متحدان آمریکا در سوریه 'در حال شکست و نابودی‌اند'
حق نشر عکس
BBC World Service
شش هفته از آغاز حملات هوایی آمریکا و متحدانش به مواضع شبه‌نظامیان گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) و گروه‌های جهادی دیگر در سوریه می‌گذرد. اما آن طور که فراس کیلانی، خبرنگار بی‌بی‌سی عربی گزارش می‌دهد تحولات اخیر در این کشور جنگ‌زده نشان می‌دهد مامورریت آمریکا با موانع زیادی روبه‌رو است.
یکی از فرماندهان گروه‌های میانه‌روی سوری که نیروهایش در نبرد با جبهه نصرت شکست خورده‌اند، در تماس تلفنی با بی‌بی‌سی با ناامیدی می‌گوید: "ما در برابر چشمان تمام دنیا از جمله دوستانمان در آمریکا در حال نابود شدن هستیم."
جبهه نصرت که از گروه‌های مرتبط با القاعده است، در یک هفته گذشته با شکست "جبهه انقلابی سوریه" (SFR) و "جنبش حزم"، دو گروه از قوی‌ترین گروه‌های مسلح مورد حمایت آمریکا در استان ادلب به پیروزی‌های بزرگی دست یافته است.
جمال معروف فرمانده جبهه انقلابی سوریه در ویدیویی که از او در یوتیوب منتشر شده می‌گوید دستور داده نیروهایش برای "پیشگیری از خونریزی و تلفات بیشتر" از پایگاه‌هایشان در "دیر سنبل" عقب‌نشینی کنند.
با وجود این، هواداران جبهه نصرت در شبکه‌های اجتماعی از اسیر شدن ده‌ها نفر از نیروهای تحت امر جمال معروف و همین طور جدا شدن تعداد دیگری از آنها خبر داده و گفته‌اند که جبهه نصرت تمام شهرها و روستاهای منطقه جبل الزاویه در ادلب را تسخیر کرده‌اند.
آقای معروف، ابومحمد جولانی، رهبر جبهه نصرت را متهم به "اشغال" مناطقی می‌کند که جبهه انقلابی سوریه سه سال پیش از دولت گرفته بود.
آمریکا و متحدانش در اولین روز از حملات هوایی علیه گروه‌های اسلامگرای سوریه، پایگاه‌های جبهه نصرت در این منطقه را بمباران کردند. اما بعد از آن دیگر گزارشی از حمله هوایی به مواضع این جبهه منتشر نشد.
نکته قابل توجه این است که حملات آمریکا در سوریه به ویژه برای کمک به کردها در کوبانی، همچنان ادامه دارد اما آمریکا دیگر تلاشی برای حمایت از مواضع جبهه انقلابی سوریه نمی‌کند.
جبهه نصرت، با کمک گروه‌های جهادی کوچک‌تر توانسته بخش بزرگی از شهرها و روستاهای جنوب، غرب و شرق شهر ادلب را که خود در کنترل حکومت سوریه است، تسخیر کند.
'پایانی دردناک'
منابعی از داخل سوریه در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی تایید کرده‌اند که جبهه نصرت چند روز پیش موفق شده جنبش حزم را هم شکست دهد و سلاح‌های آنها از جمله موشک‌های ضدتانک را که از آمریکا گرفته بودند در اختیار بگیرد.
جنبش حزم اخیرا تلاش کرد به جمال معروف و نیروهایش در برابر حملات جبهه نصرت کمک کند، اما دخالت رهبران دیگر گروه‌ها که از طرف جبهه نصرت تحت فشار بودند، باعث توقف این کمک‌ها شد.
یکی از کسانی که از این نیروها جدا شده به بی‌بی‌سی گفت: "پایان ماجرا دردناک بود."
عبدالله عوده، رهبر جنبش حزم همراه صدها نفر از نیروهایش شنبه بعد از ظهر در جنگلی در نزدیکی روستای خان سبل موضع گرفته بودند.
به گفته عضو جداشده از این نیروها، آنها انتظار هر چیزی را داشتند غیر از آن چه چند ساعت بعد برایشان رخ داد.
