અફઘાનિસ્તાનમાં આજે ફરી તાલિબાન વિરુદ્ધ પ્રદર્શનો, કાબુલમાં પણ લોકો બહાર નીકળ્યા

તાલિબાન અધિકારી અનુસાર રવિવારે જ્યારથી તાલિબાને કાબુલ પર કબજો જમાવ્યો છે ત્યારથી અત્યાર સુધી કાબુલ હવાઈમથક પર કુલ 12 લોકોનાં મોત નોંધાયા છે.

નામ ન જણાવવાની શરતે અધિકારીએ રૉયટર્સ ન્યૂઝ એજન્સીએ જણાવ્યું કે મોટા ભાગનાં લોકો ગોળીબારથી અથવા તો ભાગદોડથી થયાં છે.

તેમણે કહ્યું કે જેમની પાસે મુસાફરી કરવાનો અધિકાર નથી તેવા લોકો જેઓ ગેટ પાસે છે તેમને ઘરે પરત જવા કહ્યું છે. ‘તાલિબાન’ તેમને નુકસાન નથી પહોંચાડવા માગતું.

અત્રે નોંધવું કે કાબુલ હવાઈમથક હવે અમેરિકી દળના નિયંત્રણમાં છે, પરંતુ આસપાસના વિસ્તાર અને માર્ગ પર તાલિબાનનું નિયંત્રણ છે.

તાલિબાન શાસન વચ્ચે અફઘાનિસ્તાનના અમરુલ્લાહ સાલેહે પોતે હવે કાર્યકારી રાષ્ટ્રપતિ હોવાનો દાવો કર્યો હતો. તેઓ અફઘાનિસ્તાનમાં જ કોઈ અજ્ઞાત સ્થળે હોવાનું કહેવાય છે.

તેમણે તાલિબાન અને પાકિસ્તાન પર નિશાન સાધ્યું છે. તેમણે ટ્વિટ કરીને કહ્યું, “તમામ દેશોએ કાયદાઓનું સન્માન કરવું જોઈએ, હિંસાનું નહીં.

તેમણે કહ્યું, અફઘાનિસ્તાન એટલું મોટું છે કે પાકિસ્તાન એને ગળી શકે તેમ નથી કે ન તાલિબાન તેના પર શાસન કરી શકે છે. અમાનવીય કૃત્ય અને આતંકવાદીઓ સામે શરણે થવાની બાબતને તમારા ઇતિહાસમાં સામેલ ન થવા દો.

સાલેહે એમ પણ કહ્યું છે કે તેઓ રાષ્ટ્રધ્વજ ફરકાવનાર લોકો અને દેશના સન્માન માટે આગળ આવનારાઓનું સન્માન કરે છે. સાલેહનું આ નિવેદન જલાલાબાદની ઘટના પછીથી આવ્યું છે, કારણ કે ગુરુવારે જલાલાબાદ સહિત કેટલાક વિસ્તારોમાંથી લોકો અફઘાનનો ધ્વજ લહેરાવે છે એવી તસવીરો સામે આવી હતી.

SAJJAD HUSSAIN/AFP via Getty ImagesCopyright: SAJJAD HUSSAIN/AFP via Getty Images

એક ફ્રેન્ચ મૅગેઝિનને આપેલા ઇન્ટરવ્યૂમાં અફઘાન નેતા 'શેર-એ-પંજશીર' અહમદશાહ મસૂદના દીકરા અહમદ મસૂદે પિતાના પગલે ચાલી તાલિબાન સામે યુદ્ધની જાહેરાત કરી હતી.

અહમદ મસૂદ નેશનલ રેઝિસ્ટન્સ ફ્રન્ટ ઑફ અફઘાનિસ્તાનના વડા છે. એમના પિતા અહમદ શાહ મસૂદ 1992થી 2001 સુધી અફઘાનિસ્તાનના ડિફેન્સ મિનિસ્ટર હતા. એમણે 80ના દાયકાની શરૂઆતમાં સોવિયત સંઘના અતિક્રમણ સામે લડત આપી હતી. 90ના દાયકામાં એમણે ચરમપંથીઓ સામે સરકારી લશ્કરની આગેવાની કરી. તાલિબાન શાસનમાં તેઓ વિદ્રોહનો એક મોટો અવાજ બન્યા હતા. 2001માં એમની હત્યા કરવામાં આવી હતી.

અહમદ મસૂદે ધ વૉશિગ્ટન પોસ્ટમાં એક ઓપનિયન આર્ટિકલ લખ્યો છે જેનું શીર્ષક છે'તાલિબાન સામે મુજાહિદ્દીનનો પ્રતિકાર હવે શરૂ થાય છે પણ અમને મદદ જોઈશે.'

એમાં એમણે લખ્યું કે 'હું જ્યારે નવ વર્ષનો હતો ત્યારે મારા પિતા અને એના એમની કમાન્ડમાં સૈનિકો ફક્ત અફઘાનિસ્તાનના ભવિષ્ય માટે નહીં પણ પશ્ચિમના ભવિષ્ય માટે અલ-કાયદા અને તાલિબાન સામે લડ્યા હતા. હવે આ અંધકારભર્યા સમયમાં સહિયારો સંર્ઘષ અનિવાર્ય બની જાય છે.'

