Senedd Fyw: Trafodion 20 Ionawr 2016

Mae'r aelodau wedi cyrraedd yr eitem olaf, sef y Ddadl Fer.

Y pwnc a ddewiswyd gan Lynne Neagle (AC Torfaen) yw "strategaeth genedlaethol ar ddementia i Gymru - ymateb i her iechyd ein hamser."

Mae sawl aelod yn cyfeirio at y Rhaglen Datblygu Gwledig,  sy'n cael ei hariannu gan yr Undeb Ewropeaidd a Llywodraeth Cymru o dan Gronfa Amaethyddiaeth Ewrop ar gyfer Datblygu Gwledig.

Yn ôl Llywodraeth Cymru, mae hi’n rhaglen fuddsoddi 7 mlynedd sy’n cefnogi amrywiaeth eang o weithgareddau sy’n cyfrannu at yr amcanion canlynol:

• meithrin cystadleurwydd y byd amaeth
• sicrhau bod adnoddau cynaliadwyedd yn cael eu rheoli’n gynaliadwy, a gweithredu ar hinsawdd
• sicrhau bod economïau a chymunedau yn cael eu datblygu’n diriogaethol mewn modd cytbwys gan gynnwys creu a chynnal swyddi.

Mae'r Ceidwadwyr yn galw ar Lywodraeth Cymru i gymryd camau pendant ar unwaith i gefnogi cymunedau y mae llifogydd wedi effeithio arnynt, gan gynnwys:

a) archwilio hyfywedd darparu rhyddhad ardrethi i'r busnesau yr effeithiwyd arnynt;

b) adolygu sut y mae'r Asiantaeth Cefnffyrdd yn ymateb i amodau tywydd gwael, gan asesu yn enwedig sut y rheolir yr A55 mewn perthynas â llifogydd;

c) darparu rhyddid ychwanegol i ffermwyr a thirfeddianwyr ymgymryd ag unrhyw waith angenrheidiol i glirio ffosydd, draeniau a sianeli amaethyddol; a

d) asesu sut y gall y rhaglen datblygu gwledig gefnogi cynlluniau atal llifogydd yn well i gymunedau yr effeithir arnynt gan lifogydd.

Y llifogydd diweddar yw pwnc ail ddadl y Ceidwadwyr.  

Llinos DaviesCopyright: Llinos Davies

Cafodd crynodeb ffeithiol o'r dystiolaeth a gasglwyd fel rhan o'r adolygiad sy'n mynd rhagddo o Drefniadau Cyllido Addysg Uwch a Chyllid Myfyrwyr yng Nghymru ei gyhoeddi ym mis Rhagfyr.   

Disgwylir adroddiad terfynol erbyn Medi 2016.

Dywed Simon Thomas: "Ni allwn fforddio parhau i roi cymhorthdal, i'r un graddau, i fyfyrwyr ble bynnag y maent yn astudio, ac ni allwn fforddio parhau i roi arian i Gyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru ar gyfer ein blaenoriaethau cenedlaethol, ni allwn fforddio y ddau gyda ei gilydd, rydych chi yn gwybod hynny, mae'r llywodraeth yn gwybod, mae'r holl gweinidogion yn gwybod bod ac mae unrhyw aelod meinciau cefn gydag owns o synnwyr yn gwybod hynny".

BBCCopyright: BBC

Mae'r Ceidwadwyr yn cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru:

1. Yn nodi canfyddiadau'r adroddiad interim ar yr Adolygiad o Drefniadau Cyllido Addysg Uwch a Chyllid Myfyrwyr yng Nghymru, sy'n datgan nad yw'r system bresennol yn gynaliadwy, gan adleisio galwadau gan Brifysgolion Cymru, Cymdeithas Ddysgedig Cymru ac Undeb y Colegau a Phrifysgolion;

2. Yn cydnabod, fel y nodwyd yn yr adroddiad interim, fod angen i Lywodraeth Cymru "ailystyried y polisi grant ffioedd dysgu" yng Nghymru; a

3. Yn credu y dylai Llywodraeth Cymru ailfodelu cyllid addysg uwch yng Nghymru, gan weithredu polisi mwy cynaliadwy a chynnig mwy o flaenoriaeth i system gynyddol o gefnogi costau byw.

