosiect arloesol am y ffordd y mae gwyddonwyr yn gallu darganfod celloedd canser yn samplau cleifion.

Gan ddefnyddio'r un math o dechnoleg a'r feddalwedd sy'n adnabod olion bysedd neu'r wyneb, mae'r ymchwilwyr wedi hyfforddi cyfrifiadur i adnabod gwahanol fathau o gelloedd.

Mae'n golygu, er enghraifft, y gallai celloedd canser gael eu darganfod yn gyflymach a diagnosis cynt i gleifion.

Prifysgol Abertawe sy'n arwain y prosiect gydag arbenigwyr canser o'r Unol Daleithiau, yr Almaen, Llundain a Newcastle Upon Tyne.

Ar flaen y gad

Dywedodd yr Athro Paul Rees o Goleg Peirianneg Prifysgol Abertawe fod gallu adnabod celloedd canser yn y gorffennol wedi bod yn her.

"Fe allech chi fod yn chwilio am un gell ganseraidd ymysg 100,000 o gelloedd iach, ac fe fyddai'n golygu fod rhywun yn edrych ar bob delwedd feicrosgopig cyn gwneud diagnosis."

Mae chwilio am gelloedd canser fel arfer yn golygu edrych ar nifer fawr o luniau microsgopig

Mae'r dull yn osgoi'r defnydd o staen arbennig - sy'n gallu newid ymddygiad y celloedd

Mae'r dechnoleg yn gallu adnabod cylch bywyd cell, gan osgoi gorfod chwistrellu staen arno allai newid y ffordd mae'r celloedd yn datblygu.

Cafodd gwaith y tîm ei gyhoeddi yng nghylchgrawn Nature.

Mae ymchwilwyr Prifysgol Havard yn America, Helmholtz Zentrum Muchen yn Munich, yr Almaen, Athrofa Francis Crick yn Llundain a Phrifysgol Newcastle wedi bod yn rhan o'r prosiect.

"Yn sicr, mae'r sefydliadau ar flaen y gad yn y frwydr yn erbyn canser ac maen nhw'n awyddus iawn i gael y math yma o offer," meddai'r Athro Rees.

"Mae'n ddatblygiad sy'n bwysig iawn i Gymru - mae'n dangos ein gallu ar y llwyfan rhyngwladol."