BBC News, Кыргыз КызMATы - Башталгыч бет
Top Story – Kyrgyz
Бийликти басып алуу аракетиби же атайын кызматтын эскертүүсүбү?
Кыргызстанда отуздан ашуун адамдын бийликти басып алууга даярдык көргөн делип УКМКга жеткирилиши апта башындагы эң чоң окуялардын бири болуп калды.
Тема боюнча башка макалалар
"Ууру тойгончо жеп...". Соттордун ставкасы жана актануусу
Соттолгон адамдарды шарттуу түрдө мөөнөтүнөн мурда бошотуп жатканда судьялар олчойгон пара алып жатканы жөнүндө депутаттын билдирүүсү сот тармагындагы көп жылдан бери келаткан көйгөйдү кайра козгоду. Аламүдүн райондук сотунун басма сөз кызматы актанып жооп кайтарды. Эл өкүлүнүн айтымында, соттордогу коррупцияны депутаттык комиссия түзүп иликтебесе болбойт.
Катар эмиринин сапары: катар-катар документке кол коюлду
Катардын эмири Шейх Тамим бин Хамад Аль Тани алгачкы жолу мамлекеттик сапар менен Бишкекке келип кетти. Серепчилер Катар эмиринин сапары кыргыз тарап үчүн Жакынкы Чыгыштан инвестор тартууга чоң мүмкүнчүлүк деп жатышат.
Сууну кантип үнөмдөйбүз?
Бишкектеги таза суу тартыштыгы Жогорку Кеңеште бүгүн дагы көтөрүлдү. Депутаттар Дастан Бекешов, Улан Примов жана Максатбек Сарбагышев бул тууралуу шаар мэринин маалымат беришин талап кылышты.
Адахан Мадумаров камалса эмне болот?
Кыргыз парламентиндеги оппозициялык фракция «Бүтүн Кыргызстандын” лидери оор беренелер менен кылмыш жоопкерчилигине тартылышы мүмкүн. Адахан Мадумаровго Кылмыш-жаза кодексинин “Кылмышка даярдык көрүү”, “Жапырт башаламандык”, “Бийликти күч менен басып алуу” жана “Бийликтен аша чабуу” беренелери боюнча айып коюлуп жатат. Жогорку Кеңеште түзүлгөн депутаттык комиссия Баш прокуратуранын сунушунун негиздүүлүгүн кароого киришти.
Кахов ГЭСи талкаланды, Херсондо эвакуация башталды
Кахов ГЭСи толугу менен талкаланды жана аны калыбына келтирүү мүмкүн эмес,- деп билдирди Украинанын "Укргидроэнерго" компаниясы. ГЭСтин кыйрашына байланыштуу Украина менен Орусия бири-бирин айыптоодо.
УКМК: Бийликти күч менен басып алууну пландаган адамдар кармалды
Кыргызстандын Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитети "бийликти күч менен басып алуу максатында массалык баш аламандыктарды жана баш ийбөөчүлүк акцияларын уюштурууну пландаган адамдар" кармалганын билдирди.
Россияга Украинадан басып кирген согушкерлер кимдер?
Россия Украина тараптан чек араны кесип өткөн эки куралдуу топтун чабуулунун мизин майтарып артка кууганын билдирүүдө.
“Мынчалык болгон эмес”: Бишкектеги таза суу тартыштыгы
Соңку жылдары Кыргызстандын борбору Бишкекте жана Чүйдүн айрым райондорунда жаз келери менен кургакчылык жана суу тартыштыгы көйгөйү чыгууда.
Украинадагы согуш: көмүскөдө калган "кара кагаздар"
Украинанын Бахмут шаарын алдык деп жаткан жеке менчик аскер компаниянын ээси Евгений Пригожин айыгышкан салгылашта алар 20 миң аскерин жоготконун, анын жарымы абактан келгендер экенин билдирди. Украина болсо Бахмут үчүн күрөш уланып жатканын, азырынча шаарды сырттан көзөмөлдөө алар үчүн ыңгайлуу болорун айтууда.
