رده بندی جدید گزارشگران بدون مرز: آزادی بیان در ایران کمتر شده است

بر اساس تازه‌ترین رده‌بندی سازمان گزارشگران بدون مرز، وضعیت آزادی بیان در ایران در مقایسه با باقی کشورهای جهان و نسبت به سال گذشته میلادی، بدتر شده و ایران در سال ۲۰۱۹، با شش پله سقوط در جایگاه ۱۷۰‌ام این رده‌بندی از مجموع ۱۸۰ کشور این فهرست قرار گرفته است. این سال بر اساس این گزارش "مرگبارترین سال" برای روزنامه‌نگاران افغانستان بوده است.

بررسی این سازمان غیردولتی که مقر آن در پاریس است، نشان می‌دهد که در یک سال گذشته وضعیت آزادی بیان در سراسر جهان بدتر شده، میزان خشونت علیه روزنامه‌نگاران بیشتر شده و تعداد کشورهایی که در آنها روزنامه‌نگاران بتوانند آزادنه فعالیت کنند، کمتر شده است.

در این رده‌بندی، نروژ برای سومین سال پیاپی در صدر فهرست قرار گرفته و از نظر سازمان گزارشگران بدون مرز، آزادترین کشور جهان برای روزنامه‌نگاران بوده است. فنلاند نیز به رده دوم صعود کرده و جای هلند را گرفته که امسال به رده چهارم سقوط کرده است.

در میان کشورهایی که از سوی این سازمان "اقتدارگرا" توصیف شده‌اند، ونزوئلا، روسیه، ویتنام، چین، ایران، عربستان، اریتره و ترکمنستان، همگی امسال وضعیتی بدتر از رده‌بندی سال قبل دارند.

در میان کشورهای دموکراتیک نیز ایالات متحده آمریکا به دلیل مواضع دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری این کشور با سه رده سقوط به رده ۴۸ رسیده است. سازمان گزارشگران بدون مرز اعلام کرده که به دلیل مواضع آقای ترامپ "فضایی خصمانه علیه روزنامه‌نگاران" در این کشور به وجود آمده است.

این سازمان همچنین تاکید کرده به دلیل همین مواضع دونالد ترامپ، آمریکا دیگر در دسته کشورهای با وضعیت خوب (بخش سفید) قرار ندارد و به گروه کشورهای نارنجی یا "کمابیش خوب" پیوسته است.

'وضعیت سیاه' ایران

بر اساس بررسی‌های سازمان گزارشگران بدون مرز، وضعیت آزادی بیان در ایران و شرایط کار روزنامه‌نگاران و شهروند-خبرنگارهای ایرانی در "وضعیت سیاه" قرار دارد که بدترین شکل وضعیت آزادی بیان از نظر این سازمان است.

ایران در این رده‌بندی یازدهمین کشور جهان از نظر بد بودن وضعیت آزادی بیان است.

گزارشگران بدون مرز می‌گوید که بازداشت روزنامه‌نگاران و شهروند-خبرنگاران در ایران در سال ۲۰۱۸ افزایش داشته و به طور مشخص با کسانی که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند، برخورد می‌شود.

ضمن اینکه ایران همچنان یکی از بزرگترین زندان‌های روزنامه‌نگاران در جهان است.

به گفته این سازمان، دو سوم این زندانیان، شهروند-خبرنگاران ایرانی هستند که هدف "سرکوب‌های ویژه سپاه پاسداران و سازمان اطلاعاتش" قرار می‌گیرند.

در آخرین گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز با اشاره به بررسی دیگری که اخیرا درباره وضعیت روزنامه‌نگاران ایران در ۴۰ سال گذشته منتشر شده، آمده است که در فاصله سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۸۸ خورشیدی، دست‌کم ۸۶۰ روزنامه‌نگار و شهروند-خبرنگار "بازداشت، زنداتی یا حتی اعدام شده‌اند."

'مرگبارترین سال' برای روزنامه‌نگاران افغانستان

در رده‌بندی امسال سازمان گزارشگران بدون مرز، افغانستان در رده ۱۲۲ قرار گرفته و آمده است که سال ۲۰۱۸، مرگبارترین سال برای روزنامه‌نگاران افغانستان از زمان سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱ تا امروز بوده است.

بر اساس اطلاعات این سازمان در این سال ۱۵ تن از روزنامه‌نگاران و کارکنان رسانه‌ها جان خود را در یک سری از بمب‌گذاری از دست دادند.

این سازمان یادآوری کرده که ۹ تن از این افراد در یک روز کشته شدند.

ضمن اینکه این سازمان تاکید کرده که روزنامه‌نگاران در افغانستان با تهدیدهای مداوم روبه‌رو هستند و خشونت‌هایی که از سوی گروههایی مانند طالبان یا داعش اعمال می‌شود، عملکرد آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

'سرکوب خودسرانه' در خاورمیانه

در گزارش تازه سازمان گزارشگران بدون مرز آمده است قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار عربستانی در اکتبر سال ۲۰۱۸ "بر خطری نور افکند" که روزنامه‌نگاران را در خاورمیانه تهدید می‌کند.

عربستان سعودی که حکومتش متهم است در این قتل دست داشته، در رده‌بندی امسال با سه پله سقوط به جایگاه ۱۷۲ سقوط کرده و در جمع ۱۰ کشوری که بدترین وضعیت آزادی بیان را در جهان دارند، قرار گرفته است.

سوریه تنها کشور خاورمیانه است که وضعیت آزادی بیان در آن از عربستان بدتر است و در رده ۱۷۴ قرار گرفته است.

یمن و فلسطین نیز به دلیل کشته شدن روزنامه‌نگاران در آنها، وضعیت بدتری نسبت به سال گذشته داشته‌اند.

اسرائیل در مقایسه با بسیاری از کشورهای خاورمیانه وضعیت بهتری دارد و در رده ۸۸ است. اما این کشور نیز در واقع در جمع کشورهایی که روزنامه‌نگاران در آنها وضعیت دشوار دارند (بخش قرمز) دسته بندی شده است.

ضمن اینکه اسرائیل متهم شده که با شلیک مستقیم، دست‌کم چهار خبرنگار را کشته و یادآوری شده که سازمان گزارشگران بدون مرز به دلیل این اتفاقات از ارتش اسرائیل در دیوان بین‌المللی کیفری شکایت کرده است.

'تضعیف آزادی رسانه‌ها' در اروپا

در بخش دیگری از این گزارش آمده که در اتحادیه اروپا، "بیشترین وخامت آزادی رسانه‌ها در سال ۲۰۱۹" ثبت شده است.

این گزارش می‌گوید که کشته شدن سه روزنامه‌نگار در کشورهای مالت، اسلواکی و بلغارستان نشان داد که "اروپا دیگر پناهگاه امنی برای روزنامه‌نگاران نیست."

به گفته این سازمان، بیشترین خطر در اروپا روزنامه‌نگارانی را تهدید می‌کند که موضوعاتی مانند فرارهای مالیاتی یا سوءاستفاده از بودجه‌های بازسازی اتحادیه اروپا را دنبال می‌کنند.

ضمن اینکه گزارشگران بدون مرز می‌نویسد، همزمان با دونالد ترامپ در آمریکا، "سخن‌سرایی ضد رسانه" اروپا را نیز در برگرفته است و "روزنامه‌نگاران از سوی کسانی که در بالاترین مقام‌های حکومتی هستند مورد توهین و تهدید و تحریم قرار می‌گیرند."