ناظران می‌گویند
مهمترین خبرها
ناظران می‌گویند؛ برنامه طالبان برای ایجاد ارتش چیست؟
در این مطلب، آنتونیو جیستوزی، تحلیلگر برجسته مسایل افغانستان با توجه به شریطی که دولت طالبان قرار دارد، شمار ارتش طالبان و توانای عملیاتی آن را ارزیابی کرده است.
هزینه مهندسی کابینه طالبان برای پاکستان
ژنرال فیض حمید رئیس استخبارات ارتش پاکستان اخیرا ازاین سمت به فرماندهی سپاه پیشاورمنتقل شد، برخی ازرسانه‌ها وتحلیلگران این تغییررا برای جنرال حمید، گامی به جلووآمادگی برای گام گذاشتن او به فرماندهی ستاد مشترک ارتش که قدرتمندترین مقام نظامی وسیاسی درپاکستان است، ارزیابی کردند. اما این جابجایی می‌تواند نشانه‌ای از اختلاف دیدگاه درسطح بالای مقامات لشکری وکشوری پاکستان درمورد افغانستان و به نحوی کنارزده شدن آقای حمید نیزباشد.
فروپاشی حقوقی؛ بحران آخر یک نظام سیاسی
هر چند ناتوانی جوامع در حل مسائل، مقدمه‌ی فروپاشی است، اما این مقدمه، الزاما به نتیجهای تحت عنوانِ فروپاشی منتهی نمی‌شود؛ مگر آنکه حاکمانِ آن جوامع، به جای دیدن چالش‌ها و اندیشیدن برای راهکارها، در ساختاری بسته و متصلب، غرق در خودستایی و خودمحوری شوند و گوش‌هایشان را بر روی هر صدایی به جز کرنش یا ستایش ببندند. با این حال، آنچه تاکنون از فروپاشی‌ها شنیده‌ایم، غالبا از منظر سیاسی و اجتماعی بوده و سخنی از فروپاشی حقوقی به میان نیامده است. حال آنکه، به همان اندازه که «نظم حقوقی» یکی از نشانه‌های اصلی سلامتِ نظام سیاسی است، «فروپاشی حقوقی» هم یکی از نشانگرهای اصلی احتضار نظام سیاسی است.
ماجراهای دین و فلسفه؛ از دین برای فارغ‌دینان تا فلسفه در هفت جمله
مجموعه ناظران می‌گویند، بیانگر نظر نویسندگان آن است. بی بی سی می‌کوشد تا با انتشار مطالب صاحب نظرانی از طیف‌های گوناگون، چشم‌انداز متنوع و متوازنی از دیدگاه‌ها ارائه دهد. در این مجموعه تلاش شده تا حد ممکن، شیوه نگارشی نویسندگان حفظ شود.
ناظران می‌گویند؛ طالبان با بحران نمایندگی رسمی افغانستان در جهان چه می‌کند؟
مجموعه "ناظران می‌گویند"، بیانگر نظر نویسندگان آن است. بی‌بی‌سی می‌کوشد تا با انتشار مطالبی از طیف‌های گوناگون، چشم‌انداز متنوع و متوازنی از دیدگاه‌ها ارائه دهد. در این مطلب، محمود صیقل، سفیر پیشین افغانستان در سازمان ملل متحد درباره مساله رسمیت یافتن دولت طالبان به ویژه کسب کرسی نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد نوشته است. بیش از یک و نیم ماه از اعلام دولت طالبان گذشته اما تاکنون هیچ کشوری آن را به رسمیت نشناخته است. طالبان، نماینده خود را به سازمان ملل متحد معرفی کرده است.
ناظران می‌گویند؛ آیا پیروزی پاکستان در افغانستان دائمی است؟
اسلام آباد هنوز بر بنیاد یک محاسبه نادرست در مورد آینده طالبان و افغانستان می‌اندیشد
ریشه‌های تاریخی تشیع در سیاست خارجی ایران
در دسامبر ۲۰۰۴، ملک عبدالله، پادشاه اردن از تشکیل "هلال شیعی" در منطقه خاورمیانه خبر داد. ملک عبدالله هشدار داد که ظهور قریب الوقوع "هلال شیعی" که از ایران شروع و با عبور از عراق و سوریه به جنوب لبنان ختم می‌شود منجر به اختلال در توازن سنتی قدرت در این منطقه خواهد شد و در نتیجه خاورمیانه را به سوی یک جنگ فرقه‌ای تمام عیار سوق خواهد داد، او شکل گیری "هلال شیعی" را از نتایج سرنگونی صدام حسین رئیس جمهور سابق عراق توسط آمریکا و روی کار آمدن هم پیمانان ایران در عراق عنوان کرده. سقوط صدام حسین از قدرت، عراق را از دشمن و رغیب منطقه‌ای به متحد و هم‌پیمان ایران تبدیل و راه را برای شکل گیری "هلال شیعی" هموار کرد.
