آلودگی منابع طبیعی ماهشهر به جیوه چقدر جدی است؟

ماهشهر برای خیلی مسائل خبرساز بوده و هست؛ از حس گرمای ۷۲ درجه که ۳ سال پیش بحران اقلیمی در این منطقه را به خبری جهانی بدل کرد تا ناآرامی های مرگبار اخیر.

مساله محرومیت های اجتماعی و فقر اقتصادی نیز همیشه دامنگیر ساکنان ماهشهر بوده که سهمشان از درآمدی که صدها واحد صنعتی و پتروشیمی به خزانه دولت واریز می‌کنند، بسیار ناچیز است.

اما آلودگی های زیست‌محیطی و تاثیرش بر آنچه شبیه به یک بحران سلامت می‌ماند موضوعی است که فقط می‌توان از زبان مسئولان محلی محیط زیست شنید یا در میان تحقیقات رسانه‌ای نشده دانشگاهی جستجو کرد. اما مسئولان اجرایی یا بهداشتی منطقه کمتر به آن پرداخته‌اند.

به غیر از معضل آلودگی هوا و ریزگردها که به خودی خود یک عامل خطرناک و مرگ‌آور شمرده می‌شود، ماهشهر با معضل آلودگی به جیوه هم روبروست.

جیوه یک ماده سمی و کشنده است که از زمان انقلاب صنعتی وارد چرخه طبیعت شده ولی اگر از حد مجاز فراتر رود، سلامت انسان‌هایی را که از منابع طبیعی تامین می شوند، به خطر می اندازد.

پژوهش ها و روایت‌های متعدد محققان و مسئولان محلی حکایت از آن دارد که رسوبات جیوه از طریق صنایع پتروشیمی در آب و هوای منطقه ماهشهر و پرنده ها و ماهی‌های این منطقه بسیار بیشتر از حد استانداردی است که مراجع علمی جهان مجاز دانسته‌اند.

محققان دانشگاه‌های ایران از بالا بودن بار آلودگی به جیوه در ناخن و موی ساکنان ماهشهر و بال و پر پرنده ها و نیز اندام ماهی ها خبر می‌دهند.

آلودگی به جیوه عامل چندین نوع بیماری مخصوصا نارسایی‌های عصبی است. بی ثباتی روحی، کم‌خوابی، ضعف حافظه، سردرد، تکان‌های عصبی، بیماری‌های کبدی و کلیوی و حتی اختلالات ژنتیکی از جمله عوارض ورود بیش از حد جیوه به بدن انسان است.

۹ سال پیش یکی از مسئولان سلامت ماهشهر گزارشی را به دولت و بعضی نمایندگان مجلس مبنی برای تولد صدها کودک ناقص‌الخقه در ماهشهر ارائه داد.

اما این گزارش هرگز پیگیری نشد. هر چند تحقیقات متعددی درباره میزان آلودگی آب و خاک و هوا و حیوانات به جیوه انجام شده اما هیچ تحقیقی درباره تاثیر آن بر سلامت ساکنان ماهشهر انجام نشد.

روایت های بعضی از ساکنان ماهشهر در گفتگو با بی‌بی سی حکایت از نگرانی والدین از تاثیرات آلودگی ها بر کودکان و نوزادانشان دارد.

مردم ماهشهر از تاثیر این آلودگی ها آگاهند ولی درباره آلودگی به جیوه کمتر شنیده اند.

این در حالیست که مسئولان زیست‌محیطی منطقه گفته‌اند این نوع آلودگی به حدی بالاست که صید و مصرف ماهی - که منبع اصلی غذایی ساکنان ماهشهر است - بسیار خطرناک است.

شهریور امسال یکی از مسئولان صنایع پتروشیمی در ماهشهر به علت تخلیه پساب یک واحد آلوده به جیوه محاکمه و به یکسال حبس تعزیری محکوم شد.

اما با توجه به حجم پساب های صنعتی به خلیج فارس و آبهای خورموسی که چیزی بالغ بر ۱۵۰ هزار متر مکعب در روز می‌شود، روشن است که در پیگیری این قبیل پرونده ها برخورد یکسانی وجود ندارد.

مجتمع‌های پتروشیمی ماهشهر، این بندر را به یک قطب اقتصادی برای ایران بدل کرده که بیش از ده میلیارد دلار درآمد ارزی دارد.

اما این ارزآوری برای ساکنان ماهشهر بهایی سنگین دارد و سهم آنها از این ثروت بسیار اندک است.