એમણે લખ્યુ કે, 'હું પજશીરથી આ લખી રહ્યો છું અને મુજાહિદ્દીન લડવૈયાઓ સાથે મારા પિતાને પગલે ચાલવા તૈયાર છું. અમારી પાસે દારુગોળો અને હથિયારો છે જે અમે ખૂબ જ ધીરજથી એકત્રિત કરી રહ્યા હતા કારણ કે અમને ખબર હતી કે એક દિવસ આવો પણ આવી શકે છે.'

જોકે, એમણે એમ પણ કહ્યું કે અમારી પાસે જે સંસાધનો છે એ પૂરતા નથી.

એમણે પશ્ચિમના દેશોને અપીલ કરતાં કહ્યું કે, 'લાખો અફઘાનો તમારી જેવા જ મૂલ્યો ધરાવે છે. જ્યાં છોકરીઓ ડૉક્ટર બની શકે, પ્રેસ આઝાદ હોય, યુવાઓ નૃત્ય કરી શકે અને સંગીત સાંભળી શકે અને જે સ્ટેડિયમોમાં તાલિબાનોએ જાહેરમાં ફાંસીઓને અંજામ આપ્યો છે ત્યાં ખેલકૂદની મજા માણી શકે એવા એક મુક્ત સમાજ માટે અમે લાંબી લડત લડી છે.'

એમણે લખ્યું કે 'તાલિબાન ફક્ત અફઘાનિસ્તાનની સમસ્યા નથી. તાલિબાનના શાસનમાં અફઘાનિસ્તાન બેશક ચરમપંથી ઇસ્લામિક આતંકવાદનું ગ્રાઉન્ડ ઝીરો બની શકે છે જ્યાંથી લોકશાહીઓ માટે મોટી ઘટનાઓનો તખતો ઘડાશે.'

એમણે લખ્યું કે 'મુજાહિદ્દીન લડવૈયાઓ કોઈ પણ ભોગે પંજશીરની રક્ષા કરશે પણ અમને વધારે શસ્ત્રો જોઈશે, પુરવઠો જોઈશે.'

હાલમાં દેશના મોટા ભાગના વિસ્તાર તથા મહત્ત્વપૂર્ણ સરહદો પર તાલિબાનનો કબજો છે.

ઉલ્લેખનીય છે કે પંજશીર પ્રાંત કાબુલથી લગભગ ત્રણ કલાકના અંતરે આવેલો છે. તે તાલિબાનોને ટક્કર આપવા માટે પંકાયેલો છે.

1996થી 2001માં અફઘાનિસ્તાન પરના શાસન દરમિયાન પણ તેઓ પંજશીરને પોતાના તાબા હેઠળ લઈ નહોતા શક્યા. ત્યાં નૉર્ધન અલાયન્સનો કબજો હતો, જે તાલિબાનોને ટક્કર આપતું હતું.

Getty ImagesCopyright: Getty Images

અફઘાનિસ્તાનની હાલની સ્થિતિની અસર હવે તેમના પાડોશી દેશોને પણ થઈ રહી છે. ભારતે કહ્યું છે કે, તાલિબાને ભારત સાથેનો સરહદી વેપાર બંધ કરી દીધો છે.

સામાન્ય રીતે બંને દેશો વચ્ચે માલવાહક ગાડીઓ પાકિસ્તાનના માર્ગે થઈને પસાર થાય છે.

ફેડરેશન ઑફ ઇન્ડિયન ઍક્સપૉર્ટ ઑર્ગેનાઇઝેશન (FIEO)નું કહેવું છે કે ગાડીઓની અવરજવર હવે રોકી દેવાઈ છે જેના કારણે લાખો ડૉલર્સના સામાનની આયાત અને નિકાસ રોકી દેવાઈ છે.

ભારત માટે વેપારના મામલામાં અફઘાનિસ્તાન તેનું સૌથી મોટું સાથી છે. અફઘાનિસ્તાનમાં ડૅમ, સ્કૂલ અને માર્ગના વિકાસ માટે ભારતે લાખો ડૉલર્સનું રોકાણ કર્યું છે.

એફઆઈઈઓના ડિરેક્ટર ડૉ. અજય સહાયે સમાચાર એજન્સી એએનઆઈને કહ્યું, “અફઘાનિસ્તાનની સ્થિતિ પર અમે સતત નજર રાખી રહ્યા છીએ. ત્યાંથી આયાત કરવામાં આવતો સામાન પાકિસ્તાન થઈને ભારત આવે છે. હાલ તાલિબાન દ્વારા પાકિસ્તાન તરફે જતી તમામ માલવાહક ગાડીઓ રોકી દેવામાં આવી છે. કહી શકીએ કે એક રીતે આયાત સંપૂર્ણ રીતે ઠપ થઈ ગઈ છે.”

અફઘાનિસ્તાનની નિકાસની રણનીતિ પર ઇન્ટરનેશનલ ટ્રૅડ સેન્ટરના એક રિપોર્ટ અનુસાર વિશ્વમાં સૂકામેવાના આયાતકારમાં ભારત પણ એક આયાતકાર દેશ છે.

સૂકોમેવો આયાત કરવામાં અમેરિકા, જર્મની અને હૉંગકૉંગ પછી ભારત ચોથા ક્રમે છે.

રિપોર્ટ અનુસાર ભારત મોટા પ્રમાણમાં સૂકો મેવો અફઘાનિસ્તાનથી આયાત કરે છે. તથા બદામ, દ્રાક્ષ, પિસ્તા અને અંજીર નિકાસ મામલે ભારત અફઘાનિસ્તાનનો સૌથી મોટો ખરીદદાર છે.

Getty ImagesCopyright: Getty Images