'અયોધ્યાનાં એ રાજકુમારી જે બન્યાં કોરિયાનાં મહારાણી'
Image copyright
Getty Images
દક્ષિણ કોરિયાની સમાચાર એજન્સી 'યોનહાપ' અનુસાર દક્ષિણ કોરિયાના રાષ્ટ્રપતિ મૂન જે-ઇનનાં પત્ની કિમ જોંગ-સૂક ભારતના એકલ પ્રવાસ દરમિયાન 6 નવેમ્બરે અયોધ્યામાં દીપાવલીના અવસર પર આયોજીત દીપોત્સવમાં સામેલ થશે.
16 વર્ષમાં પહેલીવાર એવું બની રહ્યું છે કે જ્યારે કિમ જોંગ-સૂક દક્ષિણ કોરિયાના રાષ્ટ્રપતિ વિના કોઈ વિદેશ યાત્રા કરી હોય.
ભારત પહોંચ્યા બાદ સોમવારે તેઓ ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથે મુલાકાત કરશે.
જોકે, આ યાત્રા દરમિયાન કિમ જોંગ-સૂક પ્રાચીન કોરિયાઈ રાજ્ય કારકના સ્થાપક રાજા કિમ સૂ-રોની ભારતીય પત્ની, મહારાણી હોના સ્મારક પર પણ જાશે.
મહારાણી હોનું સ્મારક અયોધ્યાની સરયૂ નદીના કિનારા પર આવેલું છે.
કોણ છે મહારાણી?
ભારતીય દંતકથાઓમાં અયોધ્યાના રાજકુમાર રામ અને તેમના 14 વર્ષના વનવાસની કથા જાણીતી છે.
જોકે, ગયા દોઢ દાયકામાં આ પવિત્ર શહેર સાથે એક અન્ય શાહી વ્યક્તિ બહારની દુનિયામાં જવાની વાત લોકમુખે ચડી છે.
કોરિયાનો ઇતિહાસ કહે છે કે અયોધ્યાથી બે હજાર વર્ષ પહેલાં અયોધ્યાની રાજકુમારી સૂરીરત્નાની હુ હવાંગ ઓક અયુતા (અયોધ્યા)થી દક્ષિણ કોરિયાના ગ્યોંગસાંગ પ્રાંતના કિમહયે શહેર આવ્યાં હતાં.
જોકે, રાજકુમાર રામની જેમ આ રાજકુમારી ક્યારેય અયોધ્યા પરત ન ફર્યાં.
ચીની ભાષામાં નોંધાયેલા દસ્તાવેજ - સામગુક યુસા કહે છે કે ઈશ્વરે અયોધ્યાની રાજકુમારીના પિતાને સ્વપ્નમાં આવીને એવો આદેશ આપ્યો કે તેઓ પોતાની દીકરીને તેણીના ભાઈ રાજા સુરો સાથે વિવાહ કરવા માટે કિમહયે શહેર મોકલે.
કારક વંશ
આજે કોરિયામાં કારક ગોત્રના આશરે સાઇઠ લાખ લોકો પોતાને રાજા સુરો અને અયોધ્યાની રાજકુમારીના વંશજ ગણાવે છે.
આવું માનવાવાળા લોકોની સંખ્યા દક્ષિણ કોરિયાની અડધી વસતીના દશમાં ભાગથી વધુ છે.
ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ કિમ ડેઈ જંગ અને ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન હિયો જિયોંગ અને જોંગ પિલ-કિમ આ વંશમાંથી આવે છે.
તમે આ વાંચ્યું કે નહીં?
- જ્યારે ગાયકવાડે બૅન્ક ઑફ બરોડા શરૂ કરી
- આલ્ફાન્સો કેવી રીતે બની ગઈ 'હાફુસ'
- ભજિયાં પહેલાં જાપાન પહોંચ્યા કે US?
આ વંશના લોકોએ એ પથ્થરોને પણ સાચવી રાખ્યા છે જે અયોધ્યાનાં રાજકુમારી પોતાની દરિયાઈ યાત્રામાં નાવને સંતુલિત રાખવા માટે સાથે લઈને આવેલાં.
કિમહયે શહેરમાં આ રાજકુમારીની પ્રતિમા પણ છે. અયોધ્યા અને કિમહયે શહેર વચ્ચેનો સંબંધ વર્ષ 2001થી શરૂ થયો.
કારક વંશના લોકોનો એક સમૂહ દર વર્ષે ફેબ્રુઆરી-માર્ચ દરમિયાન રાજકુમારીની માતૃભૂમિ ઉપર તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા અયોધ્યા આવે છે.
કોરિયાના મહેમાન
આ લોકોએ સરયૂ નદીના કાંઠે પોતાની રાજકુમારીની યાદમાં એક પાર્ક પણ બનાવડાવ્યો છે.
સમયાંતરે અયોધ્યાના મુખ્ય લોકો કિમહયે શહેરની યાત્રા પણ કરવા માંડ્યા.
