نبرد 'سرنوشت‌ساز' هلمند برای ارتش افغانستان

از سال ۲۰۰۱ به این طرف ۴۵۶ پرسنل نظامی بریتانیایی در افغانستان کشته شده‌اند – جز ۷ مورد، بقیه همگی در هلمند جان خود را از دست داده‌اند.

این کشور ولایتی خطرناکتر از هلمند ندارد.

خارجی‌ها تنها با همراهی نظامیان می‌توانند در امنیت از این ولایت بازدید کنند، اما از زمان خروج نیروهای ناتو از این کشور در پایان سال ۲۰۱۴ نه ارتش افغانستان و نه نیروهای ائتلاف علاقه‌ای به پذیرش خبرنگار از خود نشان نداده‌اند. دلیلش هم نسبتا روشن است. از زمانی که مسئولیت مبارزه با طالبان به نیروهای افغان واگذار شد، اوضاع در هلمند به مرور بدتر شده است.

ولی چند ماه غرغر و چرب‌زبانی بالاخره جواب داد و خیلی ناگهانی از طرف نیروهای ناتو که تحت عنوان ماموریت 'حمایت قاطع' (آموزش، کمک و مشورت) در این کشور هستند برای سفر به هلمند دعوت شدم.

این‌گونه بود که خود را در بالگردی یافتم که بر فراز مزارع سرسبز خشخاش دو طرف رود هلمند در حال پرواز بود. مقصدمان محل سابق کمپ بسشن بود. این کمپ پایگاه اصلی بریتانیایی‌ها در افغانستان بود.

بسیاری از خونبارترین درگیری‌های کل جنگ افغانستان از داخل این دژ امن فرماندهی می‌شد.

میلیاردها پوند صرف ساخت و اداره پایگاهی شد که در نقطه اوجش مساحتی به اندازه یک شهر نه چندان کوچک داشت.

کمپ بسشن

چیزی که از این پایگاه باقی مانده حالا مقر فرماندهی ارتش افغانستان در هلمند است و مجموعه‌ای جداگانه که توسط ماموریت حمایت قاطع اداره می‌شود.

ولی یک چیز عوض نشده: ولایت هلمند همچنان جبهه اصلی در نبرد با طالبان است. اما نیروهای افغان سابقه خوبی از خود در این ولایت به جا نگذاشته‌اند.

آن‌ها به گفته خودشان از چند شهر مهم ”عقب‌نشینی استراتژیک“ کرده‌اند؛ شهرهایی مانند سنگین، موسی قلعه و ناد علی که سربازان بریتانیایی برای حفظشان از جان خود مایه گذاشته بودند.

از ژنرال اندرو رولینگ، فرمانده ماموریت حمایت قاطع، پرسیدم آیا عقب‌نشینی استراتژیک نام دیگر تسلیم شدن است؟

او که از گستاخی من به خنده افتاده بود پاسخ داد ”کلمه تسلیم را شما استفاده می‌کنید. من می‌پذیرم که ما از مناطقی که قبلا در اختیار آن‌ها بود عقب‌نشینی کرده‌ایم. حرف ما این است که بعد از گذشت یک سال باید توانایی‌های ارتش افغانستان را بررسی کرد و دید وضعیتش در کجا بهتر است. باید کمک کنیم توانایی آن‌ها به جایی برسد که بتوانند در درازمدت آمادگی نظامی قابل قبولی پیدا کنند.“

عملیات تهاجمی

و همزمان با حضور من در ولایت هلمند آزمون اصلی ارتش افغانستان هم شروع شد – عملیات تهاجمی بزرگی برای بیرون راندن طالبان از بخش‌هایی از سنگین و نواحی اطرافش.

با ژنرال محمد غنی، فرمانده ارتش افغانستان در هلمند، در اتاق فرماندهی این عملیات که جدیدترین تجهیزات را دارد دیدار کردم. او گفت ”عملیات ساعت ۲ بعدازظهر شروع شد و داریم همه روستاها را تا خود ولسوالی سنگین از طالبان پاکسازی می‌کنیم.“

این عملیات با شرکت ۶۰۰ سرباز انجام می‌شود و فرماندهی آن بر عهده افغان‌ها است. او گفت ”تا چند وقت پیش در موضع دفاعی بودیم. ولی حالا داریم نیروهایمان را دوباره سازماندهی می‌کنیم تا مجددا دست به تهاجم بزنیم.“

ولی نبرد سختی در انتظار نیروهای افغان است. ارتش بریتانیا شدیدترین نبردهایش در چند دهه اخیر را در اطراف سنگین تجربه کرد.

یکی از افسران عالی‌رتبه آمریکایی در خلوت به من گفت که سرنوشت درگیری‌ها در ولایت هلمند به این نبرد گره خورده.

موفقیت این عملیات به این معنی خواهد بود که ارتش افغانستان دارد به یک نیروی نظامی مؤثر تبدیل می‌شود. ولی اگر به اهدافشان نرسند باید همه برنامه‌های استراتژیکشان برای این ولایت مشکل‌دار را بازبینی کنند.