برجام؛ مذاکرات ایران و طرف‌های خارجی به مشکل بر‌می‌خورد؟
حضور هیات ایرانی برای شرکت در اجلاس سالانه سازمان ملل متحد و ملاقات های وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در حاشیه این اجلاس به گمانه زنی ها برای از سرگیری دور هفتم مذاکرات اتمی برای احیای برجام افزوده است. این در شرایطی است که جو بایدن رییس جمهور آمریکا که بارها از آمادگی کشورش به بازگشت کامل به برجام خبر داده، اخیرا به صورت ضمنی هشدار داده که اگر دیپلماسی به نتیجه نرسد کشورش می تواند انتخاب های دیگری را در نظر بگیرد. از همین رو دور از ذهن نیست که با بازگشت تندروهای مخالف تعامل با غرب درایران، مانند آنچه در دوران زمامداری محمود احمدی نژاد اتفاق افتاد جهان شاهد تنش و تقابل میان ایران و غرب باشد.
انتخابات ۲۰۲۱ عراق؛ اصلاحات سیاسی یا تکرار ناکامی؟
شمارش معکوس برای انتخابات زودهنگام عراق که قرار است هفته آینده (۱۸ مهر، ۱۰ اکتبر) برگزار شود آغاز شده است. ۲۴ میلیون عراقی در این انتخابات حق رأی دارند. در حالیکه تبلیغات ستادهای انتخاباتی در هجده استان عراق با شدت تمام جریان دارد، برخی نیروهای مدنی مانند "حزب کمونیست عراق"، "خانه عراق"، و "جریان مدنی" خواهان تحریم این انتخابات هستند.
ناظران می‌گویند؛ ایران اخیرا 'کمک زیادی به پیشروی طالبان کرد اما نگران قدرت شبکه حقانی است'
به نظر می‌رسد که واکنش مقامات ایرانی به قدرت‌گیری طالبان با نوعی تضاد همراه بوده است. پیش از تصرف کابل، مقامات ایرانی در ظاهر نگاه در کل مثبتی به وضعیتی داشتند که در پی خروج ایالات متحده از افغانستان شکل گرفته بود. ایرانی‌ها، در کنار روس‌ها و پاکستانی‌ها، در فاصله ماه‌های مه و اوت ۲۰۲۱ کمک زیادی به پیشروی سریع طالبان کردند.
ناظران می‌گویند؛ ماه عسل طالبان کی تمام خواهد شد؟
طالبان در حال حاضر قدرت بلامنازع در افغانستان شمرده می‌شوند. پنجشیرهم که آخرین میدان نبرد برای مقاومت علیه طالبان محسوب می‌شد، طوریکه پیش بینی می‌شد سقوط کرد. بیشتر کشور‌های منطقه هم با آنها رابطه‌ای خوبی دارند و شماری از آنها برای مراسم تحلیف حکومت جدید دعوت شده‌اند. ولی این وضعیت تا کی می‌تواند به نفع طالبان ادامه پیدا کند؟
ناظران می‌گویند؛ قلم و کلاشنیکوف، رسانه‌ها زیر سایه طالبان
یک ماه بیشتر از تسلط طالبان بر کابل و ولایات افغانستان نمی گذرد، اما در سایه میل تفنگ و ضربه‌ی شلاق این گروه در این مدت بیش از صد و پنجاه رسانه‌ی آزاد بسته، خبرنگاران به شدت شکنجه شده اند.
ناظران می‌گویند: دیاسپورای میلیونی افغانستان و چشم‌انداز آینده
نویسنده مفهوم "تبعیدی" را به جای "مهاجر" و "پناهجو" به کار برده است و می‌گوید موج جدید تبعیدی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، دیاسپورای افغانستانی در دنیا بزرگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترشده است. این دیاسپورا منفعل نخواهد ماند. شاهد به وجود آمدن ادبیات تبعید، موسیقی تبعید، هنر، تیاتر و سینمای تبعید خواهیم بود.
'هر راهی را امتحان خواهیم کرد تا از کسانی که در خطرند محافظت کنیم'
پیش‌شمارهٔ افغانستان ۹۳ است. تلفنم شبانه‌روز زنگ می‌خورد. طاقت جواب‌دادن ندارم، چون می‌دانم جوابی ندارم. اما نمی‌توانم آنها را نادیده بگیرم. می‌گویند «امیدوارم خسته نباشی. ببخشید که مزاحم می‌شوم. ممنون که به فکر مایی» و «اگر مرا پیدا کنن، مرا تکه تکه می‌کنند، لطفا بچه‌هایم را ببر». مهربانی، متانت و عذرخواهی‌شان از اینکه آرامش زندگی ما بر هم بخورد و بابت کمک به نجات زندگی‌شان، آدم را شرمسار می‌کند و نمی‌توان فراموشش کرد.
