زن زندانی پیشین طالبان: اگر اعتراضات حمایت می‌شد، درهای مدارس دختران بسته نمی‌ماند

مدافعان حقوق زن که در نخستین روزهای به قدرت رسیدن طالبان در کابل و سایر شهرهای افغانستان دست به تجمع و راهپیمایی‌ خیابانی می‌زدند و خواستار حق تحصیل و کار برای زنان می‌شدند، به بی‌بی‌سی گفتند که اگر مردم در همان روزهای اول از اعتراضات زنان حمایت می‌کردند امروز دختران می‌توانستند به دبیرستان‌ها بازگردند.

حکومت طالبان در افغانستان فقط دو روز پس از آن که اعلام کردند تمام مکاتب/مدارس از جمله مکاتب دخترانه در افغانستان بازگشایی خواهند شد، از این موضع خود عقب‌نشینی کردند و اعلام کردند که دبیرستان‌های دخترانه دوره متوسطه/لیسه تا "اطلاع ثانوی" همچنان به روی دانش‌آموزان بسته خواهند بود.

این تصمیم طالبان با واکنش‌های گسترده‌ در داخل و خارج از افغانستان مواجه شد.

خدیجه (نام مستعار) که پس از اعتراضات خیابانی "به دست طالبان بازداشت و زندانی" شد به بی‌بی‌سی گفت: "افغانستان اکنون با کمبود شدید معلم و آموزگار مواجه است. پس از آنکه طالبان در ماه آگوست/اوت سال گذشته قدرت را در افغانستان به دست گرفت مکاتب دخترانه بسته شد و معلمان حقوقی دریافت نمی‌کردند که در نتیجه بسیاری از آنها مجبور شدند به کشورهای همسایه فرار کنند."

او گفت که "از سوی دیگر نصاب تعلیمی (سرفصل‌های درسی) طالبان هنوز آماده نیست، آنها در نظر دارند از کتابی بنام "در جنگ فکری با غرب" در مدارس استفاده کنند."

"خدیجه" می‌گوید: "اگر مردم افغانستان از زنان معترض در نخستین روزهای به قدرت رسیدن طالبان حمایت می‌کردند، امروز درهای مکاتب به روی دختران بسته نمی‌ماند."

او می‌افزاید که "مردم افغانستان هیچ‌گاهی اتحاد نداشته اند، در روزهای اول وقتی طالبان درهای مکاتب را بستند، باید تمامی دانش‌آموزان و معلمین در سراسر افغانستان به خیابانها می‌ریختند و دست به تظاهرات همگانی می‌زدند تا اکنون ما با چنین سرنوشتی سردچار نمی‌شدیم".

خدیجه گفت روزهای اول وقتی در خیابانها راهپیماهی و اعتراض می‌کردیم، برخی "عابرین، به‌ویژه مردهایی با رکیک‌ترین کلمات به ما فحش و دشنام می‌دادند. دکاندارها به ما می‌گفتند شهر کابل را شما کثیف کرده‌اید. زنان معترض را فاحشه، تن‌فروش و غرب‌زده لقب داده بودند."

او می‌گوید آنها که برای احقاق حقوق تمام زنان و دختران افغانستان به جاده می‌رفتند، حمایت مردم را با خود نداشتند و در نتیجه بهای سنگینی را پرداختند. خدیجه گفت:"ما قربانی دادیم، به زندان رفتیم، شکنجه شدیم، نام ما بد شد، حالت روحی ما شدیدا صدمه دید، از آن زندان رها شدیم ولی اکنون در اسارت خانگی به سر می‌بریم و از ترس و وحشت زیاد اصلا خواب ندارم."

دختر دیگری به نام مستعار عزیزه از مزارشریف همزمان که از خانواده‌ها می‌خواست که در "این شرایط دشوار در کنار دختران‌شان باشند و آنها را دلداری بدهند"، گفت: "با تاسف بسیاری از خانواده‌های را که من می‌شناسم اصلا نگران حال دختران خود نیستند، برعکس (حتی) خوشحال‌اند که به دختران‌شان اجازه رفتن به مکتب داده نشده است."

او افزود که این خانواده‌ها همفکر و همسو با چند مولوی و طالبانی هستند که به گفته او "هیچ آگاهی از دین و آموزش و پرورش ندارند ولی در باره سرنوشت یک ملت و قشر جوان که می‌خواهد یک آینده روشن داشته باشد، تصمیم می‌گیرند".

"بدترین تجربه دوران معلمی"

سمیرا معلم دوره ابتدایی است، اما اتفاق روز چهارشنبه سوم ماه حمل/فروردین را به عنوان "خرابترین تجربه دوران معلمی‌" در ذهن‌اش نقش بسته‌است.

او با بغضی در گلویش گفت:"دخترها بسیار گریه کردند، بسیار جگرخون بودند، یک روز واقعا بدی بود. امروز خرابترین تجربه دوران معلمی‌ام بود."