Деколонизация: казак маданиятын кайра жаратууга умтулган казак жаштары
Россиянын Украинага басып кириши менен Борбор Азия өлкөлөрүндө “деколонизация” деген сөз көбүрөөк айтыла баштады. Жаш муундар негизинен Советтер Союзу тууралуу ностальгиядан алыс жана орус тилине караганда улуттук тилге жана өз маданиятына кызыгуусу көбүрөөк.
БУУ: Афганистан - аялдарга дүйнөдөгү эң катаал өлкө
БУУ талибдер башкарып турган Афганистан аялдарга дүйнөдөгү эң катаал өлкө болуп калды деп билдирди. Талибан бийликке келген он сегиз айдан бери аялдар иш жүзүндө үйүндө камалып отурат.
Дарыгер: Өспүрүм эне башканы эмес, өзүн да карай албай калат...
Биз бүгүн өспүрүм кезинде турмушка чыгып, жаш тайынан эне болуп, бир топ мезгил жолдошунун зомбулугуна чыдап, кийин өз алдынгча жашоону тандаган Мээримди кепке тарттык.
Жаа атуу спорту- ден соолук үчүн да абдан пайдалуу
Кыргыздар байыртан эле жаа атуунун чебери болгон. Салттуу жаа атуу Көчмөндөр оюндарынын программасына киргени менен Кыргызстанда олимпиадалык же классикалык жаа атуу спортуна соңку жылдары гана көңүл бурулууда. Жаа атуу спорту, анын ден соолукка пайдасы, бул спорттун келечеги жана көйгөйлөрү туурасында жаа атуу федерациянын президенти, Улуттук олимпиада комитетинин вице-президенти, "Билимкана" фондунун директору Эльнура Осмоналиева айтып берди.
Түркиядагы шайлоо: Оппозиция Эрдогандын жалгыз атаандашы катары Кылычдароглуну тандады
Түркиянын көп учурларда жиктелип кала берчү оппозициялык партиялары 2023-жылы май айындагы президенттик шайлоодо азыркы мамлекет башчы Режеп Тайып Эрдоганга каршы таймаша турган бирдиктүү талапкер катары Кемал Кылычдароглуну тандоого жетишти.
"Техас штаты бизди аз жерден өлтүрүп кое жаздады". Аборттон чыккан чыр
АКШнын Техас штатында ден соолугуна коркунуч келип турганына карабай, боюнан алдырууга уруксат берилбеди деген доо арыз менен беш аял сотко кайрылды.
Каракөл чакан ГЭСине инвестор тандоодогу күдүк жагдайлар
Кыргызстандын Энергетика министрлиги Каракөл чакан ГЭСин курууга инвесторлорду тандоонун эң кызуу учуруна келди. Бул долбоорду ишке ашырууга “77 Insaat”, Жапониянын “Muroo Systems Co” жана жергиликтүү "Жагалмай" деп аталган компания ат салышууда.
Жер мунапысы: Ак-Ордодогу окуя иликтенип жатат
Бишкектеги Ак-Ордо жаңы конушунда үйү түрттүрүлүп, төрт баласы менен көчөдө калган келиндин окуясы президенттин жеке көзөмөлүнө алынды. 5 -мартта Садыр Жапаров баш калкалар жери жок калган Марал Шаболотовага барып жолукту.
Эмнеге Кытайдын көп кыз-келиндери эне болуудан жаа бою качууда?
Жаңы изилдөөлөргө караганда Кытайда бир гана балалуу болууну же таптакыр бала көргүсү келбеген кыз-келиндер көбөйүүдө. Би-Би-Си үч кытай аял менен үй-бүлө темасында сүйлөшүп келди.
Жарманкедегидей жайнайт. Кыргыз паспорту орус сайттарында
Түркиядагы алты жыл мурунку кандуу кол салууга айыпталган адамдан Кыргызстандын паспорту табылаганы айтылууда. Жергиликтүү маалымат каражаттары, кармалган 32 жаштагы өзбек тектүү жаран 2017-жылкы "Рейна" түнкү клубундагы кол салууга жардам берген шектүү экенин жазып чыгышты.
Облустук гезиттердин тагдыры кылдын учунда
Кыргызстандын Маданият, маалымат жана туризм, жаштар саясаты министрлиги облустук гезиттерди жоюу жөнүндө Министрлер Кабинетинин токтомунун долбоорун коомдук талкууга койду. Ошентип өткөн кылымда согуш жылдарында да чыгып келген облустук гезиттер биротоло жабылуу алдында турат.
Оштогу милициянын кайрылуусу ИИМдеги алешемдикти ашкереледиби?
Ош облусунда милиция кызматкери жетекчилик тарабынан куугунтукка кабылганын айтып, президентке кайрылды. Учурда прокуратура менен ИИМдин ички иликтөө кызматы текшерүү жүргүзүп жатат.
Жогорку-Нарын ГЭС каскадына кезектеги инвестор табылды
Британиялык жеке менчик компания Жогорку-Нарын ГЭС каскадын курууга белсенип жатат. Кыргызстандын Энергетика министрлиги ал компания “MINDDOCK LIMITED DBA Enterprise Energy Investments” экенин тактап, бул туурасында меморандумга кол коюлганын да билдирди.
АКШнын Борбор Азиядагы саясаты: жаңы кайрыктар
Албетте, Блинкендин бул чөлкөмгө алгачкы сапары болгон менен Америка региондун тышкы иштер министрлери менен “5+1” форматында биринчи ирет жолугуп жатканы жок. Дипломатиялык консультациялардын бири, буга чейин мындай форматта жолугушуулар болуп келген. Бирок бул жолку кеңешме жаңы кырдаалда, орус-украин согушу экинчи жылга аяк басып, дүйнөлүк масштабдагы чоң окуялардын, орус-украин согушуна себеп-натыйжалу байланыштагы жагдайлардын контекстинде мааниси өзгөчө. Орус-украин согушу дүйнөдөгү кырдаалды өзгөртүүчү жаңы процесстерге жол ачты жана эски тенденциялардын айрымдарын күчөттү.
Блинкендин Борбор Азияга сапары Москвада шек жаратпай койбойт
Вашингтондун өкүлү "бул сапардын максаты АКШ ишенимдүү шерик экенин көрсөтүү, Борбор Азия экономикасындагы кыйынчылыкты көрүп турабыз”, - деп айтты. АКШнын жогорку кызмат өкүлүнүн Борбордук Азия өлкөлөрүнө сапары Россиянын Батыш менен мамилеси ырбап, курчуган мезгилде болуп жатат.
“Соодада достук жок”: Россия Кыргызстан аркылуу товар ташып жатабы?
Батыштын катаал санкцияларына кабылган Россия жана Беларус үчүнчү өлкөлөр аркылуу соодасын жүргүзүп жатканы айтылууда. Мындай учурда Кыргызстан абдан кылдат болушу керек дешет адистер.
Укмуш кооз гүлдүн соолуганы мени катуу ойго салчу... Короосун гүлзар кылган Илхомбек
Өзгөндүк ишкер жазды чакырып, жайнаган, бажырайган гүлдөрүн белендеди. Ызгарлуу кыштан кийин жазды күткөндөргө бул ого бетер эргүү тартуулап тургандай. Ал Голландияга чейин барып, гүлдүн сырын үйрөнүүгө белсенүүдө. Би-Би-Си камеранын көзүн ишкердин гүлзарына көздөй бурду...
Айдоочулук укуктан ажыратуу, эселеп көбөйгөн айып пул айдоочулук маданиятты оңдой алабы?
Бир аптадан кийин Кыргызстанда жол эрежесин бузган айдоочуларга мурдагыга салыштырмалуу күчөтүлгөн чаралар колдонула баштайт. Жол кырсыктарын азайтуу максатында мыйзамга киргизилген өзгөртүүлөргө президент Садыр Жапаров кол койду.
"Байдын баласы бошоп, кедей баласы кесилген заман"
"Элдин укугу чектелип, адилетсиз чечимдер чыгып атат. Коррупция күчөп атат. Байдын баласы бошосо, кедейдин баласын камап атышат. Кичинекей балдарды зордуктагандар эркиндикте жүрөт, ал эми өз оюн айтып койгон активисттер камакта”, - дейт Атыр Абдракматова.
Илон Маск адамдын мээсине импланттарды сыноого уруксат алды
Ойлоп табуучулар көзү көрбөй же кыймылдай албай калган адамдар атайын чиптердин жардамы менен кадимки жашоого кайтып келе алат деп үмүттөнүшөт.
"Миллиардерлерге аңчылык". Эмне үчүн Кытайда ишкерлер дайынсыз жоголуп жатышат жана Си Цзинпиндин саясаты эмнеге кептеши мүмкүн?
2023-жылы февралда Кытайда жогорку технологиялык ишкерлик жаатында далдал ишкер болгон ортомчусу Бао Фан дайынсыз жоголуп кетти. Бул окуя жакынкы кездери Кытайда салыштырмалуу улам кайталанган көрүнүшкө – миллиардерлердин ың-жыңсыз жоголушу көйгөйүнө дагы бир жолу көңүл бурдурду.
Биринчи жолу: Cогуш башталгандан бери Блинкен менен Лавров сүйлөштү
АКШнын мамлекеттик катчысы менен Орусиянын ТИМ башчысы Делиде өткөн “Чоң жыйырмалыктын” (G20) тышкы иштер министрлеринин жыйынынын алкагында 10 мүнөткө жакын сүйлөштү.
Дрон чабуулу. Орусияда дрондордун үстөккө-босток соккусу эмнеден кабар берет?
Дрондордун Орусиянын бир катар аймактарына үстөккө-босток чабуулу – Кремлдеги режимдин Украинага толук өлчөмдө басып кирүү далаалаты башталгандан берки эң чоң окуялардын бири болду.
Иранда мектепке жибербеш үчүн ууландырылган 650 кыз
Би-Би-Си Иранда 650 окуучу кыздын ууландырылганын иликтеп аныктап чыкты. Өкмөттүн чоң кызматтагы чиновниги өзү дагы кыздар атайын эле бутага алынганын айтууда.
Беларус "партизандары" орусиянын өтө маанилүү "учуучу радарына" чабуул койдубу?
Беларус активисттери 26-февралда Минсктин жанындагы аскерий аэродромдо диверсия болгонун жарыялашты. Натыйжада А-50 алыстан аныктоочу радиолокациялык учагын зыянга учуратышканын билдиришкен. Чын бышыгы кандай? Бул Украинада согушуп жаткан орус армиясы үчүн эмнени билдирет?
Наланда: Дүйнөнү өзгөрткөн университет. Ал Оксфорддон 500 жыл мурун болгон
Оксфорд университети негизделгенге чейин 500 жылдан ашык убакыт мурда эле Индиянын Наланда университетинде тогуз миллион китеп бар болчу жана бул окуу жай дүйнөнүн булуң-бурчунан 10 000 студентти өзүнө тартууга жетишкен.
Жомоктон “жоголгон” түрү сууктар менен семиздер...
Улуу Британияда белгилүү балдар жазуучусу Роалд Далдын жомокторунун кайрадан басылып чыгышы чоң талкуу жаратты. Басмакана жомокторду редакциялоону чечип, каармандарды кемсинткен мүнөздөмөлөрдү алып салдык деп ойлогон. Көпчүлүк жазуучулар, атүгүл премьер-министр Риши Сунак да бул өзгөртүүлөргө каршы.
Шойгуга тиш кайраган Пригожин: "Суровикин башкарып турганда, ок-дары жагынан эч кандай көйгөй чыккан эмес"
"Вагнер" жеке менчик аскердик компаниясынын (ЖАКтын, б.а. жоочулар тобунун) негиздөөчүсү Евгений Пригожин менен Орусиянын Коргоо министрлигинин ортосундагы чыр жаңы баскычка чыкты. Өз жоочулары үчүн ок-дарылардын таңкыстыгы маселесин көшөгө артында чече албай койгон Пригожин эми Орусиянын коргоо министри Сергей Шойгуга каршы коомдук өнөктүк баштады. Бул өнөктүктө Пригожин мырза эң көп сандагы тилектештердин, – Чеченстандын башчысынан 2014-жылдан бери Украинанын чыгышында согушуп жаткандарга чейинки кишилердин, – колдоосун алууга далаалат кылып жатат.
Байден НАТОнун биримдигин мактады, Путин Батышты согуш баштады деп айыптады
Россиянын лидери Батышты айыптап, орус армиясы эч качан жеңилбейт деп опурулуп турганда, Байден анын баскынчылык аракети ишке ашпайт деп жатат.
"Путин Украинаны жок кыла албады, бирок Россияны жок кылган жагынан ашып түштү".
Украинадагы миллиондогон адамдарды азапка салган согуштун бир жылдыгы жөнүндө Би-Би-Синин Орус кызматынын кабарчысынын ой-толгоосу.
Алтымыштын белесиндеги чыгаан тарыхчы
Заманбап кыргыз тарых илимине улам жаңы архивдик табылгаларын киргизип, кажыбас мээнети менен зор салым кошуп жаткан тарыхчы, публицист, журналист, профессор, Кыргызстандын маданиятына эмгек сиңирген ишмер Кыяс Молдокасымов 60 жашка толду. Ал тууралуу кесиптеши жана үзөңгүлөшү Тынчтыкбек Чоротегин баяндайт
Унутулган Холокост: "Бизди эмне үчүн кырышты?"
Холокост учурунда нацисттер 11 миллиондон ашуун адамды, анын ичинде алты миллион жөөттү өлтүрүшкөн. Согуш учурунда цыгандар да - маргиналдуу көчмөндөрдүн бир тобу - кыйноолорго дуушар болушкан. Алардын Европада жашаган калкынын дээрлик төрттөн бир бөлүгү жок кылынган, атүгүл ондогон жылдардан кийин да алардын азап-тозогу жөнүндө көптөр билбейт.
Токсон боолуу өзбек менен кырк уруу кыргыз алакасы
Кыргызстан Борбор Азия өлкөлөрү менен дипломатиялык мамилелерин мухиттин ар жагындагы Америкага жана башка Европа өлкөлөрүнө караганда кеч, 1993-жылы гана түздү. 1996-жылы декабрда “Кыргыз Республикасы менен Өзбекстан Республикасынын ортосундагы түбөлүк достук” жөнүндө келишим түзүлгөн. Чын-чынына келгенде түбөлүк достук эки тараптан тең сезилген жок.
Ыйса жаткырылган акыр жана наристе бакчасы
Таалим-тарбия мекемелеринин баштапкы түрү – наристе бакчалары Батыш Европада XIX кылымдын ортосунда пайда боло баштаган. “Наристе бакчасы” (орусча “ясли”) сөзү өзүнүн келип чыгышы боюнча Ыйса төрөлгөн доорду элестеткен уламышка байланаарын билдиңиз беле? Тарыхчынын кезектеги блогу айрым сөз таануу көйгөйлөрүнө арналат.
Жасалма Күн. Жаңы доорго башат болчу өзөктүк ширелүү жөнүндө
Америкалык окумуштуулар өзөктүк ширелүүгө негизделген электр ишканасын жаратуу нугунда өзгөчө олуттуу, – ал түгүл жаңы доорго башат ачкан, – окуя жүзөгө ашты, деп АКШ бийликтери 2022-жылдын 13-декабрында шардана кылышты.
Тоолуу Кыргыз областы. Арабаевдин тарыхый миссиясы
Быйыл Тоолуу Кыргыз областын түзүгөн тарыхый съездге 100 жыл толду. Айтмакчы, 1922-жылы 30-декабрда СССР түзүлгөн, демек Кыргыз автоном облусун түзүү аракети СССР түзүлгөнгө чейин алты ай мурда болгон. Дал ошол тарыхый иштердин башында тургандардын бири Ишеналы Арабаев.
Англия метеорити: Жер планетасына суу тышкарыдан келгенби?
Англияга түшкөн метеорит планетабыздагы суунун тышкаркы жактан келгени жөнүндөгү теорияны ырасташы мүмкүн
Коронавирус
Кайрадан ковид: жөтөл жана тамак оору. Вирус болушу мүмкүн
Кыргызстанда дагы ковидге кабылгандардын саны кайрадан көбөйгөнү айтылууда. 16-июлда вирус жуктуруп алгандардын саны 91ге жетти. Буга чейин жуктуруп алгандардын саны азайып, эсеп дээрлик жарыяланбай деле калган. Өткөн аптада коронавирус диагнозу коюлган 17 500 британиялыкты сурамжылоонун негизинде, оорунун негизги белгилери тамак оору жана жөтөл экендиги белгилүү болду.
Омикрондун жаңы варианты жөнүндө эмнелерди билебиз?
Учурда дүйнө жүзү боюнча катталган инфекциянын дээрлик жарымынан өтө жугуштуу омикрон варианты чыгууда. Омикрондун BA.2 субварианты мурдагыларга караганда жугуштуураак экени айтылууда, бирок анын таасири катуу болору жөнүндө азырынча жетиштүү маалыматтар жок.
Видео, Көл-Суу: Европа, АКШдан бери келип, шакек салгандар, Узактыгы 27,44
Кычыраган -32 градус сууктагы муз бийи, кайберендер, зоо арасында буркурап кайнаган самоор, көлдө сүзгөн теке сыяктуу кызыктын баарын Би-Би-Си "Сапарында" баяндайбыз
Видео, "Сапар": Британиядагы сезондук жумуштун оош-кыйыштары, Узактыгы 29,47
Британиянын фермаларына сезондук жумуштарда иштегени келген кыргызстандыктар. Алар башында Британиядагы фермаларда иштеп, кийин ал жактан кеткенин айтат. Андан соң Лондонго келип, шаарда ар кандай жумуштарда иштөөгө аргасыз болушкан. Биз аларды былтыр күз айларында кепке тарттык эле.
Видео, "Сапар": Дүйнөнү өзгөрткөн айымдар, Узактыгы 29,40
Сапар программасында Би-Би-Синин "100 айым" долбоорунун алкагында дүйнөнү өзгөрткөн айымдар тууралуу баяндайбыз.
Видео, "Сапар": Жыл жыйынтыгы, Узактыгы 29,49
2022-жылды жыйынтыктап, "Сапардын" айрым чыгарылыштарына кайрылабыз.
Видео, Би-Би-Си "Сапар": Төртүнчү дүйнөлүк Көчмөндөр оюндары, Узактыгы 30,00
Төртүнчү дүйнөлүк Көчмөндөр оюндары. Кыргыз улуту Көчмөндөр оюнун чоң цивилизациялык агымга киргизди.
Видео, "Сапар": Камбоджия: Кудайларды кайтаруу, Узактыгы 30,00
Камбоджия таланып кеткен байыркы эстеликтерин дүйнөлүк музейлерден талап кылууда. Кыргызстанда тарых экспанаттары кантип сакталат?

"Би-Би-Си дүрбүсүндө"
Би-Би-Си Кыргыз кызматынын подкаст уктуруулары
Би-Би-Си ТВ жаңылыктары

Би-Би-Си ТВ жаңылыктары
Би-Би-Си Кыргыз кызматынын эл аралык жаңылыктарын көрүңүз.