در ۳۲ جلسه بازجویی پلیس سوئد از حمید نوری چه گذشت؟
مجموعه ناظران می‌گویند، بیانگر نظر نویسندگان آن است. بی بی سی می‌کوشد تا با انتشار مطالب صاحب نظرانی از طیف‌های گوناگون، چشم‌انداز متنوع و متوازنی از دیدگاه‌ها ارائه دهد. در این مجموعه تلاش شده تا حد ممکن، شیوه نگارشی نویسندگان حفظ شود.
کابل، پایتخت بدون دولت
با گذشت بیش از دوهفته از فرار محمد اشرف غنی رئیس جمهوری جنجالی افغانستان و سقوط تقریبا ناگهانی کشور به دست تحریک اسلامی طالبان، هنوز دولتی درکابل برسر کار نیامده است. شاید روند سریع و غیر قابل پیش‌بینی سقوط دولت اشرف غنی وعدم آماده گی قدرت تازه برای ایجاد دولت، از عوامل تاثیر گذار دراین تاخیر باشند..مجموعه "ناظران می‌گویند"، بیانگر نظر نویسندگان آن است. بی‌بی‌سی می‌کوشد تا با انتشار مطالبی از طیف‌های گوناگون، چشم‌انداز متنوع و متوازنی از دیدگاه‌ها ارائه دهد.
تاریخچه مختصر جنگ و تحریم؛ 'دویدن در مسیر سنگلاخ‌ها'
سرگه بارسقیان سردبیر سایت‌های "دیپلماسی ایرانی" و "تاریخ ایرانی" در مقاله ای که اول مرداد ۱۳۹۴ در سایت "دیپلماسی ایرانی" با تیتر "۷۰ سال با شورای امنیت، از شکایت تقی زاده تا توافق ظریف" منتشر شد، می نویسد، این جمله "در مسیری که سنگلاخ است، نباید دوید" را حسن روحانی در آذر ۱۳۸۵، یکسالی پس از واگذاری مسئولیت پرونده هسته‌ای ایران، به نگارنده گفته و افزوده بوده است: "ارزیابی این بود که اگر ما همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ادامه ندهیم یا از طرق دیپلماتیک مسئله را دنبال نکنیم، احتمال اینکه پرونده هسته‌ای به شورای امنیت برود، زیاد است".
کیفرخواست حمید نوری، نماد قوت و ضعف اصل صلاحیت قضائی جهانی
در حال حاضر اتهام‌های به حمید نوری را نه تنها در سوئد بلکه در هیچ کشور دیگری نمی‌توان تحت عنوان کیفری "جنایت علیه بشریت" مورد پیگرد قرار داد. در کشوری مثل آلمان حمید نوری را احتمالا تنها می‌توان تحت عنوان کیفری "قتل عمد" تحت پیگرد قرار داد و در کشوری مثل فرانسه نیز احتمالا پیگرد او ممکن نیست. اگر کشتار تابستان ۶۷ زندانیان سیاسی دو سال زودتر اتفاق افتاده بود، حمید نوری را در سوئد هم نمیشد تحت پیگرد قرار داد.
به گودالشهر خوش آمدید
هزار سال دیگر شاید باستانشناسان به بحث دربارهٔ چند صد گود در (خدای ناکرده بقایای) تمدن بزرگ شهر تهران بپردازند و نظریه‌پردازی کنند: اینها به امید رسیدن به معدن طلا و برپاکردن گنبدهای زرّین حفر شد، معابدی بود برای قربانی‌کردن، مکانهایی برای زیج‌نشستن منجّمان و رصد ستارگان، یا مخازنی نیمه‌کاره برای نگهداری و پرتاب موشک با کلاهک اتمی؟
شکاف‌های همبستگی؛ مخمصه جنبش کارگری در فاجعه اقلیمی
یک ویدئوی حاوی تصاویر تظاهرات مردمی در هفته‌های اخیر در شهرهای خوزستان را آهنگی حماسی همراهی می‌کند به سبک سرودهای پرشور انقلاب ۵۷ و سالهای اول دهه‌ی شصت. پیام آن اعلام همبستگی با اعتراضات مردمی است اما پاره‌ای از سرود می‌گوید: «سر زن ای قهر قلب سرخ ما / سر زن ای خشم مشت توده‌ها / سر زن ای نور صبح انقلاب/ به سمت شهر و کارخانه‌ها.» گذشته از چسبیدن این کلمات به گذشته‌ای ظاهراً آرمانی و کوتاهی‌شان در بیان نو، تضاد آنها با تصاویر کلیپ از تظاهرات خیابانی سوسنگرد و جاهای دیگر چیست؟
حقوق قربانیان و شاکیان در پیگرد کیفری حمید نوری، متهم کُشتار ۱۳۶۷
نوروز امسال خبر مهمی را برای جنبش دادخواهی و به ویژه قربانیان اعدامهای گُسترده زندانیان سیاسی در تابستان سال ۱۳۶۷ در ایران به همراه داشت، چرا که پس از ۱۷ ماه انتظار بالاخره معلوم شد که یکی از مظنونین این کشتار بنام حمید نوری از تاریخ ۸ ژوئن ۲۰۲۱ در دادگاه عمومی منطقه استکهلم سوئد محاکمه خواهد شد.
