تاجکستان

د تاجکستان د ولسمشر امام علي رحمان په مشرۍ د دغه هېواد ملي امنیت شورا پرون (د جولای پر پنځمه) غونډه کې له افغانستان سره د خپلې پولې حالت وارزاوه او دې پولې ته یې د شل زره سرتېرو د استولو امر وکړ. د تاجکستان ولسمشر امام علي رحمان د قزاقستان او ازبکستان ولسمشرانو سره ټلېفوني خبرو کې هم د افغانستان پر روان سیاسي او امنیتي وضعیت وغږېد.

افغان ولسمشر محمد اشرف غني له خپل تاجک سیال امام علي رحمان سره د هغو افغان سرتېرو په اړه غږېدلی چې ویل کېږي دې وروستیو کې له طالبانو سره د جګړې پر مهال تاجکستان ته اوښتي دي. د تاجکستان حکومت وايي، له دوی سره پر پوله د افغانستان په شمال ختیځ کې پروت له بدخشانه ۱۰۳۷ تنه افغان سرتېري له طالبانو سره د جګړې له امله د دوی خاورې ته ور اوښتي. افغان امنیتي چارواکي په دې اړه څه نه وایي.

افغان چارواکي وايي، د تېرې یوې میاشتې جګړو په بهیر کې تر شپږ زرو ډېر طالبان وژل شوي دي او نژدې درې نیم زره تنه نور یې ټپیان دي، چې یو شمېر پاکستانیان هم پکې شامل دي. طالبانو دغه اداعوې رد کړي او هغه یې یوازې تبلیغات بللي دي.

د افغانستان د عامې روغتیا وزارت وایي، له څو ورځني ځنډ وروسته د هېواد په ۱۳ ولایتونو کې د کورونا وېرس ضد د واکسیناسیون بهیر بېرته پیل شوی دی. یاد وزارت وایي، تر راتلونکو دوه ورځو به ټولو ۳۴ ولایتونو کې دا بهیر بیا پیل شي.

د پاکستان لومړی وزیر عمران خان وايي، که د امریکايي ځواکونو له وتلو سره افغانستان کې سیاسي جوړجاړی ونشي دا اندېښنه شته چې دغه هېواد کې به "ترهګري پراخه" او "وضعیت نور هم خراب" شي. هغه دا څرګندونې نن (چارشنبه) اسلام اباد کې د تاجکستان له ولسمشر امام علي رحمان سره تر کتنې وروسته ګډې خبري ناستې ته وکړې.

نږدې اونۍ وړاندې د قرغزستان او تاجکستان ترمنځ د اوبو پر سره د لانجې له امله بې مخینې جګړه وشوه. د چارشنبې په ورځ د تاجکستان د سرحدي سیمو چارواکو د لسو ولسي وګړو انځورونه خپاره کړل چې دې جګړه کې وژل شوي او د هر یوه کورنۍ ته یې ۷۰ زره ساماني یا ۶۲۰۰ ډالر ور کړل.

افغان ولسمشر محمد اشرف غني د یوه لوړپوړي پلاوي په مشرۍ د دوشنبې په ورځ د تاجکستان پلازمېنې دوششنبې ته ورسېد چې د اسیا زړه ـ استانبول بهیر نهمه ناسته کې ګډون وکړي. د افغانستان بهرنیو چارو وزارت وايي، په دغه ناسته کې د افغان حکومت اجنډا د افغان سولې لپاره د سیمه ییزې اجماع پیاوړي کول دي.

د اسیا زړه-استانبول بهیر د غړو هېوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو نهمه ناسته د مارچ وروستیو کې د تاجکستان پلازمېنه دوشنبه کې جوړېږي. د رپوټونو له مخې، د تاجکستان ولسمشر امام علي رحمان او د هغه افغان سیال محمد اشرف غني د پنجشنبې په ورځ ټلیفوني اړیکو کې هوکړه کړې چې دواړه هېوادونه په ګډه د دې ناستې مشري وکړي.

تاجکستان کې د اوبو کمېدو سره افغانستان ته د دغه هېواد صادراتي برېښنا هم کمه شوې ده. د تاجک برېښنا شرکت ویاند ناظر یادګاري وايي، تاجکستان پر ۲۰۱۹ کال یو میلیارد او ۴۵۸ میلیون کیلوواټ ګړۍ برېښنا افغانستان ته صادره کړې، خو پر ۲۰۲۰ کال یې ۹۲۵ میلیون کیلوواټ برېښنا دغه هېواد ته ور کړې.