Y farn yn y sir oedd yn gwrthwynebu datganoli fwyaf
Cemlyn Davies
Gohebydd gwleidyddol BBC Cymru
- Published
I nodi 20 mlynedd ers y refferendwm datganoli ym 1997, mae Cymru Fyw yn cyhoeddi cyfres o erthyglau yn edrych yn ôl ar hanes dyfodiad y Cynulliad, a'r newidiadau sydd wedi digwydd yng Nghymru ers hynny.
Yn Sir Fynwy y cafwyd y gwrthwynebiad mwyaf i ddatganoli, ac ein gohebydd gwleidyddol Cemlyn Davies aeth yno i gasglu'r farn erbyn hyn.
"Roedden ni jyst eisiau bod yn rhan o Loegr ac roeddwn i'n meddwl y byddai'n anodd cael dwy senedd gydag un yn brwydro yn erbyn y llall."
Jill Blewett - un o aelodau Clwb Golff Trefynwy - yn egluro pam y gwnaeth hi bleidleisio yn erbyn datganoli ym 1997.
Ar ymweliad â'r cwrs fe holais i sawl un am y refferendwm.
Fe bleidleisiodd un o gapteiniaid y clwb yn erbyn hefyd. Doedd Jennifer Neale "ddim yn gweld rheswm am yr holl wariant".
Ac nid nhw oedd yr unig ddwy yn Sir Fynwy i ddweud 'Na' ym 1997.
Tra bod hanner awdurdodau lleol Cymru wedi pleidleisio yn erbyn sefydlu'r Cynulliad, yma y cafwyd y gwrthwynebiad mwyaf, gyda 67.9% yn anghytuno â datganoli.
'Ar ei hôl hi'
20 mlynedd yn ddiweddarach felly, ydy Jill a Jennifer wedi eu hargyhoeddi?
"Dydw i ddim yn gweld unrhyw fantais sydd wedi dod o ddatganoli," meddai Jennifer.
"O edrych ar addysg a'r gwasanaeth iechyd, dwi ddim gweld unrhyw welliant. Rwy'n credu ein bod ni ar ei hôl hi i o gymharu â Lloegr."
Fe ofynnais iddi ai bai datganoli oedd hynny ynteu bai'r blaid sydd mewn grym.
"Dydy'r llywodraeth ddim wedi helpu," meddai.
Mae Jill hefyd yn glynu at ei phleidlais wreiddiol a byddai'r ddwy, medden nhw, yn pleidleisio dros ddiddymu'r Cynulliad pe bai'r cyfle hwnnw ar gael.
Efallai o ddiddordeb...
Ymlaen at dwll nesa'r cwrs ble mae'r olygfa - a'r farn - yn dra gwahanol.
"Dwi'n credu bod datganoli wedi bod yn dda i Gymru," meddai Lindsey Watkins yn frwdfrydig.
"O'n safbwynt i fel Cymraes mae e wedi rhoi hunaniaeth i mi. Mae gen i lywodraeth sy'n rheoli fy ngwlad fy hun ac mae hynny'n hyfryd."
'Elwa o ddatganoli'
Wedi cael gofal ysbyty ar y naill ochr i'r ffin mae Elaine Stockwell hefyd yn frwd dros ddatganoli.
"Rydyn ni wedi cael triniaeth dda iawn mewn ysbytai yng Nghymru a galla i gymharu hynny gyda'r driniaeth rydyn ni wedi ei chael yn Lloegr ac rydyn ni wedi elwa o ddatganoli," meddai.
I neuadd bentre' Llanfihangel Troddi, ble mae 40 o aelodau Clwb Bridge Trefynwy'n astudio'u cardiau.
"Fe bleidleisiais i o blaid datganoli ac ar y cyfan rwy'n credu bod pethau wedi mynd yn dda," meddai Julie Davies.
"Mae'n beth da bod gan Gymru ei llywodraeth ei hun."
'Haen arall o fiwrocratiaeth'
Ond mae Julie'n credu bod ei barn hi'n un leiafrifol yn y cyffiniau hyn.
"Mae gennym ni lawer o bobl o Loegr yn byw yn yr ardal sydd efallai'n anfodlon bod datganoli wedi digwydd, ond os ydych chi'n dod i'n gwlad ni, mae'n rhaid i chi ddilyn ein rheolau ni," meddai.
Mi fyddai'n annheg dod i'r casgliad bod pob un sydd wedi croesi'r ffin i Sir Fynwy i fyw yn erbyn datganoli, ac mae yna Gymry yn byw yma hefyd a bleidleisiodd 'Na' ym 1997.
Yn eu plith mae Tony Harris, oedd o'r farn nad oedd angen "haen arall o fiwrocratiaeth", ac mae ganddo'i bryderon o hyd am economi'r Gymru ddatganoledig.
Yn 2011 Sir Fynwy oedd yr unig awdurdod lleol i bleidleisio yn erbyn rhoi pwerau deddfu llawn i'r Cynulliad pan bleidleisiodd 50.6% o etholwyr y sir yn erbyn y syniad.
Wedi treulio rhai oriau'n sgwrsio gyda thrigolion lleol mae'n glir bod datganoli'n parhau i hollti barn, 20 mlynedd ar ôl i gynifer ohonyn nhw fynegi eu gwrthwynebiad.
Pynciau Cysylltiedig
Straeon perthnasol
- Published
- 17 Medi 2017
- Published
- 16 Medi 2017
- Published
- 15 Medi 2017