تعقیب کیفری مقام‌های حکومت ایران؛ راهکار موثر چیست؟
چرا خواسته تشکیل یک مکانیسم تفحصی سازمان ملل بدون راهکار به جایی نمیرسد؟ تفاوت گزارشگر ویژه با چنین مکانیسمی چیست؟ راه کار تصویب چنین مکانیسمی در شورای حقوق بشر چگونه می‌تواند باشد؟
انتخابات ۱۴۰۰؛ روایتی از تجربه تحریم‌طلبان داخلی در دو دهه اخیر
زمستان ۱۳۸۱ ایران در حالی وارد انتخابات شوراها شد که در فاصله انتخابات ریاست جمهوری خرداد ۱۳۸۰ تا این انتخابات ایران و جهان تغییر زیادی به خود دیده بود.
پنچ پیامد احتمالی انتخابات ۱۴۰۰
انتخابات ۱۴۰۰ با پیروزی ابراهیم رئیسی به پایان رسید. پیامدهای احتمالی این تحول را می‌توان در چند حوزه ارزیابی و پیش‌بینی کرد.
از حکمرانیِ تحریم‌ها به تحریم انتخابات، و برعکس
هرچه باشد تقابل رئیسی و همتی از این جهت یعنی اجبار به انتخاب میان دو شکل از خصوصی‌سازی به‌عنوان سرنوشت، شاید بشود گفت، خصوصی‌سازی "واقعی" و"خصوصی‌سازی" واقعی به‌عنوان سیاست نظام. اما تفاوت جزئی این دو شکل می‌تواند در درازمدت معنایی بزرگ برای مردم داشته باشد. همتی چهره‌ای بازارآزادی است اما یک نئولیبرال لجام‌گسیخته نیست، بیشتر یک اقتصاددانِ صادق و دلسوز است که می‌داند دولت حتی بودجه‌ی هزینه‌های روزانه‌‌‌اش را ندارد.
مقابله مخالفان با جمهوری اسلامی: 'شطرنج‌بازی با گوریل' یا 'گاوبازی'؟
شطرنج‌بازی با گوریل یا گاوبازی؟ اولی توصیف علیرضا علوی‌تبار است از "رویایی اصلاح‌طلبان و نظام"؛ دومی را شکرالله پاکنژاد به کار برد، یک سال پس از انقلاب ۵۷ و به عنوان راهکاری در تقابل با نظام.
'جنایت اکباتان' و خانواده آقای خرمدین؛ چه چیز ما را معذب می‌کند؟
ابک خرمدین، کارگردان ۴۷ ساله سینما "به دست پدر و با همدستی مادرش" در شهرک اکباتان مثله شد. برای تحلیل و فهم ماجرای این قتل خونبار عناصر و عوامل متعددی را می‌توان فراخواند: انگیزه روانشناختی قاتلان (به‌ویژه با توجه به اینکه آنها قبلاً به "همین روش دختر و داماد" خودشان را نیز کشته‌اند)، شرایط اجتماعی و اقتصادی خانواده طبقه متوسط در ایران امروز، زمینه و علت‌های فرهنگی (ریشه‌های فرزندکشی و جوانمرگی در ایران از اردیبهشت ۱۴۰۰ تا اسطوره رستم و سهراب) و البته عناصر مذهبی، بله اسلام که غالباً اذهان راحت‌طلب آن را شر غایی و علت تمام علت‌ها می‌دانند.
دیلماج لازم؟ ـــ نخیر مرسی، ترجمه قدغن
دو مخفف FATF و CFT تقریباً هیچ گاه در رسانه‌های ایران ترجمه نمی‌شود، نه در تیتر درشت و سرخط خبرهای مطبوعات، نه در تلویزیون وطنی که به هلیکوپتر می‌گوید بالگرد، و نه حتی در صحبت وزیروکیل‌هایی که از فرط استکبار‌ستیزی و غرب‌گریزی روی پا بند نیستند.
چرا تصمیم شورای نگهبان حکومت را انحصاری‌تر و کشور را ضعیف‌تر می‌کند؟
شورای نگهبان بسیاری از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، و از جمله اسحاق جهانگیری و علی لاریجانی، را رد صلاحیت کرده است.
قورباغه: ماتم بی‌پایان قدرت
امید مهرگان نویسنده و پژوهشگر در این مطلب دو قسمتی، به میانجی سریال قورباغه که از شبکه خانگی پخش شد و با استقبال گسترده‌ای مواجه شده بود، نگاهی انداخته است به ساختار ساختار اجتماعی و مفهوم قدرت در ایران امروز. بخش دوم این مقاله به زود منتشر خواهد شد.
