مالاریا چگونه آدمکش شد؟
منبع تصویر، Science Photo Library
یک مطالعه ژنتیکی از اسرار این که چگونه مالاریا آدمکش شد، پرده برداشته است.
محققان در یک موسسه پژوهشی در کمبریج بریتانیا برای ردیابی شجره خانوادگی مالاریا، هفت نوع این انگل را با هم مقایسه کردند.
این تحقیق نشان داد که حدود ۵۰ هزار سال پیش، این انگل‌ها منشعب شدند و یک "شاخه" آن به کشنده‌ترین نوع مالاریا تکامل یافت.
یافته‌های این تحقیق در مجله علمی نیچر مایکروبایولوژی Nature Microbiology منتشر شده است.
این تحقیق نشان داد که در نتیجه این تغییر ژنتیکی، یک "تکه دی‌ان‌ای کشنده" قادر شده گلبول قرمز انسان را آلوده کند. تحقیقات قبلی هدف گرفتن این تکه دی‌ان‌ای را برای تولید واکسن ضد مالاریا پیشنهاد کرده‌اند.
قاتل جهانی
به گفته سازمان بهداشت جهانی، هر سال بیش از ۲۰۰ میلیون نفر به مالاریا مبتلا می‌شوند. این بیماری در سال ۲۰۱۶ موجب مرگ حدود نیم میلیون نفر در سراسر جهان شد و اکثر قربانیان کودکان زیر پنج سال بودند.
مالاریای "پلاسمودیوم فالسیپاروم" از علل اصلی مرگ‌ومیر در سراسر دنیا است.
هرچند اغلب مردم از گزش پشه آنوفل مونث به این انگل کشنده دچار می‌شوند اما بسیاری از گونه‌های مرتبط نیز وجود دارند که شامپانزه‌ها و گوریل‌ها را هدف قرار می‌دهند.
منبع تصویر، Nil Rahola (IRD/CIRMF)
این حیوانات نجات یافته در پناهگاه در گابل از ارزش علمی خود خبر ندارند
برای مطالعه آنها، محققان با تیمی همکاری کردند که از میمون‌های مجروح و یتیم در یک پناهگاه در گابن مراقبت می‌کردند. کارکنان این پناهگاه خون این حیوانات را بررسی کردند.
دکتر بریمان به بی‌بی‌سی گفت: "به نظر می‌رسد که حیوانات سالم در خون خود مقدار زیادی انگل دارند. [این حیوانات] از ارزش دانشی که در خون آنها نهفته کاملا بی‌اطلاع هستند."
دکتر بریمان و همکارانش با مقایسه نقشه ژنتیکی انواع مالاریا جابجایی رمزهای ژنتیکی را در سیر تکامل انگل مارلاریا دنبال کردند و سعی کردند بقهمند چطور و چه موقع این تغییر آرایش ژنها به نسخه مرگبار پلاسمودیوم فالسیپاروم منتهی شده است.
دکتر بریمان می‌گوید: "ما برای ردیابی گذشته انگل فسیل نداریم."
موفقیت در کشتن پشه های عامل مالاریا
بستگان نزدیک
محققان هفت نوع مختلف مالاریا را مورد بررسی قرار دادند که شش نوع آن مربوط به شامپانزه‌ها و گوریل‌ها است و نوع هفتم انسان را مبتلا می‌کند.
دانشمندان کشف کردند تباری که به پلاسمودیوم فالسیپاروم تبدیل شد، پنجاه هزار سال پیش ظهور کرده بود اما تا حدود ۴۰۰۰ سال پیش به عنوان نوع انگل خاص انسان شناخته نشده بود.
دکتر بریمان توضیح داد: "افزایش اخیر جمعیت انسان‌های مدرن زمینه را مساعد کرد تا این انگل‌ها بتوانند به طور غیرقابل برگشت، به نوع مخصوص انسان تبدیل شوند."
پروفسور جانت همینگوی، مدیر دانشکده طب حاره‌ای دانشگاه لیورپول گفت که این کشف "بسیار مهم" است زیرا کمک کرد بدانیم چگونه و چه موقع یک مرض با عبور از تمام موانع، به بیماری مرگبار اسان تبدیل می‌شود.
درک این که چگونه چنین اتفاقی می‌افتد، دانشمندان را قادر می‌کند الگوهای آن را شناسایی کنند و حتی در آینده از تکرار آن پیشگیری کنند.
پروفسور همینگوی می‌گوید: "این روزها اکثر مردم، مالاریا را به عنوان بیماری انسان می‌شناسند و فراموش می‌کنند که این بیماری از حیوان به انسان سرایت می‌کند، مالاریا ۵۰ هزار سال پیش از مرز بین گون‌های حیوانی عبور کرده و با میزبان جدید خود یعنی انسان تکامل پیدا کرده و به یکی از کشنده‌ترین بیماری‌های شناخته‌شده انسان تبدیل شده است".
"شاید این نشان دهد که چقدر مهم است به انتقال انگل‌های حیوانی و ویروس‌ها به انسان واکنش نشان دهیم و به آنها فرصت ندهیم که بتوانند برای همیشه از انسان به انسان منتقل شوند."
