جشنواره تورنتو؛ حضور پررنگ زنان سینماگر، جایزه برای سینمای ایران
- محمد عبدی
- منتقد فیلم - محل برگزاری جشنواره
منبع تصویر، Toronto Film Festival
"آوا" اولین ساخته صدف فروغی، فیلمساز ایرانی ساکن مونترال کانادا یکی از دو برنده جایزه منتقدان بود
سال ۱۹۷۶ که اولین دوره جشنواره تورنتو برگزار شد (به همت بیل مارشال تهیه کننده سینما که امسال درگذشت و جشنواره پیش از نمایش هر فیلم با نمایش کلیپی از او تقدیر کرد)،"جشنواره جشنواره ها" نام داشت؛ هنوز هم - به رغم آن که ابعاد بسیار گسترده ای یافته- نوعی جشنواره جشنواره هاست که به شکلی غالب فیلم های جشنواره های اروپایی، از کن تا ونیز و برلین را برای اولین نمایش آنها در آمریکای شمالی به این جشنواره می آورد؛ به اضافه اولین نمایش جهانی چندین و چند فیلم در بخش "گالا" و فرش های قرمز که عمدتاً تولیدات بزرگ هالیوودی را شامل می شود و کمتر فیلم هایی از اروپا یا سایر کشورها.
اما تورنتو ابعاد حیرت انگیزی دارد که دقیقاً ابعاد بزرگ همه چیزهای دیگر در آمریکای شمالی(از حجم غذا تا مسافت بین شهرها) را به خاطر می آورد؛ با حضور نزدیک به شش هزار دست اندرکار سینما، نمایش هر روزه فیلم در بیست و هشت سالن سینما از بام تا شام و صف های طولانی برای تماشای فیلم که حالا دیگر ویژگی این بزرگ ترین جشنواره سینمایی آمریکای شمالی شده اند؛ جشنواره ای که شاید اگر از ابتدا بخش مسابقه داشت، امروز رقیب بسیار قدری محسوب می شد برای کن و ونیز و برلین.
جایزه برای سینمای ایران
جشنواره تورنتو تنها چند جایزه جنبی دارد، از جمله جایزه فیپرشی یا انجمن بین المللی منتقدان که به فیلم های بخش "کشف" جشنواره اهدا می شود و امسال به یک فیلم ایرانی رسید.
"آوا" اولین ساخته صدف فروغی، فیلمساز ایرانی ساکن مونترال کانادا (به عنوان محصول مشترکی از ایران، کانادا و قطر) که یکی از دو برنده جایزه منتقدان بود، داستان دختر شانزده ساله ای را در تهران امروز روایت می کند که روابطش با خانواده اش دچار مشکل می شود زمانی که مادرش او را برای تست بکارت نزد پزشک می برد.
فیلم به جز سوژه اش، به دلیل ویزا ندادن دولت کانادا به دو بازیگر ایرانی فیلم سر و صدای زیادی در تورنتو به پا کرد.
بیشتر بخوانید:
منبع تصویر، Toronto Film Festival
فیلمساز- و هنرمند- شناخته شده ایرانی، شیرین نشاط هم از ونیز عازم تورنتو شده بود تا شاهد نمایش فیلمش، "در جست و جوی ام کلثوم" در این شهر باشد
حضور سینماگران ایرانی
جشنواره تورنتو از سال های آغازین توجه زیادی به سینمای ایران نشان داد و در اوایل دهه هشتاد، فیلم های سینماگرانی چون عباس کیارستمی و محسن مخملباف تقریباً هر سال در جشنواره حاضر بودند و بعدتر این جشنواره توجه زیادی هم به فیلمسازانی نظیر جعفر پناهی داشته است.
امسال اما غالباً فیلمسازان جوان ایرانی با اولین فیلم شان بخت دعوت شدن به این جشنواره را داشتند. علی عسگری با فیلم "ناپدید شدن"، با دوربین روی دستش سعی دارد تنش موجود در فضای امروز جامعه ایران را یک شب تا صبح با دنبال کردن یک دختر و پسر که تنها جرم شان عاشقی است به نمایش بگذارد، اما فاصله دوربین از شخصیت ها و سردی آنها مانع ارتباط کامل تماشگر است.
علیرضا خاتمی فیلمساز جوان دیگری است که با اولین فیلمش، "فراموشی می سراید" در ونیز و حالا در تورنتو حضور داشت؛ فیلمی که در شیلی ساخته شده و فیلمساز با نماهای بلند - تحت تاثیر آندره ی تارکوفسکی و بلا تار- سعی دارد خشونت حکومت های توتالیتر را به تصویر بکشد که موفقیتش در ارائه چند تصویر سوررئالیسی است که در تناقض است با مجموعه فیلم.