کودتای هفت ثور؛ چرا دیدگاه من نسبت به دولت 'چپگرا' در افغانستان تغییر کرد؟
در این مطلب که محمد اکرام اندیشمند، نویسنده، به صفحه ناظران بی‌بی‌سی فرستاده به نقد کودتای ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷ در افغانستان می‌پردازد و این تحول سیاسی در افغانستان را آغاز خشونت‌ها و مداخلت‌های بین‌المللی در این کشور می‌داند.
آیا رضا پهلوی از سلطنت صرفنظر کرده است؟
رضا پهلوی، میراث‌دار سلطنت در ایران که پس از انقلاب ایران برای پاسداری از قانون اساسی مشروطه سوگند خورده بود، اخیر اعلام کرد "شخصا یک نظام حکومتی جمهوری را به پادشاهی موروثی ترجیح می دهد". بی بی سی به سراغ شماری از چهره‌های سیاسی شناخته شده ایران رفته است و از ارزیابی آنها درباره اظهارات اخیر شاهزاده رضا پهلوی درباره شکل حکومت و جایگاه او در میان اپوزیسیون پرسید.
گورستان خاوران؛ نبرد بین حقیقت و انکار
در سالهای بعد از ۶۷ می‌خواستند در خاوران "فرهنگ سرا" بسازند. سال‌ها بعد خواستند خاوران را برای خانواده ها "بازسازی" کنند. ولی هر بار با تلاش خانواده‌ها و مراجعات مکرر آنان، مسئولان دولت جمهوری اسلامی از اجرای طرح خود صرفنظر کردند.
پروندهٔ حمید نوری، هفدهمین ماه بازداشت مظنونِ کشتار ۱۳۶۷
دلجو آبادی پژوهشگر حقوق بشر در این مطلب برای صفحه ناظران بی‌بی‌سی فارسی، به بازداشت حمید نوری در سوئد می‌پردازد و اینکه بر طبق قوانین و روال قضائی سوئد این پرونده چه مسیری را طی خواهد کرد.
'طالبان پیش از موافقت با آتش‌بس باید برای دوازده پرسش اساسی پاسخ پیدا کنند'
در این مطلب ناظرانی، نویسنده معتقد است که برای اینکه طالبان بتوانند با آتش‌بس توافق کنند، "باید به دوازده پرسش مهم و اساسی" پاسخ دهند.
سوم اسفند ِ رضا خان سوادکوهی؛ ظهور ِ شاید تصادفی، صعود ِ یقیناً مقاومت‌‌ناپذیر
پایان کار رضا شاه به اندازهٔ ظهورش با تفسیرهای درست و نادرست همراه شد. بر سر تصویر واضح‌تر سالهای بین آمدن و رفتنش اتفاق‌نظرهایی وجود دارد از جمله "ترقی جامعه، آدم‌شدن یا آدم‌کردن مردم و ایجاد احساس امید به آینده‌ای بهتر."
خودکشی؛ تصمیم شخصی یا مسئولیت همگانی؟
در ماه‌های اخیر خبرهای زیادی مبنی بر بالارفتن آمار خودکشی در ایران شنیده می‌شود. طبق داده‌های مرکز آمار نرخ خودکشی در بهار امسال و همزمان با شیوع کرونا، در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته، ۲۹ درصد افزایش داشته درحالی که در مقایسه با سال گذشته نرخ مرگ فقط بیست درصد بیشتر شده است. از زمان با شروع سال تحصیلی هم، اخباری از خودکشی کودکان و نوجوانان در ایران منتشر شده است. بیشتر این موارد با مشکلات خانوادگی از جمله فقر با ناسلامتی روان مثل افسردگی توضیح داده شده و می‌شوند.
انقلاب اسلامیستی و سوسیالیسم دولتی؛ شباهت‌های شاه و آیت‌الله
مهدی جامی، روزنامه‌نگار در مطلب پیش رو، از الگو تحقق‌یافته اسلامگرایی در ایران پس از انقلاب و مولفه‌های آن می‌گوید. مهدی جامی معتقد است "اسلامیسم یا اسلام ولایی" نتیجه نهایی سوسیالیسم دولتی در ایران است و حاصل کاری که شاه آن را شروع کرد و در دوران حکومت جمهوری اسلامی به نتیجه رسید. او می‌نویسد "میان انقلاب ۶ بهمن شاه و انقلاب ۱۲ بهمن خمینی فاصله کمتر از آن است که تصور می‌شود". به باور او، سرچشمه شاه سکولار و شیخ اسلامیست یکی و هدف هر دوی آنها مهار اندیشه چپ برای مقابله با شوروی بود.