Cyllido Addysg Uwch yw pwnc dadl gyntaf y Ceidwadwyr.

BBCCopyright: BBC

Un argymhelliad yn yr adroddiad yw bod llywodraeth Cymru yn archwilio'n llawn pa mor ymarferol a dichonol fyddai sefydlu Argraffydd y Frenhines ar gyfer Cymru.   

Dywed y pwyllgor: "Gan fod gan y Cynulliad bwerau deddfu llawn erbyn hyn, credwn y dylid rhoi ystyriaeth bellach i sefydlu Argraffydd y Frenhines ar gyfer Cymru."  

Mae nifer o aelodau yn siarad am y Memoranda Esboniadol a ddefnyddir yn y Cynulliad. 

Dogfen yw hon sy'n cyd-fynd â phob mesur i egluro bwriadau y mesur. 

Dywedodd UCAC (Undeb Cenedlaethol Athrawon Cymru) wrth y pwyllgor: "Maent yn tueddu i fod yn hir iawn ac yn ailadroddus.

"Er gwaethaf eu hyd, nid ydynt bob amser yn llwyddo i daflu goleuni pellach ar ddarpariaethau mesurau ....."

I weld copi o’r adroddiad cliciwch yma.

Diben yr ymchwiliad gan Y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol oedd ystyried sut y mae deddfau yn cael eu gwneud yn y Pedwerydd Cynulliad,

Mae'r ddadl gyntaf ar adroddiad y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol ynghylch deddfu yng Nghymru.

David Melding yw cadeirydd y pwyllgor.

BBCCopyright: BBC

Mae'r Cwnsler Cyffredinol Theodore Huckle yn cael ei holi am y goblygiadau i Gymru o'r Mesur Undebau Llafur. 

Ddoe gofynnodd y Gweinidog dros Wasanaethau Cyhoeddus Leighton Andrews i lywodraeth y DU wneud diwygiadau i'r ddeddfwriaeth fel nad yw gwasanaethau cyhoeddus Cymru yn cael eu heffeithio.

Peter Black o'r Democratiaid Rhyddfrydol yn gofyn pryd y bydd penderfyniad terfynol yn cael ei gymryd ynghylch Cyffordd 41 yr M4. 

Rhwng Awst 2014 a Mawrth 2015, cafodd gyrwyr eu hatal rhag defnyddio Cyffordd 41 i gyfeiriad y gorllewin yn ystod yr oriau brig.

Datrys problemau traffig oedd y bwriad, ond mae yna bryderon mai busnes oedd yn dioddef gydag ofnau hefyd y gallai'r trefniant gael ei wneud yn un parhaol.

Ni ddywedodd Ms Hart pa bryd y bydd penderfyniad terfynol.

BBCCopyright: BBC

Rhun ap Iorwerth yn gofyn am "addewid bod yr holl gynigion yn cael eu dihysbyddu" ynghylch y diwydiant dur yng Nghymru. 

Dywed Gweinidog yr Economi Edwina Hart, "rydym eisoes yn gweithio ar rai mentrau gyda chwmnïau mawr fel Tata ... mae'n rhaid i ni weithio drwy bopeth y gallwn ei wneud i sicrhau bod gennym ddiwydiant dur yng Nghymru."

BBCCopyright: BBC

Roedd y Cyngor Llyfrau wedi bod yn wynebu 10.6% o doriad ar ei chyllideb. 

Dywedodd Mr Skates: "Wrth gwrs mae llymder yn golygu rhai penderfyniadau anodd iawn y byddai neb ar yr ochr hon i'r Siambr yn dymuno eu gwneud. 

"Fodd bynnag, rydym hefyd yn gwrando'n ofalus iawn ar y sector. 

"Rydyn ni wedi gwrando ar awduron, cyhoeddwyr, aelodau, ac rwy'n falch o ddweud y bydd y gostyngiad gyfer y flwyddyn nesaf yn sero y cant, ni fydd unrhyw doriadau i'r Cyngor Llyfrau." 

 Dywedodd AC Plaid Cymru Elin Jones ei fod yn "newyddion gwych".

Ni fydd grant Llywodraeth Cymru i'r Cyngor Llyfrau yn cael ei dorri wedi'r cwbl, meddai Ken Skates, Dirprwy Weinidog Diwylliant, Chwaraeon a Thwristiaeth.