Ethiopia

AFPCopyright: AFP

Jeshi la Ethiopia limefanya mashambulio ya kuratibiwa kwenye maeneo yote ya vita dhidi ya vikosi vya jimbo la kaskazini mwa eneo hilo la Tigray.

Wamesema serikali ilitumia silaha zakufyatua makombora, vifaru, jeti na droni katuika jaribio la "kulivamia tena " jimbo.

Chanzo cha ngazi ya juu cha waasi kimesema kuwa vikosi vya Tigray vilikuwa vimeimarisha ulinzi katika maeneo yao.

Serikali ya Ethiopia haijathibitisha kufanya mapigano yoyote, na kuzimwa kwa mawasiliano nchini humo kunafanya uthibitishaji huru wa taarifa mapigano kutowezekana.

Afisa wa ngazi ya juu wa wa wapiganaji wa Tigray People's Liberation Front (TPLF), Getachew Reda, amesema kuwa mashambulio ya serikali yaliyoanzishwa wiki iliyopita sasa "yamefikia kiwango cha juu".

Alipoulizwa iwapo mapigano ya ardhini yameanzishwa, msemaji wa Waziri mkuu wa Ethiopia Abiy Ahmed Billene Seyoum amesema kuwa serikali ina wajibu wa kuwalinda raia wake kote nchini dhidi ya vitendo vya ugaidi lakini hatutoa maelezo zaidi.

Mzozo wa miezi 11 umesababisha mzozo wa kibinadamu, huku Umoja wa Mataifa ukionya kuhusu watu 400,000 waliishi katika hali ya njaa katika jimbo la Tigray mwezi Julai.

Mamia ya watu wameuawa katika mzozo, na wengine milioni mbili wamelazimika kuzikimbia nyumba zao.

Ni vigumu kuhalalisha mashambulio

Serikali ya Ethiopia haijathibitisha taarifa za mashambulio makali dhidi ya waasi wa Tigray, lakini uhamasishaji wa vikosi vya nchi hiyo na wanamgambo washirika wake ambao umekuwa ukifanywa kwa miezi michache iliyopita bila shaka unadhihirisha kwamba operesheni kubwa ilikuwa inaandaliwa.

Huku uchaguzi ukiwa umemalizika na msimu wa mvua ukielekea ukingoni, Waziri Mkuu Abiy anaonekana kuangazia juu ya suluhu ya kijeshi kwa mzozo wa muda mrefu.

Vita tayari vimesababisha athari mbaya kwa nchi: Maelfu ya watu wameuawa, mamilioni kusambaratika na maelfu wanakabiliwa na njaa.

Lakini pande zote mbili zimetuma ishara mseto kuhusu utashi wao wa kukubali suluhu ya amani.

Jeshi la Ethiopia lilichukua udhibiti wa maeneo mengi ya Tigray katika mwezi wa Novemba 2020, baada yavikosi vya TPLF kuchukua ngome ya jeshi.

Katika mwezi Juni 2021, waasi waliiteka tena Tigray katika shambulio la kushitukiza, na halafu wakaingia katika baadhi ya maeneo ya majimbo jirani kama Amhara.

Ethiopia imewatangaza waasi wa TPLF kama shirika la ugaidi, lakini TPLF wanasisitiza kuwa ni serikali halali katika Tigray.

Itakuwa kazi ngumu hatahivyo kwa Bw Abiy kuhalalisha mashambulio mengine makubwa wakati serikali yake ikikabiliwa na shinikizo kubwa la kimataifa la kumtaka aanzishe mazungumzo na waasi.

• Uchumi wa Ethiopia waathiriwa na mzozo wa Tigray
• Ushahidi unaoonesha jinsi jeshi la Ethiopia lilivyofanya mauaji Tigray

AFPCopyright: AFP

Umoja wa Mataifa (UN) imeelezea kushtushwa kwake na hatua ya Ethiopia kuwafukuza nchini humo maafisa wake wakuu.

Hii ni baada ya Ethiopia kuwapatia maafisa saba wakuu wa Umoja huo muda wa saa 72 kuondoka nchini humo "kwa kujihusisha na masuala yake ya ndani", kupitia ujumbe wa Tweeter kutoka kwa wizara ya mambo ya nje.

Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa António Guterres amesema UN inashirikiana na serikali "kwa matarajio kwamba "wafanyikazi walioathiriwa na hatua hiyo wanaweza "kuendelea na kazi yao muhimu".

Maafisa hao ni pamoja na wakuu wa shirika la watoto la Umoja wa Mataifa Unicef, Adele Khodr, na kaimu mkuu wa ofisi ya masuala ya binadamu Grant Leaity,UNOCHA.

Umoja wa Mataifa hivi karibuni ulieelezea wasiwasi wake kufuatia ya hatua ya kuwekwa kwa vizuizi vya misaada kufika eneo la Tigray linalokumbwa na mzozo.

Inakadiria kuwa zaidi ya watu milioni tano kaskazini wanahitaji msaada wa kibinadamu.

• Mgogoro wa Ethiopia:Kwanini mamia ya malori yamekwama?
• Mzozo wa Tigray: Msaada mkubwa wa kibinadamu unahitajika

Getty ImagesCopyright: Getty Images

Sudan inasema imezima jaribio la majeshi ya Ethiopia "kuingia" katika himaya yake.

Mkuu wa majeshi ya Sudan, Jeneral Abdel Fattah al-Burhan, amesema hii inaonesha jinsi majeshi inavyolinda nchi hiyo kufuatia jaribio la mapinduzi lililotibuka wiki iliyopita.

Katika taarifa yake, Sudan ilisema tukio hilo lilifanyikakatika wilaya ya Umm Barakit.

Jeshi la Ethiopia halijajibu ombi la BBC la kutoa maoni.

Lakini kituo cha Habari cha al- Jazeera kinanukuu serikali ya Ethiopia ikisema:"Tunakanusha harakati za vikosi vyetu kwenye mpaka wa Sudan au kuingia kwao katika eneo lolote."

Umm Barakit liko katika eneo la mpakani la al-Fashaga linalozozaniwa, ambako hali ya taharuki imeonezeka.

BBCCopyright: BBC

Kwa miongo kadhaa, raia wa Ethiopia wamekuwa wakifanya shughuli za kilimo katika ardhi hiyo yenye rotuba inayodaiwa na Sudan.

Uhusiano kati ya Sudan na Ethiopia umezorota zaidi tangu Ethiopia ilipoanza kujaza maji katika bwawa iliyojenga katika Mto Nile na vita kuzuka katika eneo lake la Tigray.

Katika miezi ya hivi karibuni, mapigano yameripotiwa mara kadhaa katika eneo la al-Fashaga.

Kwanini Ethiopia, Sudani wanapambania al-Fashaga?

Bwawa la mto Nile:Maji ya mto huu yanatishia kuleta vita kati ya Misri,Ethiopia na Sudan

AFPCopyright: AFP

Serikali ya Ethiopia inasema waasi wameharibu maelfu ya vituo vya afya latika eneo la kaskazini mwa nchi.

Zaidi ya watu milioni 1.9 katika majimbo ya Amhara na Afar nchini Ethiopia hawwezi kupata huduma za afya baada ya waasi watiifu kwa Tigray People’s Liberation Front (TPLF)kuripotiwa kupora vituo vya afya.

Waasi hawajatoa tamko lolote kuhusuana na tuhuma hizo za hivi punde dhidi yao.

Waziri wa Afya Lia Tadesse amewaambia wanahabaru siku ya Jumanne kwamba waasi waliharibu hopsitali 20 na vituo vya afya, 277 na zahanati 1,162 katika eneo la Amhara.

Aliongeza kuwa hospitali mojaa, zahanati 10 na vituo 38 vya afya zimeharibiwa katika eneo la Afar.

Mnamo Agosti 30, Waziri wa Elimu Getahun Mekuria alisema waasi wameharibu zaidi ya shule 7,000 kaskazini mwa Ethiopia, zikiwemo 445 katika jimbo la Afar nza zaidi ya 140 katika jimbo la Amhara.