مسعود در پاریس؛ نمادپردازی فرانسوی از یک مجاهد 'منور'
شورای شهرِ پاریس، نهادی مستقل از حکومت مرکزی فرانسه، تاریخ ۲ فبروری با اجماع تصمیم گرفت در پاریس لوحی به یادبود احمد شاه مسعود، چهره سیاسی-نظامیِ افغانستان، نصب شود. در این نشست جاده‌ای به نام سیاست‌مدارِ فرانسوی مَریِل دُو سارنِز و کتاب‌خانه‌ای به نام نویسنده‌ی امریکایی جیمز بالدوین نیز نام‌گذاری شد.
قبض و بسط ملی‌گرایی لیبرال در ایران
پیمان عارف تحلیلگر سیاسی نگاهی انداخته است به فرازها و فرودها ملی‌گرایان در ایران؛ از تقابل با مذهبیها تا نزدیکی به اسلام‌گرایان، از جبهه ملی نخست تا پنجم و از کودتای ۲۸ مرداد تا انقلاب ۵۷.
اعتراضات دانشجویی ترکیه؛ جدال بر سر واپسین سنگرهای نهادهای مدنی
در اولین روز سال نوی میلادی، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با حکمی رئیس دانشگاه 'بوغازیچی' را تغییر داد. آخرین باری که ریاست این دانشگاه توسط دولت منصوب شده بود به پس از کودتای سال ۱۹۸۰ بازمی‌گشت. این حکم به عرصه درگیری جدیدی بین مخالفان ترکیه و دولت آقای اردوغان بدل شده است: از یک سو مخالفان، این اقدام را تلاش دولت برای دست‌اندازی و کنترل آخرین نهادهای مستقل باقی مانده در جامعه ترکیه دانستند و از سویی دیگر حامیان دولت این اعتراضات را اقداماتی "تروریستی" خواندند.
طالبان و نظم سیاسی؛ از خشونت مقدس تا جامعه قدسی
این روزها نگاه‌های بسیاری به دوحه قطر دوخته شده است. جایی که دور دوم مذاکرات میان طالبان و دولت افغانستان جریان دارد. طالبان با پشتوانه‌ای که از موافقت‌نامه با آمریکا کسب کرده‌اند، بیش از هر زمانی در آستانه‌ای تصاحب قدرت سیاسی در افغانستان قرار گرفته‌اند. اگر در هفته‌های پیش رو، شرایط بین‌المللی و استراتژی آمریکا در برابر طالبان دچار تغییر اساسی نشود، طالبان گام به گام به رویای امارت اسلامی نزدیک خواهند شد.
پرونده حمید نوری؛ اتهام‌های مظنون کشتار ۱۳۶۷ چیست؟
دلجو آبادی، پژوهشگر حقوق بشر، در مطلب پیش رو نگاهی انداخته است به اتهامات حمید نوری، نخستین مظنونی که به اتهام شرکت در کشتار زندانیان سیاسی در ایران در سال ۱۳۶۷، در خارج از این کشور بازداشت شده است. او با چه اتهاماتی روبروست؟ این اتهامات چه فرجامی می‌تواند داشته باشد؟
مشکل کمبود برق افغانستان راه حلی دارد؟
افغانستان دارای منابع چشمگیر انرژی تجدیدپذیر است که اگر روی آن سرمایه‌گذاری گردد می‌توان انرژی برای همه مصارف را در کشور تامین کرد. برای حال حاضر، برای شب‌های تاریک کابل، سیستم برق آفتابی خانگی می‌تواند یک راه‌حل (فوری) باشد.
پایان و آغاز ترامپ؛ آمریکایی که بازشناخته‌ایم
خیلی‌ها وضعیت کنونی در پایان ریاست جمهوری ترامپ را به‌دیده یک جنگ داخلی دوم در آمریکا می‌بینند. اما اگر جنگی داخلی در کار باشد، نمی‌توان آن را صرفا با رجوع به مصیبت‌های این چهار سال فهمید. برای فهم این برهه باید پای کل تاریخ آمریکا را پیش کشید که که ترامپ را به عنوان میوه‌ی بیش‌از‌حد رسیده‌ی خود به بار آورده است، تاریخی استوار بر برتری‌دادن به سفید‌پوستان، طرد و وحشت از سیاهان و بومیان و خارجی‌ها، و کیش تقدسِ تجارت آزاد و تولید ارزش اضافه.
سروش و 'اقتدارگرایی' پیامبر؛ از اصلاح‌طلبی دینی به عرفان شرقی
آرش سرکوهی پژوهشگر فلسفه در مقاله پیش رو به سخنان اخیر عبدالکریم سروش درباره تاثیر شخصیت "اقتدارگرایانه" پیامبر بر اسلام پرداخته است. او به این سوال پاسخ می‌دهد که چرا به رغم آن که اظهارات اخیر سروش از سخنان پیشین او تندترند اما توجه چندانی جلب نکرده است. به باور آرش سرکوهی، پس از شکست نظری و عملی پروژه اصلاحات، پروژه سروش هم به دنیای عرفان عقب نشسته است.
