Edrych nôl ar noson y Refferendwm

A dyna ni - mae llif byw'r refferendwm wedi dod i ben ar fore hanesyddol i wleidyddiaeth ym Mhrydain.

Cofiwch bydd ein llif byw arferol yn dechrau ymhen llai nag awr am 08:00. Tan hynny, diolch i chi am ddilyn y llif dros nos.

A.S. Ceidwadol David Davies yn deud bod hi wedi bod yn 'gamgymeriad' cynnig refferendwm heb gael 'plan B':

Guto Harri yn dweud bod 'na gyfrifoldeb mawr ar arweinwyr ymgyrch Gadael i wneud eu 'gweledigaeth' i weithio:

Mae Llywodraeth Iwerddon wedi galw cyfarod brys o'r cabinet ddydd Gwener yn dilyn canlyniad y refferendwm yma yn y DU.

Ymateb yr Aelod Seneddol Ceidwadol Glyn Davies i'r canlyniad:

Mae'r Arglwydd Hain, arweinydd ymgyrch Llafur Cymru dros Aros, wedi dweud wrth BBC Radio Wales fod y canlyniad heddiw yn un "trychinebus i Gymru fydd yn dod a chanlyniadau difrifol i bobl."

Ychwanegodd mai'r bobl oedd wedi pleidleisio dros adael oedd y rhai oedd yn elwa fwyaf o arian Ewrop, ac nad oedd sicrwydd y byddai cynllun yr M4 ger Casnewydd na Metro De Cymru yn gweld golau dydd bellach.

Does dim grym gan Gymru i geisio cael bargen dda am fod y wlad wedi pleidleisio i adael yr UE, meddai'r Athro Richard Wyn Jones:

Mae Prydain wedi pleidleisio i adael yr Undeb Ewropeaidd, ond beth fydd yn digwydd nesaf? Fyddwn ni ddim yn gadael yn syth, mae yna flynyddoedd o drafod o'n blaenau.

Y cwestiwn nawr yw pwy fydd yn ein harwain ni trwy'r trafodaethau dwys sydd i ddod? Ai David Cameron, - sydd wedi dadlau mor chwyrn yn erbyn gadael - yw’r person cywir, neu a oes angen wyneb newydd wrth y llyw?

Cyn hyn mae David Cameron wedi mynnu y bydd yn aros doed a ddelo, ond mae methiant ar y raddfa yma yn ei gwneud hi'n anodd iawn iddo barhau.

Ond eto gyda'r bunt yn disgyn mor sylweddol â chymaint o ansicrwydd o'n blaenau, mae'r marchnadoedd yn chwilio am sefydlogrwydd.

Dyna pam y bydd David Cameron o fewn yr oriau nesaf yn camu allan o rif 10 Downing Street i wneud datganiad, yn ei gwneud hi'n glir, beth yw'r camau nesaf iddo fo a'r wlad.

Mae David Cameron wedi bod yn "or-hyderus" dros y misoedd diwethaf meddai Vaughan Roderick:

Y Bargyfreithiwr Gwion Lewis: "Fedrai'm peidio meddwl am eiriau Saunders Lewis y bore ma, oherwydd mi nath Saunders Lewis sawl tro ddatgan bod o'n bryderus bod 'na rhywbeth Anewropeaidd ynglŷn â'r meddylfryd Cymreig. Dw i'n credu bod ni wedi gweld hynny."

Mae'r Post Cyntaf yn darlledu'n fyw o Frwsel y bore ma, gyda Carl Roberts a Dylan Jones wrth y llyw. Mae Kate Crocket a Gwenllian Grigg yn cyflwyno o Gaerdydd - ag Alun Thomas yn San Steffan.