"وقتی فهمیدند جبهه نصرت آنها را محاصره کرده اوضاع کاملا به هم ریخت... عوده تمام تلاشش را کرد که نیروهایش را متقاعد کند که از پایگاهشان دفاع کنند، اما صدها نفر از آنها جدا شدند و به نصرت پیوستند یا فرار کردند. تا شب او خود مجبور شد با کاروانی از تنها پنجاه نفر از نیروهایش پایگاهشان را ترک کند و به سوی حلب برود."
چند ساعت بعد عوده، معاونش عبدالله حمصی را برای مذاکره و راضی کردن جبهه نصرت به ترک پایگاهشان پیش آنها فرستاد، اما آنها حمصی را دستگیر کردند و فردای آن روز به دادگاه شریعت سپردند.
جبهه نصرت توانست ده‌ها تانک و خودروی زرهی و همین طور مقدار زیادی مهمات از پایگاه جنبش حزم در خان سبل به دست بیاورد که بیشتر آنها را آمریکا برای حزم فرستاده بود.
عضو جداشده از حزم می‌گوید: "حالا رهبر جنبش به تمام گروه‌های مسلح منطقه هشدار داده که نیروهایش را از حلب بیرون می‌برد تا به حمله جبهه نصرت پاسخ دهد." اتفاقی که می‌تواند برای نیروهای حکومتی سوریه این فرصت را فراهم کند که دوباره شهر را در اختیار بگیرند.
نقطه جوش
تنش در منطقه میان نیروهای جبهه نصرت و دیگر گروه‌های جهادی از یک سو و گروه‌های "میانه‌روتر" از سوی دیگر از چند ماه پیش به تدریج تشدید شد.
یکی از فرماندهان جنبش حزم که خواست نامش فاش نشود به بی‌بی‌سی گفت: "جبهه نصرت همان ۲۳ سپتامبر و بلافاصله بعد از این که هدف حمله هوایی آمریکا قرار گرفت، تصمیم گرفت به ما حمله کند... جبهه نصرت ما را به درز اطلاعات امنیتی درباره پایگاه‌ها و تحرکاتشان متهم می‌کرد."
با وجود ارتباط نزدیک جنبش حزم با آمریکایی‌ها، این جنبش در بیانیه‌ای حمله به جبهه نصرت را محکوم کرد.
این فرمانده جنبش حزم به بی‌بی‌سی گفت: "تنها تاثیر این بیانیه شکراب شدن رابطه ما با آمریکایی‌ها بود... ما از یک طرف نتوانستیم جبهه نصرت را قانع کنیم که جاسوسی آنها را برای آمریکایی‌ها نمی‌کردیم و از طرف دیگر کمک و حمایت آمریکا را هم از دست دادیم."
او هنوز نمی‌توانند تصمیم آمریکا برای آغاز حملات هوایی بدون هماهنگی با متحدانش در جبهه زمینی را درک کند.
اما واکنش متفاوت از گروه‌های مسلح دیگر در قبال حملات آمریکا هم تفاوت چندانی به حالشان نداشت.
جمال معروف، فرمانده جبهه انقلابی سوریه که پیش از حملات آمریکا، علیه داعش اعلام جنگ کرده بود، در قبال حمله به جبهه نصرت سکوت کرد که به معنای پذیرش این اقدام از سوی او تعبیر شد.
او یکی از مهم‌ترین متحدان استراتژیک آمریکا بود اما تحولات اخیر نشان داد که این موضوع کمکی به او و بقای جبهه انقلابی سوریه نکرد.
آقای معروف جبهه نصرت را متهم کرد که با داعش در حملاتش همکاری می‌کند، هر چند که این دو گروه خود با هم درگیر بودند.
گروه دیده‌بان حقوق بشر سوریه مستقر در بریتانیا هم می‌گوید پیکارجویانی از داعش در حمله جبهه نصرت به پایگاه‌های جبهه انقلابی سوریه و جنبش حزم حضور داشته‌اند.
گذشته از این که آنها همکاری می‌کردند یا نه، نقشه جنگی سوریه نشان می‌دهد که به جز مناطقی که در اختیار حکومت سوریه است، بیشتر مناطق کشور در اختیار گروه‌های تندروی جهادی است.
اکنون شکست جبهه انقلابی سوریه و جنبش حزم کار را برای نیروهای ائتلاف برای پیدا کردن گروه‌های مسلح میانه‌رو و آموزش آنها برای نبرد با گروه‌های تندرو بسیار دشوار خواهد کرد.