آینده‌ای نامعلوم در برابر زنان افغانستان

دو روز پس از تصرف پایتخت افغانستان به دست طالبان، مجریان زن که پس از تسلط شبه‌نظامیان بر کابل برای مدتی در صفحه تلویزیون ظاهر نمی‌شدند بار دیگر دست‌کم به بعضی شبکه‌های تلویزیونی بازگشتند.

تلویزیون طلوع که یک کانال خصوصی است و به پخش ترکیبی از مسابقات تلویزیونی، سریال‌های تلویزیونی و رقابت‌های استعدادیابی به سبک غربی مشغول بوده، گفته است که پس از سقوط پایتخت اطمینان چندانی در مورد اتفاقات آتی وجود نداشت و به همین خاطر، این شبکه موقتا مجریان زن را کنار گذاشت.

روز سه‌شنبه سیار سیرت از بخش خبری تلویزیون طلوع گفت که به نظر می‌رسد همه چیز به حالت عادی باز می‌گردد و "با امکانات معمول در دفتر، زنان روی صفحه تلویزیون ظاهر می‌شوند و ما از سراسر شهر گزارش پخش می‌کنیم."

تحولات افغانستان؛ طلوع و آریانا خبرهایشان را با مجریان زن آغاز کردند

در حال حاضر یکی از سئوالات اصلی این است که وضعیت زنان افغانستان چه خواهد بود؟ آنان هنوز بر صفحه تلویزیون ظاهر می‌شوند و طالبان اطمینان داده حقوق آنان را رعایت خواهند کرد.

روز دوشنبه که جمعیت بزرگی از مردم در تلاشی یاس‌آور برای فرار از کابل به باند فرودگاه شهر هجوم برده بودند در میان آنان فقط معدودی زن دیده می‌شد.

ملالی یوسف زی، برنده جایزه صلح نوبل که در سن ۱۵ سالگی به خاطر مبارزه برای تحصیل دختران در پاکستان هدف گلوله طالبان قرار گرفت، نسبت به شرایط و امنیت زنان در افغانستان ابراز نگرانی کرده ‌است.

او به بی‌بی‎‌سی گفت: "من این فرصت را داشتم که با چند تن از فعالان در افغانستان، از جمله فعالان حقوق زنان صحبت کنم و آنها نگرانی خود را در این مورد که نمی‌دانند زندگی آنها چگونه خواهد بود با من درمیان گذاشتند."

وی افزود: "بسیاری از آنها آنچه را که در سال‌های ۹۹۶-۲۰۰۱ و حکومت طالبان روی داد به خاطر می‌آورند و عمیقا نگران امنیت و حقوق خود و محافظت از آنها هستند، آنها نگران دسترسی دختران به مدرسه هستند."

ملالی یوسف زی گفته است که "تا کنون گزارش‌هایی در دست است حاکی از اینکه به دختران دانشجو گفته شده به خانه‌هایشان بروند و از دخترانی در سن ۱۲ تا ۱۵ سالگی خواسته شده است ازدواج کنند."

سهیل شاهین، سخنگوی طالبان می‌گوید که این گروه به حقوق زنان و اقلیت‌ها "طبق هنجارهای افغانستان و ارزش های اسلامی" احترام می‌گذارد.

این گروه روز سه‌شنبه در سراسر افغانستان عفو عمومی اعلام کرد و گفت که می‌خواهد زنان به دولت تحت تسلط طالبان بپیوندند.

در واقع، برخی از زنان ماندن در کشورشان را انتخاب کرده‌اند.

پیوند سید علی در حال حاضر به عنوان مشاور آموزش در کابل اشتغال دارد و ده سال است که در این شهر کار و زندگی می‌کند. وی مشاور ارشد کمیته سوئدی برای افغانستان بوده و هدایت بزرگترین صندوق آموزشی دولت بریتانیا برای افغانستان به نام "چالش تحصیلی دختران" GEC را رهبری می‌کرده است.

او می‌گوید: "من فکر نمی‌کنم فایده‌ای داشته باشد که از خودمان بپرسیم یا انتظار داشته باشیم که طالبان در مورد حقوق و تحصیلات زنان چه خواهند کرد. ما باید با آنچه داریم، کار کنیم و آنچه داریم شامل وعده‌های سطح بالای گروه طالبان برای حقوق زنان از جمله دسترسی به امکانات تحصیلی و کار است."