عبد آبست فیلمساز جوان دیگری است که در تورنتو حضور داشت با فیلم "تمارض"؛ یک فیلم تجربی که جذابیت اش در ایده اولیه اش خلاصه می شود، ایده ای که پس از پنج دقیقه ابتدایی فیلم طراوتش را از دست می دهد و به تکرار می رسد.
عماد آل ابراهیم دهکردی، یک فیلمساز جوان ایرانی ساکن پاریس هم با یک فیلم کوتاه به نام "بهشت پست تر" درباره دو برادر افغان در ایران در جشنواره حضور داشت، اما فیلمساز- و هنرمند- شناخته شده ایرانی، شیرین نشاط هم از ونیز عازم تورنتو شده بود تا شاهد نمایش فیلمش، "در جست و جوی ام کلثوم" در این شهر باشد؛ فیلم با فضای فیلم در فیلمش - با اشاره های شخصی به خود فیلمساز- در قامت یک فیلم بلند سینمایی درباره این خواننده اسطوره ای جهان عرب، به جایی نمی رسد، به ویژه که بازی ها و میزانسن - برخلاف فیلم دیدنی قبلی این فیلمساز- به نقطه ضعف فیلم بدل شده اند.
منبع تصویر، Toronto Film Festival
تازه ترین فیلم بیلی آگوست- فیلمساز تحسین شده دانمارکی که سال هاست در هالیوود فیلم می سازد- با عنوان "پنجاه و پنج پله"، داستان واقعی غریبی را درباره زنی با بیماری روحی روایت می کند که علیه پزشکانی که به او بدون خواستش دارو تزریق می کنند، می شورد
اولین نمایش های جهانی
در بخش "گالا" که یکی از مهمترین بخش های جشنواره محسوب می شود و فرش های قرمز آن را داغ می کند (امسال با حضور چهره هایی چون جسیکا چستن، نیکول کیدمن، جرج کلونی، آنجلینا جولی و ویم وندرس)، امسال بیست فیلم به نمایش درآمد.
تازه ترین فیلم بیلی آگوست- فیلمساز تحسین شده دانمارکی که سال هاست در هالیوود فیلم می سازد- با عنوان "پنجاه و پنج پله"، داستان واقعی غریبی را درباره زنی با بیماری روحی روایت می کند که علیه پزشکانی که به او بدون خواستش دارو تزریق می کنند، می شورد. فیلم روایت گرم و دلپذیری دارد و در عین پرداختن به یک نقطه مهم تاریخی درباره قانون رفتار با بیماران روحی و روانی در آمریکا، به دوستی زیبایی بین دو شخصیت اصلی اش- این زن و وکیل او- می رسد؛ با بازی دیدنی هلنا بونم کارتر- که از حالا نامش را بین نامزدهای اسکار یادداشت کنید.
حیفا المنصور، سازنده اولین فیلمی که به طور کامل در عربستان سعودی فیلمبرداری شد (وجدا)، با دومین فیلمش، "مری شلی" در ابعاد دیگری ظاهر شده و با بازیگران شناخته شده، فیلمی در آمریکا ساخته که شباهت ظاهری و مضمونی ای با فیلم قبلی اش ندارد.
دی ریز، فیلمساز زن دیگری است که با فیلمی به نام "مادباند"(Mudbound) در جشنواره حضور داشت؛ یک فیلم تلخ درباره نژادپرستی و فرهنگ کوکلوس کلانی که در سایه جنگ دوم جهانی در می سی سی پی آمریکا اتفاق می افتد. فیلم اما در شیوه روایتش به فیلم های رایج هالیوود پناه می برد و به رغم خلق چند صحنه زیبا، در روایت داستانش به افراط می رسد و صحنه های خشونت آمیز زیادی را بدون دلیل در برابر چشمان تماشاگرانش قرار می دهد.
در سالی که یک سوم فیلم های جشنواره امسال تورنتو توسط زنان ساخته شده اند، دنیز غمزه ارگوون، فیلمساز ترک ساکن آمریکا هم با فیلمی به شدت آمریکایی به نام "پادشاهان" در بخش گالا حضور داشت که جز نمایش دانیل کرگ(شهره در نقش جیمز باند) در نقشی کاملاً متفاوت، از دلسوزی های معمول و شعاری در روایتش درباره شورش های فقرا و سیاهان در لس آنجلس دهه نود، فراتر نمی رود.