'دولت موقت، الگوی شکننده' برای حل منازعه افغانستان؟
در این مطلب که برای صفحه ناظران فرستاده شده، نویسنده به بررسی برخی دلایلِ طرفداران دولت موقت پرداخته و به این نظر است که "ناکارآمدی و شکنندگی" این الگو برای حل منازعه در افغانستان باید تبیین شود. از نظر نویسنده دولت موقت اگر در مواردی موفق بوده، اما در افغانستان با توجه به ساختار شبکه‌ای دولت نتیجهای جز "فروپاشی و شکست" نخواهد داشت.
طرح 'نابودی اسرائیل' در مجلس ایران؛ خطر خیال‌پردازی افراطی‌ها
اگر برنامه‌هایی از قبیل طرح اخیر جامه عمل بپوشند، بدون تردید برخورد جامعه جهانی با ایران دگرگون خواهد شد. موظف نمودن دولت یک عضو جامعه ملل به تمهید نابودی عضو دیگری از آن می‌تواند فاجعه بازگشت کشور به ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد - که با ظرافتی دیپلماتیک به واسطه برجام برطرف شده بود - را تکرار نماید.
همه‌گیری کرونا چه زمانی به پایان می‌رسد؟
مهدی آلوش، پزشک و اِپیدمیولوژیست در دانشگاه مک مستر کانادا در این مطلب می‌پرسد اگر واکسن آن معجزه‌ای نباشد که همه در انتظارش هستند چه رخ می‌دهد؟ و چه راه‌هایی پیش روی جامعه است؟
پرستو فروهر: دادخواهی قتل‌های سیاسی ضرورتی اخلاقی است
پرستو فروهر در بیش از دو دهه گذشته که از مرگ پروانه و داریوش فروهر گذشته، هر سال در تلاش بوده تا مراسم بزرگداشت آنها را در خانه خودشان در تهران برگزار کند؛ اما امسال به دلیل گسترش جهانی ویروس کرونا این امکان از او گرفته شده است.
سردرگمی نیروهای شیعه عراق در ترسیم سیاست ملی
نیروهای سیاسی شیعه از سال ۲۰۰۳ نقشی اساسی در ساختار دولت جدید عراق پیدا کردند. این نخستین بار در تاریخ معاصر عراق بود که چنین فرصتی در اختیار این گروه‌ها قرار می‌‌گرفت. پیش از آن٬ گروه‌های شیعه یا کاملا خارج از دایره قدرت و در کنار اپوزسیون بودند یا مشارکتی بسیار جزئی در ساختار دولتی داشتند که صبغه غالب آن عربی و سنی بود. اکنون پس از حدود دو دهه از این تحول تاریخی مهم٬ به نظر می‌رسد نیروهای سیاسی شیعه از ایجاد یک گفتمان ملی که با مشارکت دیگر گروه‌ها به یک دولتی کارآمد بیانجامد ناکام مانده‌اند.
آیا قربانیان جنایات جنگی افغانستان به دادگاه کیفری بین‌االمللی مراجعه خواهند کرد؟
پس از رویداد یازدهم سپتامبر جنگ طالبان با نیروهای افغان و نیروهای خارجی به رهبری آمریکا در افغانستان تلفات بسیاری به جا گذاشته‌است. افشاگری واشنگتن‌پست از اسناد محرمانه جنگ افغانستان به نقل از پنتاگون نشان می‌دهد که در جنگ افغانستان از سال ۲۰۰۱م تا اکتبر ۲۰۱۹م، به گونۀ تخمینی ۱۵۷ هزار نفر کشته شده‌اند. مطلبی از امان ریاضت برای صفحه ناظران
کشتار ۶۷ و سایه سی ساله‌اش بر مخالفان حکومت
کشتار تابستان ۶۷، علاوه بر جنایتی بزرگ، پروژه‌ای حساب‌شده هم بود که بخش بزرگی از اپوزیسیون ایران را برای بیش از ۳۰ سال از نیروهای سازمانده سیاسی و اجتماعی محروم کرده است.
مکرون و برآمدن نو گلیسم
مکرون همزمان با سیاست خارجی متغیر ترامپ، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و کناره گیری قریب الوقوع مرکل سعی می کند با توجه به دکترین دوگل سیاست خارجی فرانسه را بیش از پیش فعال کند. تا جاییکه در خاورمیانه و شمال آفریقا و مدیترانه رودرروی نفوذ اردوغان ایستاده است. پیمان عارف، تحلیلگر سیاسی در یادداشتی برای صفحه ناظران به این موضوع پرداخته اشت.
