تحریم‌ها چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارند؟
حق نشر عکس
AFP
با خروج آمریکا از برجام، سایه نااطمینانی بر سر توافق هسته‌ای ایران سنگینی می‌کند.
تصمیم دونالد ترامپ به خروج از توافق هسته‌ای به این معنی است که بخشی از تحریم‌های رفع‌شده بازمی‌گردند.
اما تاثیر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران و شرکای تجاری آن چیست؟
- صفحه ویژه: خروج آمریکا از برجام
- ایران از ایرباس خواست تکلیف ۱۰۰ هواپیما را معلوم کند
- فرانسه: بازگشت تحریم های ایران غیرقابل قبول است
چه می‌شود؟
وزارت دارایی آمریکا اعلام کرده است که مهلت‌هایی ٩٠ و ١٨٠ روزه برای بازگرداندن تحریم‌ها وجود دارد.
ضرب‌الاجل اول ٦ اوت است و مبادله دلار، تجارت طلا، چند فلز دیگر و همچنین صنایع هوایی و خودروسازی را هدف می‌گیرد.
موعد بعدی ٤ نوامبر است و نهادهای مالی و نفتی ایران را هدف می‌گیرد.
در آن مقطع همچنین اشخاصی که با برجام از تحریم‌ها درآمدند، دوباره به فهرست تحریم‌ها برمی‌گردند.
خریدار نفت ایران کیست؟
ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان است و سالانه میلیاردها دلار نفت و گاز صادر می‌کند.
اما تولید نفت ایران، در کنار تولید ناخالص داخلی آن، به طور چشمگیری با تحریم‌های بین‌المللی سقوط کرد.
اگرچه آمریکا خودش مشتری عمده محصولات ایران نیست، شرکت‌ها و کشورهای دیگر اگر تجارتشان با ایران را کاهش نداده یا قطع نکنند، با تحریم‌های آمریکا مواجه خواهند شد.
شرکت‌های نفتی اروپایی ممکن است تا حدی ضربه بخورند. شرکت فرانسوی توتال از برجام یک توافق پنج میلیارد دلاری با ایران امضا کرده، بی‌پی هم برای بهره‌برداری از میدان گازی رام با شرکت ملی نفت ایران همکاری می‌کند.
سایر بخش‌های اقتصادی چه؟
تحریم‌ها روی دیگر بخش‌های اقتصادی هم تاثیر می‌گذارد.
به ویژه شرکت‌های فروشنده هواپیما به ایران متضرر خواهند شد.
شرکت‌هایی مثل ایرباس و بوئینگ، که پس از برجام برای فروش حدود ٢٠٠ هواپیما با ایران به توافق رسیدند، میلیاردها دلار را از دست خواهند داد.
توریسم در ایران از برجام سود برده و شمار گردشگران از ٣.٨ میلیون نفر در سال ٢٠١٢ به بالای پنج میلیون نفر در سال ٢٠١٥ رسید. این روند ممکن است با تحریم‌های دوباره ضربه بخورد.
چه گزینه‌ای مانده؟
برای شرکای تجاری ایران هنوز امیدی باقی است، چرا که طرف‌های دیگر برجام، یعنی آلمان، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه، متعهد به تداوم حمایت از برجام هستند.
دولت آمریکا گفته است امکان دارد در اجرای تحریم‌ها معافیت‌هایی قایل شود، هرچند هنوز جزئیات این معافیت‌های احتمالی منتشر نشده است.
اگر این اتفاق نیفتد، اتحادیه اروپا می‌تواند با اتکا به مقررات خود از شرکت‌های اروپایی طرف معامله ایران حمایت کند، این کاری است که اروپا در قبال کوبا انجام داد.