BBC

Y bargyfreithiwr Gwion Lewis yn dweud bod pobl wedi penderfynu peidio gwrando ar yr arbenigwyr yn ystod yr ymgyrch:

Y Ceidwadwr Harri Lloyd Davies yn credu y bydd y marchnadoedd arian yn sefydlogi mewn ychydig ddyddiau:

Ar fore hanesyddol i wleidyddiaeth Prydain, Siôn Aled sydd yn cynnig cerdd i Cymru Fyw i nodi'r achlysur:

I Ewrop, dyma wawrio - i wewyr

dyhead yn gwywo:

rôl hynny, pa fory fo?

Does neb â'r ateb eto. 

Yr hanesydd Hywel Williams yn dweud bod heddiw yn 'foment hanesyddol':

Mae'r ymgyrch dros adael wedi cyrraedd y trothwy oedd angen ei groesi o ran niferoedd pleidleisiau er mwyn sicrhau buddugoliaeth.

O ganlyniad mae'r Deyrnas Unedig wedi pleidleisio o fwyafrif o blaid gadael yr UE.

BBC

Yr uwch ddarlithydd Anwen Elias yn dweud bod llawer o gwestiynau heb eu hateb yn dilyn y canlyniad:

Yr AS Llafur Nia Griffith yn cyfaddef efallai fod ei phlaid heb weiddi digon yn ystod yr ymgyrch:

Einion Dafydd – darlithydd mewn astudiaethau seneddol a deddfwriaethol sy'n gofyn y cwestiwn:

Llyr Powell, cefnogwr yr ymgyrch Gadael, yn dathlu canlyniad Cymru a'r rhagolygon ar gyfer Prydain:

"Mae e'n rhywbeth arbennig i weld...Mae pobl Cymru wedi edrych mas ar y byd a dyna lle mae'r Deyrnas Unedig mynd i fynd nawr, mas yn y byd, dim yn yr undeb."

Susan Elan Jones, yr Aelod Seneddol Llafur, yn dweud bod y wlad wedi rhannu:

Mae'n "ddiwrnod hanesyddol" i Gymru yn ôl arweinydd y Ceidwadwyr Cymreig, Andrew RT Davies:

Wrth ymateb i ganlyniadau'r noson, dywedodd Simon Thomas A.C. o Blaid Cymru:

"Rwy'n credu fod hyn yn drychineb llwyr o ran adeiladu economi Cymru dros y 5-10 mlynedd nesaf.

"Dyma diriogaeth beryglus a phryderus iawn yr ydym yn mynd iddo nawr. Mae'r bleidlais Gadael yn golygu bod etholiad cyffredinol ar y ffordd."

BBC

Mae'r sylwebydd gwleidyddol Darran Hill yn dweud bod pleidleiswyr Cymreig wedi gwneud rhywbeth nad ydyn nhw wedi ei wneud ers 1979 drwy bleidleisio o blaid Gadael - sef gwrthod y sefydliad.

Ychwanegodd mai methiant Llafur ag ymgyrch I Mewn i ddarbwyllo a chysylltu gyda'i phleidleiswyr oedd yn gyfrifol am benderfyniad Cymru i bleidleisio o blaid Gadael.

Mae map Cymru yn gyflawn felly. Dyma ddadansoddiad Vaughan Roderick:

"Gyda 72% o’r etholwyr Cymreig yn pleidleisio, cipiodd Gadael 53% o’r bleidlais o’i gymharu â’r 47% a fwrodd eu croes dros Aros. O gofio fod y sefydliad gwleidyddol Cymreig bron yn unedig yn eu cefnogaeth i’r achos Ewropeaidd, roedd yn fuddugoliaeth drawiadol i elynion integreiddio.

Bydd y goblygiadau i wleidyddiaeth, economi ac, yn wir, diwylliant Cymru yn bell-gyrhaeddol. Go brin bod unrhyw un ohonom wedi dechrau mesur eu hyd a’u lled. Ond gellir bod yn sicr fod canlyniad y refferendwm y gynhaliwyd ar y 23ain o Fehefin wedi troi gwleidyddiaeth Cymru, Prydain ac Ewrop ar ei ben."