بحران در دوحه؛ دورنمای صلح افغانستان تار است
در این مطلب علی سجاد مولایی، پژوهشگر که به صفحه ناظران بی‌بی‌سی فرستاده است استدلال می‌کند که با تغییرات و جابه‌جایی در رهبری هیأت مذاکره‌کننده صلح گروه طالبان درونمای صلح در افغانستان "تیره و تار" است.
رقیبان انتخاباتی رحمان که خواهان پیروزی‌اش هستند
انتخابات ریاست جمهوری تاجیکستان زودتر از موعد قبلی و در ۱۱ اکتبر امسال برگزار می‌شود. عبدالقیوم قیومزاد، روزنامه‌نگار تاجیک، به بررسی این انتخابات پرداخته و معتقد است که این انتخابات تفاوتی با دیگر انتخابات ریاست جمهوری این کشور ندارد.
آیا پاکستان از عربستان دور شده و به سمت ترکیه می‌رود؟
ظاهرا اظهارات تند دوهفته قبل شاه محمود قریشی وزیر امورخارجه پاکستان علیه عربستان و متهم کردن این کشور به بی پروایی به مسأله کشمیر، مشکل ساز شده است.
مرگ گلنظر کلدی شاعر سرود ملی تاجیکستان: 'فریاد که گلنظر نظر از گل بست...'
درگذشت گلنظر کِلدی، شاعر پرآوازه و سراینده سرود ملی تاجیکستان، در هفته گذشته جامعه این کشور و بویژه اهالی فرهنگ و ادب و دوست‌داران شعر پارسی در ورارود را به سوگ نشاند.
هشتگ روایت_زنانه؛ 'از جنگ می‌ترسیم و از صلح هم'
در این مطلب که برای صفحه ناظران فرستاده شده، نویسنده از ترس‌ها و نگرانی‌های خود از روند صلح را نوشته است.
مجازات خانوادگی؛ از آلمان نازی تا جمهوری اسلامی ایران
در ۲۶ ژوئیۀ ۱۹۴۴، هاینریش هیملر، فرمانده اس‌اس، در سخنرانی‌ای در توجیه مجازات فرزندان مخالفان حکومت نازی گفت: "عهدشکنان و خائنان [به آلمان نازی] همواره فرزندانشان را می‌بلعند."
هشتگ روایت_زنانه؛ بهای صلح با طالبان: مکتب نرفتن دختران؟
در نوزده سال گذشته، دسترسی دختران به آموزش از موضوعاتی بوده که هم جامعه بین‌المللی و هم حکومت افغانستان آن را یکی از مهمترین نشانه‌های موفقیت خود و توجیه حضور نیروهای خارجی در افغانستان تلقی می‌کرده‌اند. اما این روزها زنان و دختران در ترس و هراس از دست دادن ابتدایی‌ترین حق خود، یعنی حق دسترسی به آموزش و کار، به سر می‌برند.
تحول معنایی مفهوم استقلال
امیر امان‌الله خان با التفات و اتکاء به چنین فرصت و وضعیت بین‌المللی خواستار استقلال از بریتانیا گردید. با پایان جنگ دوم افغان و انگلیس به پیروزی افغانستان، انگلیسی‌ها با استقلال‌خواهی امیر در قالب معاهده راولپندی موافقت کردند، اما از پذیرش رسمی آن سرباز زدند. اما بعدها در قالب معاهده کابل و پس از ۱۱ ماه مذاکرات نفس‌گیر به شکل رسمی استقلال افغانستان را پذیرفتند.
نمایش فصل؛ نگاهی به توافقنامه اسرائیل و امارات
نجشنبه گذشته آقای ترامپ ازپشت میز کار خود در کاخ سفید، با خرسندی از "توافق بین اسرائیل و امارات متحده عربی برای عادی‌سازی روابط بین دو کشور" خبر دادند. به نظر می رسد آقای ترامپ قصد دارند سورپرایز انتخاباتی خود را پیش از زمان مألوف انتخاباتی آمریکا یعنی ماه اکتبر، رونمایی کنند.
قربانیان جنگ افغانستان 'تحریم' شده‌اند؟
در این مطلب که برای صفحه ناظران فرستاده شده، نویسنده معتقد است که دولت افغانستان، آمریکا و طالبان قربانیان جنگ را "تحریم" کرده اند. نویسنده درباره راهکارهای دادخواهی و مشارکت قربانیان جنگ در روند مذاکرات صلح بحث کرده است.
خودکشی در ایران دستمزد نابرابری
آمار خودکشی در ایران روند افزایشی داشته است. بنا به آمار وزارت بهداشت، خودکشی هر ساله بیش از پنج درصد افزایش یافته و تنها در سال ۱۳۹۷ حدود ۱۰۰ هزار اقدام به خودکشی به صورت رسمی در ایران به ثبت رسیده است. در این میان استان‌های محروم بیشترین آمار خودکشی را به خود اختصاص داده‌اند. و میزان خودکشی زنان بیشتر از مردان است.