سمیرا در مورد روزی حرف می‌زند که طالبان فقط دو روز پس از آن اعلام کرد که تمام مکاتب از جمله مکاتب دخترانه در افغانستان بازگشایی خواهند شد.

او افزود که "چرا؟"

"آنچه دل سنگ و کوه را در داخل افغانستان آب کرد، گریه و زاری دختران ناامید و دل شکسته‌ای بود که سر به زیر و با چشمان اشک‌بار از پشت در مکاتب به خانه‌ بازگشتند. شماری از آنها از این تصمیم طالبان سردرنمی آوردند و می‌پرسیدن، چرا؟"

دختری از لیسه تجربوی (حرفه‌ای) مزارشریف در شمال افغانستان می‌گوید:"یگانه امید ما مکتب بود که آن را هم از ما گرفتند. زنان به چه دلیلی باید همیشه در خانه باشند؟ ما چه جرمی را مرتکب شده‌ایم که باید در چهاردیواری خانه زندانی باشیم."

دختر دیگری که او هم نمی‌خواهد از وی نام ببریم، می‌گوید: "امروز با شوق و علاقه‌ زیادی به مکتب رفتیم اما درهای مکاتب را بروی ما باز نکردند و گفتند که از طرف امارت اسلامی به آنها اجازه داده نشده مکاتب را بروی دختران بازکنند. ما با بسیار ناامیدی و جگرخونی برگشتیم. مسله‌ای حجاب برای امارت اسلامی یک بهانه است. ما همیشه پوشش اسلامی را رعایت می‌کنیم. این صرف یک بهانه است و آنها تصمیم ندارند درهای مکاتب را بروی دختران باز کنند."

دختر دیگری که صنف (کلاس) دهم مکتب است می‌گوید:"برای رفتن به مکتب لحظه شماری می‌کردم، با هزاران امید به مکتب رفتم ولی در اولین روز در را بروی ما بستند. حضرت محمد پیامبر اسلام فرموده که علم بر مرد و زن فرض است، نمیدانم طالبان چرا این حق را از ما می‌گیرند."

دختر دیگری می‌پرسد: "گناه ما چیست؟ چرا حق تحصیل را از ما می‌گیرند. ما پوششی را که طالبان برای ما مد نظر گرفته‌اند پذیرفته‌ایم، با پوشش اسلامی به مکتب رفتیم. ولی آنها با بهانه‌های بی‌مورد مانع تحصیل ما می‌شوند."

دختران در برخی مکاتب همه یک صدا در مقابل این تصمیم طالبان اعتراض کردند و گفتند که همه با پوشش اسلامی به مکاتب رفته بودند. با این وجود وزارت معارف طالبان در پاسخ به این واکنش‌ها گفته است که پس از تصمیم‌گیری در مورد لباس دانش‌آموزان دختر و معلمان مطابق با "قوانین شرعی و سنتی افغانستان" مکاتب متوسطه و لیسه دختران بازگشایی خواهند شد.

"طالبان تغییر نکرده‌اند"

حمیرا قادری، نویسنده و فعال حقوق زنان به بی‌بی‌سی گفت "پوشش اسلامی یک بهانه‌ است و طالبان در نظر ندارند مکاتب دخترانه را بازکنند."

خانم قادری گفت:"من نمی‌دانم که پوشش اسلامی برای طالبان یعنی چه؟ آیا هدف آنها پوششی جدا از فرهنگ افغانستان است؟ دختران بدون پوشش اسلامی اصلا به مدارس نمی‌روند. خیلی حیف است که در چنین شرایطی این همه ممنوعیت را بر دختران افغانستان وارد کنیم. افغانستان یک کشور اسلامی است و پوشش دختران هم کاملا اسلامی است. طالبان تغییر نکرده‌اند، طالبان زنان را همیشه محل و منبعی برای نشان دادن ایدیولوژی‌های سختگیرانه خودشان می‌دانند."

این نویسنده و فعال حقوق زنان می‌افزاید که ما فکر می‌کردیم که این گروه به خاطر دنیا و به خاطر اینکه حداقل به رسمیت شناخته شوند، بخواهند اصول خود را کمی تغییر بدهند. ولی این ناامیدی را که امروز برای همگی ما خلق کردند، یک‌بار دیگر ثابت کردند که طالبان قرار است به گفته او همچنان "بر طبل جهل بکوبند و این سرزمین را از همان اندک پیشرفت های که کرده بود هم محروم کنند".

یکی از خواسته‌های جامعه جهانی این است که طالبان قبل از دسترسی به کمک‌های خارجی به زنان و دختران حق تحصیل و کار را بدهند. اما این تصمیم آنها در مورد بسته نگه داشتن مکاتب دخترانه نه تنها سردرگمی و ناامیدی را در داخل کشور بوجود آورده، بلکه جامعه جهانی را نیز ملزم کرده است تا رویدادهای افغانستان را از نظر به دور نداشته باشند. آنها بار دیگر یادآوری کرده‌اند که طالبان را براساس بر عملکردهای قضاوت خواهند کرد نه براساس آنچه که آنها می‌گویند.