Mapigano kati ya waasi wa Tigray na vikosi vya muungano vya Ethiopia yalizuka katika jimbo la Tigray Novemba 2020, lakini mapigano hayo sasa yamesambaaa hadi maeneo jirani ya Amhara na Afar.

Maelezo zaidi:

Uchumi wa Ethiopia waathiriwa na mzozo wa Tigray

Mgogoro wa Tigray-Ethiopia: Baa la njaa lililosababishwa na binadamu

Ushahidi unaoonesha jinsi jeshi la Ethiopia lilivyofanya mauaji Tigray

Getty ImagesCopyright: Getty Images

Kikundi cha waasi cha eneo la Tigray, Ethiopia kimesema kuwa watu 150 wamekufa kutokana na njaa na kukosekana kwa misaada ya kibinadamu kunafanya hali kuwa mbaya zaidi.

Serikali ya Ethiopia haijajibu lolote kuhusu madai hayo. Lakini awali ilikanusha madai ya Umoja wa Mataifa kuhusu kuweka zuio la misaada kuingia.

Mkuu wa kilimo wa TPLF, Atinkut Mezgebo alisema watu na wanyama wanakufa kutokana na kukosa chakula na dawa na "janga linaweza kuwa kubwa zaidi ya tujuavyo".

Aliiambia BBC Tigrinya kuwa watu wanakufa kutokana na njaa huku wanawake na watoto wakiwa ndio waathirika wakubwa zaidi wa uhaba wa chakula.

Si rahisi kuhakiki madai haya kwa kuwa bado mawasiliano ya simu yamekatwa na intaneti haifanyi kazi Tigray.

Lakini wakala wametoa angalizo juu ya athari za janga la kibinadamu.

Taarifa iliyotolewa na jeshi la Tigrayan siku ya Jumatatu, imesema kuwa kuna baadhi ya vifo vinavyotokea katika kambi na watu kuhama makazi kutokana na mgogoro unaoendelea.

Hali bado si nzuri Tigray.

Kwa mujibu wa UN, malori 100 ya chakula yanapaswa kuingia katika eneo hilo kila siku ili kukidhi misaada ya kibinadamu.

Lakini malori chini ya 500 yamewasili katika eneo hilo tangu Julai.

Idadi ya watu wanaohitaji msaada wa dharura imeongezeka kwa milioni tano na watu 400,000 wanakabiliana na njaa.

• Mgogoro wa Tigray-Ethiopia: Baa la njaa lililosababishwa na binadamu
• Mzozo wa Tigray: Msaada mkubwa wa kibinadamu unahitajika

ReutersCopyright: Reuters

Wapiganaji katika eneo la Tigray, kaskazini mwa Ethiopia, kupora vituo vya afya na vituo vingine vya kibinadamu katika eneo jirani la Amhara, shirika la habari la AP linaripoti.

Mzozo wa miezi 10 kaskazini, ulioanza juu ya uongozi wa Tigray, sasa umeongezeka.

Kumekuwa na ripoti kadhaa za ukatili uliodaiwa kkutekelezwa na wanajeshi wa muungano na washirika wao katika eneo laTigray na AP wanaripoti kwamba kuna madai kwamba mashambulio ya Amhara ni kulipiza kisasi.

Shirika hilo la habari pia linasema vifaa vya matibabu katika hospitali ya mji wa Nefas Mewucha was vilivunjwa na bidhaa za tiba kuporwa.

"Ni uwongo kwamba hawalengi raia na miundombinu," msimamizi wa hospitali Birhanu Birhanu amenukuliwa akisema.

Wapiganaji wa Tigray wamekanusha madai kwamba raia wanalengwa.

Katika ujumbe wa Facebook siku ya Alhamisi ubalozi wa Marekani mjini Addis Ababa ulisema kuwa"visa vitatu vya uporaji wa misaada ya kibinadamu vimethibitishwa katika mabohari ya kijamii kaskazini mwa Amhara".

Ap pia anamnukuu mtu ambaye aliona nyumba ya watawa ya Karne ya Checheho ikishambuliwa kwa makombora.

Soma zaidi:

• Mzozo wa Tigray: Msaada mkubwa wa kibinadamu unahitajika
• Uchumi wa Ethiopia waathiriwa na mzozo wa Tigray