અયોધ્યાના ભૂતપૂર્વ રાજપરિવારના સભ્ય વિમલેન્દ્ર મોહન પ્રતાપ મિશ્ર અહીંયા આવતા કારક વંશના લોકોની મહેમાનગતિ કરે છે અને તેઓ છેલ્લાં થોડાં વર્ષોથી ક્યારેક દક્ષિણ કોરિયા જાય છે.
એ અલગ વાત છે કે તેમના પરિવારનો ઇતિહાસ ફક્ત સો વર્ષ જૂનો જ છે.
વિમલેન્દ્ર મોહન પ્રતાપ મિશ્ર 1999-2000 દરમિયાન કોરિયા સરકારના મહેમાન બન્યા હતા.
ત્યારે વિમલેન્દ્રએ કેટલાક કોરિયન વિદ્વાનો સાથે આ કથા વિશે પહેલી વાર સાંભળ્યું જ હતું.
તેના થોડા મહિનાઓ પછી તેઓને રાજકુમારીની કોરિયા યાત્રા સાથે જોડાયેલા શ્રદ્ધાંજલિ કાર્યક્રમમાં કોરિયા આવવાનું આમંત્રણ મળ્યું હતું.
અયોધ્યાને આશા
જીવનના સાતમા દસકમાંથી પસાર થઈ રહેલા મિશ્ર એ ઘટનાને કંઈક આ રીતે સંભારે છે.
તેઓ કહે છે, "મને શરૂઆતમાં કંઈક શંકા હતી અને મેં તેઓને કહ્યું કે આ થાઇલૅન્ડનું અયોધ્યા પણ હોઈ શકે છે."
"થાઇલૅન્ડમાં પણ એક અયોધ્યા છે પણ તેઓ એ વાતે સ્પષ્ટ હતા. તેઓ રીસર્ચ કરીને આવ્યા હતા."
- એક પાકિસ્તાની અભિનેતા જે નેપાળમાં આવી હિંદુ 'પંડિત' બની ગયા
- સરદારની પ્રતિમા બાદ શિવાજીનું સ્ટેચ્યૂ 92 વર્ષ પછી બને તો સારું
- જ્યારે હલાકૂએ લાશોનો ઢગલો કરી દીધો
બંને શહેરોના સંબંધો(બહેનપણી જેવા) અયોધ્યામાં આશાઓ જાગી છે. પરંતુ રાજકુમારીની યાદમાં એક સ્મારક બનાવવા માટે કોરિયન લોકોની પીછેહઠથી આશાઓ ધૂંધળી પડી ગઈ છે.
બસપાની ટીકીટ ઉપર ચૂંટણી હારી ચૂકેલા મિશ્ર આરોપ મૂકે છે, "અયોધ્યાને આ સહયોગને લીધે કોઈ ફાયદો નથી થયો. કોરિયન લોકોની મોટી યોજનાઓ હતી પરંતુ ભારતના શાસકોએ બહુ વધારે રસ લીધો નહીં."
રાજકુમારીમાં રસ
ફૈઝાબાદ-અયોધ્યાના હાલના ભાજપના સાંસદ લલ્લુસિંહ એ વખતની અટલ બિહારી વાજપેયી સરકારનો બચાવ કરતા કહે છે કે કોરિયન લોકોએ જ પીછેહઠ કરી હતી.
તેઓ કહે છે કે કોરીયનોએ કંઈ કર્યું નહીં અને હવે આ મુદ્દો ઉપાડવાથી કંઈ લાભ નથી.
લલ્લૂસિંહનો દાવો છે કે તેમણે અયોધ્યામાં ધાર્મિક પર્યટનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને પત્ર પણ લખ્યો છે.
વિમલેન્દ્ર મિશ્રના પુત્ર અફસોસ વ્યક્ત કરતા કહે છે, "અયોધ્યાની રાજકુમારીમાં ખાસો રસ હોવાં છતાં આ પવિત્ર શહેરમાં કોરિયાથી કોઈ સહેલાણી આવ્યા નથી. બસ કેટલાક લોકો રિવાજના ભાગરૂપે પોતાની શ્રદ્ધાંજલિ આપવા આવતા રહે છે."
ઇતિહાસનું મૌન
વિમલેન્દ્ર મિશ્રને આશા છે કે દક્ષિણ કોરિયામાં આગામી ચૂંટણી પછી કોઈ કારક વંશના વ્યક્તિ સત્તામાં આવશે તો પરીસ્થિતિ બદલાશે. કોરિયામાં 2017માં ચૂંટણી થશે.
જોકે, ભારતમાં આ વાત ઉપર ઘણા લોકોને આશ્ચર્ય છે કે ભારતીય ઇતિહાસમાં અયોધ્યાની કોઈ રાજકુમારીના કોરિયા જવાની વાત લખાઈ નથી.
જોકે, ઉત્તરપ્રદેશના પર્યટન વિભાગના એક બ્રૉશરમાં કોરિયાની રાણીનો ઉલ્લેખ છે.
પણ એ વાતના કોઈ ઐતિહાસિક પુરાવા નથી કે આ રાજકુમારી રામના પિતા દશરથના વંશજ હતા.
તમે અમને ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ, યુટ્યૂબ અને ટ્વિટર પર ફોલો કરી શકો છો