درگذشت میزبان احمدشاه مسعود در پارلمان اروپا

زمانی که زن‌ها در افغانستان شلاق می‌خوردند، مجسمه‌های تاریخی بودا در این کشور تخریب شدند و بیش از دو سوم خاک افغانستان در کنترل گروه طالبان بود، نیکول فانتین از بلندگوی پارلمان اتحادیه اروپا که ریاستش را بر عهده داشت، از جامعه جهانی خواست تا به وضعیت نگران کننده حقوق بشری در افغانستان توجه کند.

این سیاست‌مدار فرانسوی و یکی از حامیان سرسخت اتحادیه اروپا، هفته گذشته در سن ۷۶ در فرانسه درگذشت.

نیکول فانتین، دومین زنی بود که ریاست پارلمان اتحادیه اروپا را بر عهده گرفت. او از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۲ رئیس مجلس این اتحادیه بود. خانم فانتین بعدا برای دو سال به عنوان وزیر صنعت فرانسه نیز کار کرد.

هفته‌نامه اکونومیست چاپ لندن در سال ۱۹۹۹ او را به عنوان "یک ائتلاف‌ساز، اجماع‌گرا و میانجی عالی نه تنها در داخل فرانسه بلکه در تمام دهلیزهای سیاست در اروپا" توصیف کرد.

خانم فانتین یکی از مخالفان شدید خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بود و با این وجود گفته بود که تصمیم خروج این کشور از اتحادیه اروپا برایش غیرمنتظره نبود.

امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه در واکنش به درگذشت خانم فانتین در بیانیه‌ای گفت: "او ۳۵ سال عمرش را برای پروژه اروپا مبارزه کرد."

اما خانم فانتین در افغانستان بیشتر به دلیل انتقادهای تندش از "دخالت دولت پاکستان در افغانستان" و دعوت از احمدشاه مسعود، مهمترین فرمانده ضد طالبان به پارلمان اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۱، شناخته شده بود.

عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی افغانستان که در آن زمان آقای مسعود را در نخستین سفرش به اروپا همراهی می‌کرد، در پیامی از خانم فانتین به عنوان "شخصیت فرزانه و سیاست‌مدار برجسته اروپا" نام برده و گفته که مرگش "مایه درد فراوان و اندوه بزرگ" است.

دعوت فانتین از احمدشاه مسعود

نام این سیاستمدار فرانسوی زمانی با افغانستان پیوند خورد که در دوره حاکمیت طالبان در اپریل/آوریل ۲۰۰۱، از احمد شاه مسعود، فرمانده برجسته ائتلاف ضد طالبان موسوم به ائتلاف شمال و وزیر دفاع وقت افغانستان، دعوت کرد تا در مجلس اتحادیه اروپا سخنرانی کند.

خانم فانتین با وجود مخالفت سرویس روابط خارجی اتحادیه اروپا ( EEAS) که با دخالت پارلمان این اتحادیه در سیاست کشورهای دیگر موافق نبود، از فرمانده ضد طالبان در اوج قدرت این گروه دعوت کرد تا به گفته او از خطر تروریسم جهانی به کشورهای عضو این اتحادیه هشدار دهد.

خانم فانتین در آن زمان در حالی‌که در کنار فرمانده مسعود در پارلمان اروپا صحبت می‌کرد، گفت دلیل دعوت احمدشاه مسعود "مشروعیت دادن به نبرد برای آزادی افغانستان و ترویج اسلام معتدل" بود.

او گفت زمانی که مقام‌های پاکستانی از طرح دعوت آقای مسعود به پارلمان اتحادیه اروپا خبر شدند، سفیر این کشور در نامه‌ رسمی به این نهاد مخالفت پاکستان را اعلام کرد.

خانم فانتین همانجا افزود: "این نامه سفیر پاکستان برایم فرصت داد تا مستقیما با مقام‌های پاکستان صحبت کنم. در نامه‌ای که برای مقام‌های پاکستانی می‌نویسم از آنها می‌خواهم تا از حمایت رژیم افراطی [طالبان] دست بکشند که با ارزش‌ها و اصول‌ جامعه جهانی در تضاد است."

احمدشاه مسعود هم که در کنار خانم فانیتن نشسته بود، گفت: "هدف دشمنان ما در قدم اول افغانستان و قدم دوم کشورهای آسیای مرکزی، عربی و اروپایی است که می‌خواهند افکار خود را به آنجا صادر کنند و این را گوشه‌ای از مبارزه خود در برابر غیر مسلمان‌ها می‌دانند و از تروریسم به عنوان شکلی از مبارزه و جهاد می‌خواهند استفاده کنند و افغانستان برای آنان قدم اول است."

دعوت خانم فانتین به احمدشاه مسعود این فرصت را داد تا به رئیس جمهوری آمریکا نیز پیامی داشته باشد: "پیام من به آقای بوش این است که اگر در قسمت تامین صلح در افغانستان توجه نشود و مردم افغانستان را در راه رسیدن صلح کمک نکند، به یقین که این مشکل نه تنها دامن‌گیر افغانستان است بلکه دامن آمریکا و بیشتر کشورها را خواهد گرفت."

آقای مسعود پنج ماه پس از بازگشت از این سفر و دو روز پیش از حمله‌های مرگبار یازدهم سپتامبر به نیویورک و واشنگتن، در حمله انتحاری دو مرد عرب که خود را خبرنگار معرفی کرده بودند، کشته شد.

۱۴ سال پس از آن روز، خانم فانتین در سال ۲۰۱۵ در مصاحبه‌ای با یک رسانه‌ فرانسوی گفت: "اگر دولت‌های غربی در آن زمان به مسعود گوش می‌دادند، امروز شاید افغانستان و همه شرق میانه در وضعیت متفاوتی می‌بود."

او گفت مسعود در سخنرانیش در پارلمان اتحادیه اروپا از خطرات تروریسم و ارتباط شبکه القاعده و طالبان هشدار داده بود.

اما منتقدان آقای مسعود همواره تاکید می‌کنند از دلایل اصلی ظهور گروه طالبان در افغانستان جنگ‌های داخلی دهه ۹۰ میلادی در این کشور بود که احمدشاه مسعود یکی از طرف‌های اصلی آن بود.

آقای مسعود در آن زمان وزیر دفاع و مهمترین فرمانده نظامی حکومت برهان‌الدین ربانی بود.

حالا با گذشت سال‌ها از سرنگونی حکومت طالبان و حمایت گسترده نظامی و مالی کشورهای اروپایی و آمریکا از افغانستان، این کشور همچنان با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند که نیکول فانتین و احمدشاه مسعود ۱۷ سال پیش در مورد آن هشدار می‌دادند.