وی به وبسایت بی‌بی‌سی گفت: "منطقی این است که این وعده‌ها را نه به عنوان سر و صدای حاکی از سازش طلبی بلکه به عنوان تعهد تلقی کنیم و با همکاری فعالانه با رهبری طالبان بکوشیم راه‌هایی را بیابیم که امکان تحصیل و کار را برای دختران و زنان فراهم می‌کند."

او می‌گوید که مسئولیت‌پذیری موضوعی کلیدی خواهد بود و می‌افزاید: "بودجه وزارت آموزش و پرورش، شامل کلیه حقوق کارکنان این بخش، تقریباً به طور کامل از طریق کمک‌های مالی خارجی از جمله کمک اهدایی بانک جهانی تامین و نظارت می‌شود. اهداف همچنان باقی می‌ماند، شاخص‌ها باقی می‌ماند، پاسخگویی همچنان ادامه دارد، و ما باید با هر دولت جدیدی که سر کار می‌آید در جهت مصالحه به منظور دستیابی به اهداف توسعه همکاری کنیم و فرزندان خود - همه بچه‌هایمان - را در مدرسه نگه داریم."

به گفته خانم سیدعلی "تا کنون ، به نظر می‌رسد که اکثر مدارس دخترانه، هرچند نه همه آنها، باز یا در حال بازگشایی هستند، البته با تغییراتی در پرسنل و غیبت زیاد. کارکنان، در سطوح ولسوالی و ولایتی در اکثر موارد به کار خود ادامه می‌دهند."

وی می‌افزاید که"در مناطق روستایی‌تر، گزارش های موثقی در دست دارم حاکی از اینکه بزرگترین سازمان غیردولتی در کشور، یعنی کمیته سوئد برای افغانستان، تقریباً همه مدارس دخترانه خود را بازگشایی کرده یا باز نگه داشته است. همینطور هم اکثر سازمان‌های غیردولتی پیشرو در حمایت از آموزش در مدارس دولتی و محلی فعالیت خود را ادامه می‌دهند. بسیاری از این مدارس محلی از ابتدا با طالبان برخوردهایی داشته و اکثرا بر داشتن معلم زن یا معلم ملا اصرار داشته‌اند. "

پیوند سیدعلی در نظر دارد در کابل بماند و می‌گوید که بیشتر زنان آشنایش هنوز در خانه‌هایشان مانده‌اند اما در نظر دارند محتاطانه برای ملاقات و گردش در خارج از خانه در روزهای آینده برنامه‌ریزی کنند.

پشتانا درانی، فعال حقوق زن می‌گوید مردم باید محتاط باشند.

او روز دوشنبه به بی‌بی‌سی گفت: "قبل از هرچیز، باید درک کنید آنچه آنها می‌گویند و آنچه که در عمل می‌کنند دو چیز متفاوت است. در هرات، دختران نتوانستند به دانشگاه بروند، از دختران در قندهار خواسته شد که به خانه خود بازگردند و از اقوام مرد آنها خواسته شد که به جای آنها در بانک کار کنند."

وی می‌افزاید: "بنابراین ... آنها [طالبان] به دنبال کسب مشروعیت در میان کشورهای مختلف هستند تا به عنوان دولت قانونی افغانستان شناسایی شوند اما در عین حال، باید پرسید: آنها در عمل چه می‌کنند؟ باید دید آیا: الف) آنها بر نفرات خود کنترل ندارند یا ب) واقعاً در پی کسب مشروعیت هستند اما حاضر نیستند کار لازم را انجام دهند. اینها دو چیز متفاوت است."

خانم درانی همچنین اشاره می‌کند که صحبت‌های طالبان در مورد حقوق زنان مبهم است؛ آیا منظورشان حق تحرک در جامعه، حق معاشرت و حضور اجتماعی، حقوق سیاسی ، حقوق نمایندگان و/یا حق رای است؟"

وی می‌افزاید: "مشخص نیست که آیا منظورشان همه یا فقط بعضی از این حقوق است."

در حالیکه در حال حاضر دولت مسئولی مصدر کار نیست، زنان و دختران افغانستان باید منتظر بمانند تا ببینند زندگی تحت حکومت طالبان چگونه خواهد بود زیرا ترس‌ها و بی اطمینانی همچنان وجود دارد.