پرتاب 'مادر بمب‌ها' در افغانستان چه پیامی دارد؟

روشن‌ترین پیام پرتاب 'مادر بمب‌ها ' شاید متوجه گروه طالبان باشد: برخلاف سیاست دولت پیشین آمریکا به رهبری باراک اوباما، دونالد ترامپ در جنگ علیه گروه‌های که منافع آمریکا و دولت‌های مورد حمایت آن را تهدید می‌کنند، رفتار دو دلانه نخواهد داشت و ظاهرا سیاست جدیدی درحال تبلور یافتن است.

به نظر می‌رسد حکومت افغانستان هم با این سیاست جدید همنوا است.

گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش)، برخلاف طالبان، حضور و فعالیت گسترده در افغانستان ندارد. برخی تحلیل‌گران حتی وجود این گروه در افغانستان را زیر سوال می‌برند.

حتی آنهایی‌که از حضور داعش صحبت می‌کند، تعداد افراد وابسته به این گروه را بسیار اندک می‌دانند که بیشتر با داعشی‌های آن طرف مرز در پاکستان ارتباط دارند تا داعش در سوریه و عراق.

برای همین، برخی کارشناسان معتقدند که هدف از پرتاب بزرگترین بمب غیر هسته‌ای بر مواضع داعش در ولسوالی اچین ننگرهار 'دادن پیام ' بود.

'طالبان را مجبور به صلح می‌کنیم'

پرتاب بزرگترین بمب غیر اتمی به مواضع داعش همزمان با آن است که روز پنجشنبه (۱۳ آوریل/ ۲۴ فروردین)، حنیف اتمر، مشاور امنیت ملی افغانستان در اظهارات تندی در ولایت ننگرهار که 'مادر بمب‌ها ' در آنجا پرتاب شد، در جمعی از نظامیان افغانستان اعلام کرد که دولت افغانستان از "موضع ضعیف" با طالبان وارد گفت‌وگوهای صلح نخواهد شد.

مشاور امنیت ملی افغانستان گفت: "هیچگاهی از طالبان و دهشت‌افگنان صلح نمیخواهیم؛ ما آنان را به صلح مجبور می‌سازیم".

قرار است ژنرال مک‌مستر، مشاور امنیت ملی آمریکا هم به افغانستان سفر کند. جمهوری خواهان متهم هستند که در دوران جورج بوش، رئیس جمهوری سابق آمریکا، پس از سرنگونی دولت طالبان، جنگ در افغانستان را ناتمام گذاشته، در سال ۲۰۰۳ میلادی جنگی دیگری را در عراق به راه انداختند.

منتقدان می‌گویند این اقدام ضمن اینکه به گروه طالبان در افغانستان زندگی مجدد بخشید، باعث آن شد که داعش و دیگر گروه‌های افراطی از دل جنگ عراق بیرون شوند.

در واقع، استفاده از 'مادر بمب‌ها ' نشانگر آن است که آقای ترامپ برخلاف باراک اوباما دست ژنرال‌های آمریکایی در جنگ افغانستان را بازتر نگه می‌دارد. ژنرال جان نیکولسون، فرمانده نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان، در ماه فوریه/فبروری گذشته خواهان افزایش تعداد نیروهای آمریکایی در افغانستان شد تا بن‌بست به وجود آمده در جنگ افغانستان شکسته شود.

به نظر می‌رسد که هدف از سفر منتظره مشاور امنیت ملی آمریکا ارزیابی اوضاع از نزدیک است تا در پرتو آن سیاست جدید آمریکا در قبال افغانستان شکل گیرد.

آیا جمهوری‌خواهان در پی جبران اشتباهات خود هستند؟

هنوز زود است که به این سوال پاسخ روشن داد. اما این روشن است که دونالد ترامپ - دست‌کم در این مقطع زمانی - می‌خواهد قاطعیت خود را ثابت کند.

جدا از اقدام‌های او در داخل آمریکا، آقای ترامپ پیش از پرتاب بزرگترین بمب غیر هسته‌ای بر مواضع داعش درافغانستان، با حمله موشکی به پایگاه الشعیرات سوریه در پی حمله مظنون شیمیایی به شهرک خان شیخون استان ادلب این کشور، نشان داد که او باراک اوباما نیست.

آقای اوباما متهم است با سیاست‌های غیر قاطعانه و سستی که در خاورمیانه پیش گرفت، زمینه قوت گرفتن بشار اسد و گروه‌های جهادی را فراهم کرد. مهم‌تر از همه، چنین سیاست‌ها باعث شد که روسیه نقش پررنگ‌تری در منطقه بازی کند و ایران هم در کشورهای بیشتری نفوذ پیدا کند.

ترامپ در مورد افغانستان چه سیاستی در پیش می‌گیرد؟

مذاکره با طالبان؟

در این اواخر، از گفت‌وگوی روسیه با طالبان در چهارچوب مبارزه با داعش صحبت می‌شود. این درحالیست که تلاش‌های صلح با طالبان و حزب اسلامی حکمتیار ظاهرا به بن بست رسیده.

ماه‌ها است که آمریکا در چنین تلاش‌ها نقش جدی نداشته، بخصوص پس از بی‌نتیجه ماندن نشست‌های گروه چارجانبه، متشکل از آمریکا، چین افغانستان و پاکستان. در واقع، این وضعیت فرصت آن را برای روسیه فراهم کرد که با فعالیت بیشتر وارد بازی سیاسی در افغانستان شود.

ظاهرا دولت آمریکا با چنین اقدام قاطعانه‌ای خود شاید به روسیه هم پیام می‌دهد که پس از این همه سال‍ها سرمایه‌ گذاری با پول مالیات دهندگان آمریکایی و خون سربازان این کشور در افغانستان، آماده نیست که به این سادگی صحنه را برای مسکو ترک کند و برخلاف تصور روس ها، آمریکا در مبارزه با داعش در افغانستان و منطقه جدی است.

به عبارت دیگر، بازی ژئوپلیتیک واشنگتن و مسکو در افغانستان و منطقه شاید شدت بگیرد. اما سوالی که هنوز پاسخ نیافته این است که آمریکا با چه رویکردی در افغانستان وارد این بازی خواهد شد؟