DNK analiza otkriva ko je izgradio Stounhendž

Preci graditelja Stounhendža putovali su na zapad preko Mediterana pre dolaska u Britaniju, pokazalo je novo istraživanje.

Istraživači su poredili DNK ostataka neolitskog čoveka u Britaniji sa onima koji su u isto vreme živeli u Evropi.

Naseljenici u vreme neolita kretali su se iz Anadolije (prostor današnje Turske) ka Iberijskom poluostrvu, pre nego što su krenuli ka severu.

Stigli su u Britaniju oko 4.000 godina pre nove ere.

Detalji istraživanja objavljeni su u časopisu „Priroda, ekologija i evolucija".

Ta ruta ka Britaniji bila je samo jedna od onih kojima su se kretali ljudi iz Anadolije.

Tako su 6.000 godina pre naše ere ovi naši preci na neki način najavili stvaranje ratarskih , stalnih, naseobina u Evropi.

Pre toga, Evropu su naseljavala mala, nomadska plemena, čiji su pripadnici lovili divljač, sakupljali biljke i školjke.

Jedna grupa ranih poljoprivrednika išla je slivom Dunava ka Centralnoj Evropi, dok je druga krenula na zapad put Sredozemnog mora.

DNK ostaci otkrivaju da su neolitski naseljenici Britanije u velikoj meri potomci grupe koja je išla mediteranskom rutom.

Kada su istraživači analizirali DNK ranih britanskih poljoprivrednika, otkrili su da najviše podsećaju na neolitskog čoveka sa Iberijskog poluostrva.

Ovi iberijski ratari potiču od ljudi koji su putovali Mediteranom.

Iz Iberije (ili nekog drugog obližnjeg mesta) išli su na sever kroz Francusku.

Možda su u Britaniju ušli sa zapada, kroz Vels i jugoističnu Englesku. Uz pomoć metode radioaktivnog ugljenika utvrđeno je da su ljudi iz perioda neolita nešto ranije stigli na zapad, ali to je tema kojom će se naučnici pozabaviti u budućnosti.

Ljudi koji su tokom Neolita stigli u Britaniju su počeli su da prave spomenike od velikog kamenja, poznatog kao megalit. Izgradnja Stounhendža u Viltširu je bila deo ove tradicije.

Iako je Britaniju naseljavala grupa „lovaca sakupljača sa zapada" u trenutku kada su farmeri stigli oko 4.000 hiljade godina pre nove ere, DNK analize pokazuju da se ove grupe nisu preterano mešale.

Britanske lovce sakupljače su skoro u potpunosti potisnuli neolitski farmeri, osim jedne grupe na zapadu Škotske, gde su neolitski naseljenici prihvatili kulturu lokalnog stanovništva.

Zbog toga su farmeri postali brojniji.

„Ne nalazimo nikakve dokaze o lokalnim lovcima-sakupljačima nakon dolaska neolitskih farmera", kaže koautor istraživanja doktor Tom But, specijalista za analizu drevnih DNK iz Prirodnjačkog muzeja u Londonu.

„To ne znači da se nisu mešali, već da njihov broj nije bio dovoljno veliki da ostave bilo kakvo genetsko nasleđe."

Koautor istraživanja, profesor Mark Tomas kaže da su neolitski farmeri verovatno morali da se prilagode različitim klimatskim uslovima, kako su se kretali Evropom.

Dok su stigli do Britanije, već su bili pripremljeni i obučeni za uzgajanje useva u klimatskim uslovima severozapadne Evrope.

U istraživanju je takođe analizirana DNK britanskih lovaca-sakupljača. Analiziran je skelet čoveka iz Čedara, čiji ostaci datiraju do 7.100 godina pre nove ere.

Čovek iz Čedara je deo rekonstrukcije izložene u Prirodnjačkom muzeju prošle godine.

DNK analiza ukazuje da je čovek iz Čedara, kao i većina lovaca sakupljača iz tog perioda, imao tamnu kožu i plave ili zelene oči.

Genetska analiza pokazuje da su, za razliku od lovaca, neolitski farmeri bili bledi sa smeđim očima i crnom ili tamno-smeđom kosom.

Od kraja Neolita, oko 2.450 godina pre nove ere, potomci prvih farmera su gotovo u potpunosti zamenjeni novom populacijom, poznatom kao Narod pehara, koji su došli sa Evrope.

Tako da su se na britanskom tlu odigrale dve velike genetske smene u nekoliko hiljada godina.

Profesor Tomas kaže da se kasniji događaj odigrao nakon što je neolitska populacija neko vreme bila u opadanju, kako u Britaniji, tako i širom Evrope.

Tomas isključuje prosta objašnjenja, poput sukoba, i dodaje da je do smene populacije došlo verovatno zbog „ekonomskih" faktora.

Presudili su životni stilovi koji su bili najodgovarajući za otkrivanje i naseljavanje prostranstva.

„Teško je utvrditi da li genetske smene imaju nešto zajedničko - u pitanju su dve veoma različite promene. Postoje nekakve naznake da se radilo o nestanku populacija. Ali razlozi za nestanke su različiti, tako da može biti samo slučajnost", odbjasni je doktor But.