سدی که خانه روستاییان وردک را روشن می‌کند
- سید انور
- بی‌بی‌سی
افغانستان به منظور خود کفایی در تولید انرژی ۲۷ پروژه را روی دست دارد.
این پروژه‌ها شامل اعمار و بازسازی سدها/بندهای برق، تولید انرژی قابل تجدید با استفاده از آفتاب، باد و زغال سنگ است. ساخت و ساز و بازسازی بندهای بخش آباد، کمال خان، شاه عروس، شورابک، دهله، بند پلخمری و بند برق چک وردگ در هسمایگی پایتخت کابل شامل استراتیژی پنج ساله‌‍ای دولت است.
به دلیل عدم توجه لازم در دهه‌های گذشته، عمر چرخ‌های بند برق چک ولایت میدان وردگ که حدود هفتاد سال پیش نصب شده بود به پایان رسیده. حالا کار برای انتقال و تبدیلی آنها جریان دارد. قرار است تا چند ماه دیگر توربین و وسایل جدیدی جای چرخ‌های فرسوده را بگیرد.
از کار بازسازی بند چک و فعالیت در ده‌ها بند بزرگ و کوچک دیگر در ولایات مختلف چنین به نظر می‌رسد که دولت افغانستان کار ساخت و ساز بندهای برق و احیای منابع آبی را جدی گرفته است.
زندی گل زمانی، والی میدان وردگ به بی‌بی‌سی گفت هر چند مقدار تولید این بنداندکاست، اما برای کشورش اهمیت حیاتی دارد، زیرا تولید کشورش است و اختیارش را هم در دست دارند.
او گفت: "بند چک حدود هفتاد سال عمر دارد. کنال آب پر شده بود، توربین‌ها از کار افتاده بود و توانایی تولید توربین‌ها از سه میگاوات انرژی به یک میگاوات کاهش یافته بود. قرارداد ترمیم بند با یک شرکت تاجکستانی عقد شده. پروژه نو سازی در سه سال تکمیل می شود. بازسازی این بند ۹۲۵ میلیون افغانی معادل حدود چهارده میلیون دالر هزینه برمیدارد."
در پانزده سال گذشته، کار بازسازی بند برق چک دو بار به تعویق افتاد. بار اول دولت پا عقب کشید. بار دوم در سال ۲۰۰۶ مخالفان مسلح دولت مانع بازسازی این بند شدند. حالا اما به نظر می‌رسد همه یکدست شدند. زیرا به رغم نگرانی های امنیتی و حضور طالبان در مناطق اطراف ولسوالی، ظاهرا طالبان در روند کار نوسازی این بند برق سنگ اندازی نمی کنند.
حدود هفتاد سال پیش انرژی بند برق چک برای نخستین بار ارگ ریاست جمهوری را روشن کرده بود. اما اینبار این برق بجای ارگ نشینان خانه روستا نشینان را روشن خواهد کرد.
محمد ویس وردک، مسئول توزیع برق در ولسوالی چک میگوید در نظر است که پس از بازسازی برق این بند ۲۰ هزار خانه را میدان وردک روشن کند.
او گفت: "در آینده نزدیک شبکه برق چک وردک توسعه پیدا می کند. با آوردن توربین های جدید، ظرفیت تولید این بند برق به سه اعشاریه نه میگاوات تبدیل می شود. امید داریم که تعداد مشترکین هم به بیش از بیست هزار برسد."
ساکنان محل در ولسوالی چک هرچند از سرعت کار پروژه شاکی اند. اما آنگونه که دیده می شود که کارها به گونه اساسی جریان دارد. مسولان انتظار دارند که تا پایان سال ۲۰۱۸ کار بازسازی این بند برق تکمیل شود.
مهندس احمد ضیا ذهین که کارهای پروژه بازسازی بند برق چک را نظارت می کند میگوید: "سروی توپو گرافی، کار های جیوتکنیکل و پاک کاری کانال تقریبا حدود نود در صد تکمیل شده است. قرار داد خرید توربین های جدید به زودی به مزایده گذاشته می شود. انتظار داریم که تا کمتر از دو سال دیگر این ماموریت به پایان برسد."
بازسازی این بند برق برای ساکنان محل خبر خوشی است. در دراز مدت اما ولایت میدان وردک برای کارخانه های تولیدی صنعتی و سرد خانه های زراعتی به انرژی بیشتر ضرورت دارد، نیازمندی که این بند نمی تواند مرفوع کند و باز هم این ولایت به انرژی وارداتی نیاز خواهد داشت.
افغانستان برای روشنی خانه‌های مردم و دفاتر دولتی به حدود دو هزار میگاوات انرژی نیاز دارد و تقاضا هر سال بیشتر می شود. در بخش صنعت اما این کشور به دو هزار میگاوات انرژی اضافی نیاز دارد.
در حال حاضر در داخل کشور حدود چهار صد میگاوات انرژی تولید می‌شود و افغانستان حدود یازده صد میگاوات انرژی مورد نیاز از کشور های ازبکستان، ترکمنستان، ایران و تاجکستان وارد می‌کند.
سری گزارش‌های ويژه از وردک، همسايه غربی كابل
دشت توپ میدان وردگ؛ از میدان نبرد با طالبان تا جایی برای آموزش عالی
روشنک وردگ؛ پزشکی که زندگی خود را وقف سلامت زنان سرزمینش کرد