Meddai'r Athro Richard Wyn Jones:

"Wele ddryllio’r dybiaeth ramantaidd honno fod Cymru’n genedl ac iddi ryw anian neu ymdeimlad Ewropeaidd arbennig. Wele brofi’n derfynol nad yw’r holl filiynau o arian Ewropeaidd a wariwyd yng Nghymru – ein arian ‘ni’, wrth gwrs, yn ôl yr ymgyrch Allan – wedi llwyddo i ddarbwyllo trigolion Cymru fod gwerth Aros yn yr Undeb Ewropeaidd.

"Dim ond mewn 5 o’r 22 awdurdod lleol y pleidleisiodd mwyafrif o blaid Aros. Ym Mhen-y-bont ar Ogwr ac yn Rhondda trodd yr etholwyr tu min ar ddau arweinydd, Carwyn Jones a Leanne Wood, a fu’n erfyn arnynt i gadw’r Deyrnas Gyfunol yn rhan o’r Undeb Ewropeaidd. Gydag eithriadau Ceredigion a Gwynedd, yn yr union ardaloedd hynny sydd – yn ymddangosiadol o leiaf – wedi elwa fwyaf o arian Ewropeaidd y cafwyd y pleidleisiau mwyaf o blaid Gadael."

"Yn ogystal â newidiadau o fewn y pleidiau gwleidyddol bydd trafodaethau ynglŷn â strwythur ein sefydliadau gwleidyddol ar draws y Deyrnas Gyfunol. 

"Fydd yr SNP yn siŵr o alw am refferendwm ar annibyniaeth yr Alban yn fuan, yn dilyn cefnogaeth amlwg y wlad i fod yn aelod o’r Undeb Ewropeaidd, felly beth fydd rôl Cymru o fewn y Deyrnas Gyfunol honno?"

Neil Hamilton - arweinydd grŵp UKIP yn y Cynulliad: 

"Dyma ddiwrnod Annibyniaeth Prydain. rwyf wedi bod yn gweithio am hyn am 50 mlynedd."

BBC

Mae'r BBC yn darogan y bydd canlyniad y bleidlais yn golygu y bydd yr ymgyrch i adael yr UE yn fuddugol.

Mae Richard Wyn Jones a Huw Evans yn anghytuno ynglŷn â ffawd David Cameron:

"Mae Cymru wedi pleidleisio i adael yr Undeb Ewropeaidd gyda chanlyniad y Deyrnas Gyfunol yn dal i’w gadarnhau.  

"Yn dilyn y canlyniadau hyd yma bydd nifer o gwestiynau yn codi yn y dyddiadau nesaf ynglŷn â gwleidyddiaeth y Deyrnas Gyfunol, yn bennaf a fydd David Cameron yn ymddiswyddo yn dilyn colli’r refferendwm? 

"Bydd angen i’r blaid ail adeiladu yn dilyn yr anghydfod sydd wedi bod yn ystod yr ymgyrchu, a bydd rhai yn siŵr o ofyn pam cynnal refferendwm heb sicrwydd ei fod am ennill?  

"Gyda nifer yn beirniadu rôl y Blaid Lafur yn ystod yr ymgyrch, a fydd Jeremy Corbyn yn parhau yn ei swydd fel arweinydd? Mae’n ganlyniad ofnadwy i’r blaid honno, yn enwedig ar ôl colli gymaint o dir yn yr Alban."

bbc

Wedi i Wynedd gyhoeddi'r canlyniad olaf - y canlyniad terfynol drwy Gymry yw:

Gadael: 52.52% (854,572)

 Aros: 47.47 (772,347)

Huw Evans, cyn was sifil yn y Trysorlys yn proffwydo na fydd gwleidyddion San Steffan a Brwsel yn barod i dderbyn y canlyniad os mai Gadael fydd y penderfyniad terfynol: