BBC News, Кыргыз КызMATы - Башталгыч бет
Top Story – Kyrgyz
Эсенбай Нурушев: "Биздин коом Орусияны туурап атат"
Жоопкерчилик жөнүндө сөз болгондо биринчи кезекте жалаң эле журналисттердин жоопкерчилиги жөнүндө айтылат. Бирок мамлекеттик мекемелердин, мамлекеттик уюмдардын мыйзам аткаруудагы жоопкерчилиги таптакыр көңүлгө алынбайт. Ошол эле Маданият министрлигинин аракеттерин карап көрсөңөр: мыйзам кадимкидей эле бузулуп атат. Мыйзам бузулган үчүн жоопкерчилик бар да. А эмне үчүн ал жөнүндө сөз болбойт?
Путин: 80 жылдан кийин немис танкалары кайрадан коркутууда
Президент Владимир Путин СССРдин Сталинград салгылашуусундагы жеңишинин 80 жылдыгын майрамдоодон пайдаланып, Россияга немис танкалары кайрадан коркунуч туудурууда деп билдирди. Өткөн айда Берлин Украинага жардам катары өзүнүн Леопард танкаларын жиберүүгө макул болгон эле. Путин ошол эле убакта Украинанын союздаштарына жана Россияны согушта жеңебиз деп турган күчтөргө Москванын жообу бронетехника менен эле чектелбейт деп эскертти.
“Баланы сабады деп аялымды камап салышарын өзүм да билген эмесмин”. Кадамжайда токмоктолгон наристенин атасы
Кадамжай райондук соту эки жашка толо элек кызын сабады деген шек менен кармалган келинди бир айга камакка алганы талкууну ого бетер кызытты. Шектүү келин өзүнүн кызын сабаганы тууралуу видеосу интернетке желдей тарагандан кийин кармалган эле. Бул окуядан кийин балдар кабылган зомбулук темасы кайрадан күн тартибине чыкты.
Бишкектеги ыштын азабы жана ЖЭБдеги көмүр сапаты
Баш калаадагы ЖЭБ мэриянын башкаруусуна өтүп жаткан чакта, шаар бийликтери алдыдагы от жагуу сезонунда Кара-Кече көмүрүн жагууга чектөө киргизип, Казакстандын жогору калориялык көмүрүн киргизүү жөнүндөгү сунуштарды карап талкуулап жатат.
Абадан коргонуу системасын жарып өтүү, мерчемдерге сокку уруу... Украинага Батыш кыргын учактары эмне үчүн керек?
Кошмо Штаттардын президенти Жо Байден: "Деги АКШ Украинага кыргын учактарды береби?" деген суроого 30-январда: "Жок", – деп жооп берди. Андан бир күн мурда Германиянын канцлери Олаф Шольц да мындай мүмкүнчүлүктү четке каккан эле. Бирок бул маселеге чекит коюуга али эрте.
Таабалды Эгембердиев жана КДК: Жеке демилгенин зор өрнөгү
3-февралда Кыргызстандын борборунда даңазалуу кыргыз ишкери жана демократ коомдук ишмери Таабалды Эгембердиев (1950–2015) тууралуу жаңы кош китептин бет ачары жана эскерүү чаралары өткөнү турат.
"Эчтеке калтырбай сатып алышпадыбы!" Казакстандан көмүскө импорттоо – санкцияга кабылган орустарга олуттуу огожо
Путиндин режими Украинага 2022-жылы 24-февралда ири деңгээлде басып киргенден кийин Орусияга болуп көрбөгөндөй санкциялар киргизилген. Бирок көптөгөн орусиялыктар алардын кесепетин алигиче сезе элек.
Кыргыз журналистикасынын кечээки тарыхы, бүгүнкү өксүктөрү
Бишкекте Улуттук китепканада өткөн "Жалпыга маалымдоо каражаттары: кечээ, бүгүн жана эртең" деген аталыштагы конференцияда айтылган сөздөрдүн негизги удулу өлкөдөгү басма сөз эркиндиги жана жоопкерчилик жөнүндө болду.
Фермер канткенде байыйт? Миллиондогон долларга келишим түзгөн ишкерден кеңеш
Кыргыз-өзбек бизнес форумунда эң негизги макулдашууга жетишкендердин бири “Бай Дыйкан” компаниясы болду. Миллиондогон долларлык ал келишим кантип ишке ашат, кимдер ашырат, пайдасы кандай болот деп кызыккандар көп.
ISW: Пригожин күчүнөн тайыды, анын жалданма күчтөрүнүн ордуна регулярдуу аскер бөлүктөрү келди
Россиянын армиясынын регулярдуу бөлүктөрү Бахмутка чабуулду улантуу үчүн"Вагнер" жеке менчик аскер компаниясынын алсыраган күчтөрүнүн ордуна келүүдө. 12-январда "Вагнер" тобунун чабуулчулары Соледарды ээлеп алгандан кийин орчундуу ийгиликке жетише алышкан жок. Бул жөнүндө АКШнын Согушту изилдөө институтунун кезектеги докладында айтылат.
Кыргызстан менен Өзбекстан чек ара маселесине чекит койду
Кыргызстан менен Өзбекстан отуз жылдан ашуун мезгилден бери созулган чек ара талашын тактап бүтүп чекит койду. Чек аранын акыркы талаштуу бөлүгүн тактоо боюнча ратификациядан өткөн, кол коюлган келишимдердин грамотасы менен бүгүн эки президент алмашты.
Өзбекстандагы кыргыз ишкери: Өзбекстан бизнес менен инвестицияга болушунча кучагын жайып жатат
Өзбекстандын президенти Шавкат Мирзиёевдин Кыргызстанга мамлекеттик сапары уланууда. Анда эки элкөнүн соода алакасына да абдан чоң көңүл бурулууда.
Унутулган Холокост: "Бизди эмне үчүн кырышты?"
Холокост учурунда нацисттер 11 миллиондон ашуун адамды, анын ичинде алты миллион жөөттү өлтүрүшкөн. Согуш учурунда цыгандар да - маргиналдуу көчмөндөрдүн бир тобу - кыйноолорго дуушар болушкан. Алардын Европада жашаган калкынын дээрлик төрттөн бир бөлүгү жок кылынган, атүгүл ондогон жылдардан кийин да алардын азап-тозогу жөнүндө көптөр билбейт.
Египет археологиясы: Алтын жалбыракка бөлөнгөн мумия табылды
Археологдор 4300 жылдан бери ачыла элек табыттын ичинен алтын жалбыракка бөлөнгөн мумия табылганын шардана кылышты.
Кыргыз-өзбек алакаcы: сандар жана фактылар
Өзбекстандын президенти Шавкат Мирзиёев 26-27-январь күндөрү Кыргызстанга мамлекеттик сапар менен келмекчи. Күн тартибинде: кыргыз-өзбек стратегиялык өнөктөштүгүнүн кеңири чөйрөсүндөгү маселелер. Ошондой эле бир катар эки тараптуу документтерге кол коюлмакчы - анын ичинде кыргыз-өзбек чек арасы боюнча ратификацияланган келишимдерди алмашуу болушу мүмкүн.
“Аз эле акча алгам”, “Өзүм да жабыр тарттым”... Айрым белгилүүлөрдүн турак-жай кооперативин мактагандан кийинки пикири
Жакында эле интернетте “Ансар” курулуш коопаративине алданып калдык деген адамдардын видеосу тарады. Тасмада аялдардын бири блогер Азирет Осмонов менен алып баруучу Айзада Жамгырчиева баштаган таанымал деген дагы бир топ кишинин атын атап, “биздин акчабыздын бир бөлүгү силерде экен” тез арада кайтарып бергиле деп талап коюп, калгандары аны кубаттайт.
"Азаттык-медиа": Эрегишти эскалация кылган себептер
Кыргызстанда Маданият, маалымат жана жаштар саясаты министрлиги “Азаттык-медианын” ишин токтотуу жөнүндө доо арыз менен сотко кайрылганы азыркы учурда коомдук пикирди удургуткан эң резонанстуу маселеге айланууда.
Токсон боолуу өзбек менен кырк уруу кыргыз алакасы
Кыргызстан Борбор Азия өлкөлөрү менен дипломатиялык мамилелерин мухиттин ар жагындагы Америкага жана башка Европа өлкөлөрүнө караганда кеч, 1993-жылы гана түздү. 1996-жылы декабрда “Кыргыз Республикасы менен Өзбекстан Республикасынын ортосундагы түбөлүк достук” жөнүндө келишим түзүлгөн. Чын-чынына келгенде түбөлүк достук эки тараптан тең сезилген жок.
Борборду эски унаадан коргой турган “Бишкек чеби” демилгеси ишке ашабы?
Кыргызстандын бийлиги эски унаалардын кыймылына чек кою жолу менен борбор калааны каптаган кара түтүндү азайтууну көздөп жатат.
"Дарыкана наркоманиясынан" куткаралы деп кенедей кызды чет өлкөгө алып кеттик... Эжесинин маеги
“Дарыкана наркоманиясына” берилип, андан чыга албай азап тарткандардын саны өскөнүн адистер байма-бай билдирип келишет. Бул көрүнүштүн курмандыгына айланган өспүрүмдөрдүн, жаштардын жакындары "дарыканалар рецеби жок сатылбай турган дарыларды эч тоскоолдуксуз эле сатып жатышат" деп зар какшоодо.
Мамлекеттик тил мыйзамында кандай маанилүү өзгөрүүлөр бар?
Кыргызстанда мамлекеттик тил болуп саналган кыргыз тили мамлекеттик органдардын милдеттүү колдонгон тили болуп калат деген кабар тарады. Жогорку Кеңеш биринчи окууда жактырып кабыл алган "Мамлекеттик тил жөнүндө" конституциялык мыйзам долбоорунда ушундай жазылган.
Биз деле жыргап газ жаккыбыз келет. Бирок... Газ жеткен конушта газга жетпегендердин жүйөсү
Кыргызстанда кыштын кыраан чилдесинде жарык маал-маалы менен өчүп жатканы аз келгенсип, газ тартыштыгы да жаралууда. Бир аптага созулган чилденин аяздуу суугу бир эле Кыргызстан эмес, коңшулардын дагы кышка начар даярданганын ашкере кылды.
Би-Би-Си Бишкектеги журналисттик үч орунга конкурс жарыялайт
Би-Би-Си Кыргыз кызматы Бишкектеги кеңсесинде иштөө үчүн үч журналисттик орунга конкурс жарыялайт.
"Өзгөчө кырдаалга негиз жок". Бишкекти кыйнаган кыш менен ыш
Кыргызстандын баш калаасы соңку күндөрү абасы булганыч шаарлардын дүйнөлүк тизмесинде биринчи орундан түшпөй келатат. Ал ортодо шаардагы экологиялык кейиштүү абалды Жогорку Кеңеште кезектеги ирет талкуулап, мамлекеттик органдардын абалды оңдоого даярдыгы жогун ашкере кылды.
Жалп өчкөн жарык. Түйшүк эле эмес, чыгым. Юристтен эки ооз кеңеш
Кыргызстанда катуу суукка байланыштуу электр энергиясын керектөөнүн көлөмү жогорку чекке жетип, көпчүлүк аймактарда жарык маал-маалы менен өчүп жатат.
Алты жашар кыздын өлүмү: кылмыш иши козголду
Кара-Балта шаарында ачкалыктан өлгөнү кабарланган алты жашар кыз баланын окуясы боюнча кылмыш ишин козгогонун Чүй областтык милиция башкармалыгы билдирди.
Дароо эле үйдөгү бычактарды катам... Зомбулуктун азабын жеген Нурпери
Дүйнө жүзүндө ар бир 11 мүнөт сайын бирден аял зомбулуктун курмандыгы болот. Мындан башка дагы эркектер тарабынан психологиялык жактан жабыр тарткан аялдардын саны көп. Бирок, бардык учурда кызыл камчы эркектин кордугун көргөн аялдардын денесинде жана жүрөгүндө өмүр бою кетпеген так калат.
Накен Касиев: "Үч жашар баланы ушунча врач карап туруп колдон чыгарып жибергени чоң трагедия".
Бишкекте балдар ооруканасындагы беш дарыгердин камалышы жаңы жыл алдындагы урунттуу окуя болуп калды. Медициналык профсоюз жана коомчулук тарабынан курч реакция болгондон кийин сот дарыгерлерди үй камагына чыгарды. Бул окуядан улам билип-билбей каталык кетирген дарыгерлерди соттоп, түрмөгө салуу канчалык туура деген талаш-талкуу жанданды. Би-Би-Си бул суроону өз кезегинде мурдагы саламаттык сактоо министри, саламаттык сактоонун ардагерлер ассоциациясынын төрагасы Накен Касиевге жолдодук.
Кытайдын жаңы ачык саясаты. Си Цзиньпин саясий багытын өзгөрттү
Кытайда кайрадан чоң өзгөрүүлөр орун алууда. КЭРдин төрагасы Си Цзиньпин бир нече жылга созулган катаал саясий нуктан кайра баш тартууда. Кытай Коммунисттик партиясы анын жетекчилиги астында кытайларга көбүрөөк эркиндикти жана акчаны убада кылган чоң сынакты, ал эми калган дүйнөгө – сооданы жандандырууга, кризисти жумшартууга багытталган жана жаңы кансыз согушка жол бербей турган нукту баштады.
“Бул тозок”. Афган аялдарынын азап-тозогун көркөм чагылдырган сүрөтчү айым
Афгандык сүрөтчү айым өзүнүн картиналарын талибдерден жашырып, сактап калуу аракетин көрүүдө.
Навальный Москвага кайтып келгенден 2 жылдан соң орус оппозициясынын чамасы чаркпы?
Мындан туура эки жыл мурда Алексей Навальный Германиядан Шереметьево аба майданына учуп келген. Ал түз эле чек ара көзөмөлүндө кармалган. Андан кийин саясатчыны колдоо жыйындары байма-бай өтүп, камакка алуулар жана кылмыш иштери менен аяктаган. Навальный дээрлик эки жылдан бери абакта отурат, анын көптөгөн өнөктөштөрү жана башка орус оппозиционерлери да абакка камалышты же Орусиядан чыгып кетишти.
Евгений Пригожин деген ким өзү?
Жалданма жоочулардын башчысы, Кремлдин ашпозу жана өзүнүн АКШдагы шайлоого кийлигишкенин мойнуна алган киши: Украинадагы согушка орусиялык абактагыларды жалдаган киши ким өзү?
Давос экономикалык форуму: чарпылган өлкөлөр, чачыраган дүйнө
16-январда башталган Бүткүл дүйнөлүк экономикалык форумдун (БЭФ) 53-сессиясы өтүп жатат. Насили өкмөттүк эмес уюм, кирешеси 5 миллиард доллардан ашкан 1000 трансулуттук компаниялар тарабынан каржыланат.
Жапония “Фукусима” АЭСинен чыккан млн тонна радиоактивдүү сууну океанга агызат
Жапония жакын арада “Фукусима-1” атомдук электр станциясынан (АЭС) млн тоннадан ашуун радиоактивдүү сууну деңизге агызууну көздөп жатат - ал жерде 2011-жылы ири авария болгон. Министрлер кабинетинин өткөн аптадагы жыйынында бул быйыл жайында же жазында болушу мүмкүн деп айтылды.
Днепрдеги орусиялык ракетадан кыйраган үйдүн тургундарынын мүшкүлү
14-январда, ишемби күнү түштөн кийин Украинанын борбордук аймагындагы миллионго жакын калкы бар Днепр шаарында аба чабуулун эскерткен сиреналар жаңырды.
Европадагы жылуу кыш Кремлдин айласын куруттубу?
Жаңы жыл башталгандын алгачкы учурларында эле Европа Биримдигине Кремл бул ынтымакка каршы ачкан газ согушундагы тактикалык жеңиш камсыз кылынды. Бул отун-кубат согушун орусиялык президент Владимир Путин 2022-жылы 24-февралда Украинага кеңири өлчөмдө басып кирээрден алда канча мурдараак эле баштап койгон. Евробиримдикке аба ырайы өзү көмөк кылууда.
Эмне үчүн метеорит динозаврларды кырып, бирок сүт эмүүчүлөргө "ырайым кылды"
66 миллион жыл мурда Жерде мезозой доорунун акыркы баскычы – бор мезгили аяктаган. Ал сыйкырдуу (же, айрымдар айткандай, акыр замандык) окуя менен соңуна чыккан: туурасы 10 чакырымга созулган эбегейсиз зор метеорит (астероид) Жерге кулап түшүп, анын айынан миллиард сандагы өзөктүк бомба жарылгандай алааматтуу окуя болгон жана анын жарылуу толкуну Жер бетин бир нече ирет айланып чыккан.
"Орус аскеринин жайнаган жансыз денеси". Соледар үчүн айыгышкан салгылашуу
Улуу Британиянын коргоо министрлиги Россиянын армиясы, анын ичинде Вагнердин жалданма согушкерлери азыркы учурда Донбасстын чыгышындагы Соледар шаарынын чоңураак бөлүгүн көзөмөлдөп турганын билдирүүдө.
Ыйса жаткырылган акыр жана наристе бакчасы
Таалим-тарбия мекемелеринин баштапкы түрү – наристе бакчалары Батыш Европада XIX кылымдын ортосунда пайда боло баштаган. “Наристе бакчасы” (орусча “ясли”) сөзү өзүнүн келип чыгышы боюнча Ыйса төрөлгөн доорду элестеткен уламышка байланаарын билдиңиз беле? Тарыхчынын кезектеги блогу айрым сөз таануу көйгөйлөрүнө арналат.
Жасалма Күн. Жаңы доорго башат болчу өзөктүк ширелүү жөнүндө
Америкалык окумуштуулар өзөктүк ширелүүгө негизделген электр ишканасын жаратуу нугунда өзгөчө олуттуу, – ал түгүл жаңы доорго башат ачкан, – окуя жүзөгө ашты, деп АКШ бийликтери 2022-жылдын 13-декабрында шардана кылышты.
Тоолуу Кыргыз областы. Арабаевдин тарыхый миссиясы
Быйыл Тоолуу Кыргыз областын түзүгөн тарыхый съездге 100 жыл толду. Айтмакчы, 1922-жылы 30-декабрда СССР түзүлгөн, демек Кыргыз автоном облусун түзүү аракети СССР түзүлгөнгө чейин алты ай мурда болгон. Дал ошол тарыхый иштердин башында тургандардын бири Ишеналы Арабаев.
Англия метеорити: Жер планетасына суу тышкарыдан келгенби?
Англияга түшкөн метеорит планетабыздагы суунун тышкаркы жактан келгени жөнүндөгү теорияны ырасташы мүмкүн
Сүрөт баян: Аргентинанын футболчулары мекенине кайтып келишти
Аргентинанын өкмөтү шейшембини дем алыш күн деп жарыялады - өлкө Аргентина курама командасынын дүйнө чемпионатындагы жеңишин майрамдап жатат.
Россиянын оперативдүү чек ара тобу Кыргызстанда эмне иш кылат?
Жогорку Кеңештин Бюджет, фискалдык саясат боюнча комитети Мамлекеттик мүлк фондусунун Россиянын оперативдүү чек ара тобуна Бишкектеги жер тилкесин 49 жылга ижарага берүү сунушун колдоду.
Кеннеди. Тарых чындыгы жана сабактары
Жакында АКШнын даңазалуу президенттеринин бири Жон Кеннединин өлтүрүлүшүнүн чоо-жайына байланыштуу жашыруун делген архивдик маалыматтардын жаңы топтому жарык көрдү. Жон Кеннединин "Каармандык өрнөктөрү" аттуу китебин англисчеден тикелей кыргыз тилине которгон тарыхчы Тынчтыкбек Чоротегин анын өмүр жолунун жана китебинин сабактары жаатында блог сунуштайт.
Аргентина чемпион! Ойносоң эле Мессидей ойно…
Футбол боюнча Катар өлкөсүндө өтүп жаткан Дүйнө чемпионаты жыйынтыкталды. Финалда Аргентина жана Франция командалары чемпион наамын талашып, өтө кызыктуу жана эмоционалдуу оюнду көрсөтүштү. Эки команданын кимиси чемпион болоору 120 мүнөттүк оюндан кийин гана билинди. Эмесе футбол күндөлүгүндө кенен кесири сөз кылалы.
Ка-а-ап, Марокконун жомогу аяктады, Франция оюнда “какады”
Дүйнө чемпионатында финалисттер аныкталды. Түндө акыркы жолдомо Марокко менен Франция курама командалары ортосунда ойнотулду. Бул оюнда Франция толугу менен талаада үстөмдүк кылды десеңиз, анда жаңыласыз. Күйөрмандар көнүп калган Франциянын жарым командасын дагы талаа үстүндө көрө албай койду. Эмесе футбол күндөлүгүбүздө кенен кайрылалы.
Коронавирус
Кайрадан ковид: жөтөл жана тамак оору. Вирус болушу мүмкүн
Кыргызстанда дагы ковидге кабылгандардын саны кайрадан көбөйгөнү айтылууда. 16-июлда вирус жуктуруп алгандардын саны 91ге жетти. Буга чейин жуктуруп алгандардын саны азайып, эсеп дээрлик жарыяланбай деле калган. Өткөн аптада коронавирус диагнозу коюлган 17 500 британиялыкты сурамжылоонун негизинде, оорунун негизги белгилери тамак оору жана жөтөл экендиги белгилүү болду.
Омикрондун жаңы варианты жөнүндө эмнелерди билебиз?
Учурда дүйнө жүзү боюнча катталган инфекциянын дээрлик жарымынан өтө жугуштуу омикрон варианты чыгууда. Омикрондун BA.2 субварианты мурдагыларга караганда жугуштуураак экени айтылууда, бирок анын таасири катуу болору жөнүндө азырынча жетиштүү маалыматтар жок.
Видео, "Сапар": Дүйнөнү өзгөрткөн айымдар, Узактыгы 29,40
Сапар программасында Би-Би-Синин "100 айым" долбоорунун алкагында дүйнөнү өзгөрткөн айымдар тууралуу баяндайбыз.
Видео, "Сапар": Жыл жыйынтыгы, Узактыгы 29,49
2022-жылды жыйынтыктап, "Сапардын" айрым чыгарылыштарына кайрылабыз.
Видео, Би-Би-Си "Сапар": Төртүнчү дүйнөлүк Көчмөндөр оюндары, Узактыгы 30,00
Төртүнчү дүйнөлүк Көчмөндөр оюндары. Кыргыз улуту Көчмөндөр оюнун чоң цивилизациялык агымга киргизди.
Видео, "Сапар": Камбоджия: Кудайларды кайтаруу, Узактыгы 30,00
Камбоджия таланып кеткен байыркы эстеликтерин дүйнөлүк музейлерден талап кылууда. Кыргызстанда тарых экспанаттары кантип сакталат?
Видео, "Cапар": Талибан бийлигине бир жыл. Эмне өзгөрдү?, Узактыгы 30,00
Талибан жетекчилиги алдында өлкөдө экономикалык кырдаал курчуду. Ал эми талибан келгени Афганистандын Борбор Азия менен алакасы кандай өзгөрдү?
"Би-Би-Си дүрбүсүндө"
Би-Би-Си Кыргыз кызматынын подкаст уктуруулары
Би-Би-Си ТВ жаңылыктары
Би-Би-Си ТВ жаңылыктары
Би-Би-Си Кыргыз кызматынын эл аралык жаңылыктарын көрүңүз.