క‌రోనావైర‌స్ సోకినవారు మీ వీధిలో ఉంటే ఏం చేయాలి... ఎలాంటి జాగ్ర‌త్త‌లు తీసుకోవాలి?

విశాఖ‌ప‌ట్నంలోని పెద్ద‌‌వాల్తేరుకు చెందిన 69ఏళ్ల కాంత‌మ్మ‌కు జులై 17న క‌రోనావైర‌స్ సోకిన‌ట్లు నిర్ధ‌ర‌ణ అయింది.

ఇంటికి స‌మీపంలోని మార్కెట్‌లో ఆమెకు కోవిడ్‌-19 ప‌రీక్ష‌లు నిర్వ‌హించారు.మ‌ధ్యాహ్నం ఒంటిగంట స‌మ‌యంలో ఆమెకు వైర‌స్ సోకిన‌ట్లు తెలిసిన‌వెంట‌నే ఆరోగ్య సిబ్బంది ఆమెను విమ్స్‌కు త‌ర‌లించారు.

ఆమె ఇంటిలో ఆమెతోపాటు ఆమె చిన్న‌ కుమారుడు, కోడ‌లు, ఇద్ద‌రు పిల్ల‌లు ఉంటారు. వీరెవ‌రికీ ఎలాంటి ప‌రీక్ష‌లు నిర్వ‌హించ‌లేదు.

15 రోజుల త‌ర్వాత కాంత‌మ్మ ఆసుప‌త్రి నుంచి కోలుకొని ఇంటికి తిరిగి వ‌చ్చారు. ఆమె ఎప్ప‌టిలానే కుటుంబ స‌భ్యుల‌తోపాటు రెండు గ‌దుల ఇంటిలో క‌లిసి ఉంటున్నారు.

కొన్ని రోజుల‌కు ఆమెతోపాటు ఇంటిలోని ఐదుగురిలోనూ ద‌గ్గు, జ‌లుబు, గొంతు నొప్పి త‌దిత‌ర ల‌క్ష‌ణాలు క‌‌నిపించాయి.

అంతేకాదు కాంత‌మ్మ ముగ్గురు కుమార్తెలతోపాటు పెద్ద‌ కుమారుడి కుటుంబంలోని స‌భ్యుల్లోనూ ఈ ల‌క్ష‌ణాలు ఉన్నాయి. వీరిలో కొంద‌రు వ‌ర‌ల‌క్ష్మీ వ్ర‌తం వేడుక‌లు నిర్వ‌హించుకునేందుకు కాంత‌మ్మ చిన్న కుమారుడి ఇంటికి వ‌చ్చారు.

"అవ‌గాహ‌న లేదు"

"మా అమ్మ‌ను ఆసుప‌త్రికి తీసుకెళ్లిన త‌ర్వాత మాలో ఎవ‌రికి ఎలాంటి ప‌రీక్ష‌లు నిర్వ‌హించ‌లేదు. మేం ఆమెకు ఫోన్‌తోపాటు బ‌ట్ట‌లు, ప‌ళ్లు ఇవ్వ‌డానికి విమ్స్‌కు వెళ్లేవాళ్లం. ఆమె ఆసుప‌త్రిలో చేరిన మూడో రోజు నుంచే నేను ప‌నికి వెళ్ల‌డం మొద‌లుపెట్టాను. క‌రోనావైర‌స్ వ్యాప్తి నడ‌మ మూడు నెల‌లు మాకు ప‌నుల్లేవు. ఆర్థికంగా చాలా ఇబ్బందులు ఎదుర‌య్యాయి. అందుకే నేను పనికి వెళ్లడం మొద‌లుపెట్టాను"అని కాంత‌మ్మ చిన్న కుమారుడు కేదారేశ్వ‌ర్ తెలిపారు.

మ‌రోవైపు కాంతమ్మ పెద్ద కుమార్తె ఆదిల‌క్ష్మి క‌రోనావైర‌స్ ల‌క్ష‌ణాలు క‌నిపించ‌డంతో జులై 20న‌ మున్సిప‌ల్ ఆఫీస్‌లోని కోవిడ్‌-19 కేంద్రానికి వెళ్లారు. అయితే ఐదు రోజుల త‌ర్వాత రావాల‌ని అక్క‌డి వైద్యులు సూచించారు.

"ఐదు రోజుల త‌ర్వాత మ‌ళ్లీ మున్సిప‌ల్ ఆఫీస్‌కు వెళ్లాను. అయితే అక్క‌డ వైద్యుడికి క‌రోనావైర‌స్ సోక‌డంతో కేజీహెచ్‌కు వెళ్ల‌మ‌ని సూచించారు. కానీ కేజీహెచ్‌లో అప్ప‌టికే చాలా మంది కోవిడ్‌-19 రోగుల‌కు చికిత్స అందిస్తున్నార‌ని మా అబ్బాయి చెప్పాడు. అక్క‌డ‌కు వెళ్తే.. నాకు వైర‌స్ సోకే ముప్పు ఎక్కువ ఉంటుంద‌ని అన్నాడు. దీంతో ఇంటికి తిరిగి వ‌చ్చేశాను"అని ఆదిల‌క్ష్మి వివ‌రించారు.

కాంత‌మ్మ‌కు క‌రోనావైర‌స్ సోకిన త‌ర్వాత వీరి ఇంటిని శానిటైజ్ చేయ‌లేదు. వీరెవ‌రికీ హోమ్ ఐసోలేష‌న్‌లో కూడా పెట్ట‌లేదు. ఆమెకు వైర‌స్ ఎలా సోకిందో కాంటాక్ట్ ట్రేసింగ్ కూడా చేయ‌డానికి ఇంటికి ఎవ‌రూ రాలేద‌ని కుటుంబ స‌భ్యులు చెబుతున్నారు.

"మాకు ఐసోలేష‌న్ గురించి ఎవ‌రూ ఏమీ చెప్ప‌లేదు. ప‌రీక్ష‌లూ కూడా నిర్వ‌హించ‌లేదు" అని కేదారేశ్వ‌ర్ అన్నారు.

నేడు వైర‌స్ సోకిన చాలా మందికి హోమ్ ఐసోలేష‌న్ ఉండాల‌ని ఇటు ఆంధ్ర‌ప్ర‌దేశ్‌, అటు తెలంగాణ ప్ర‌భుత్వాలు సూచిస్తున్నాయి. వైర‌స్ సోకిన వారి కుటుంబ స‌భ్యుల‌కూ సెల్ఫ్ ఐసోలేష‌న్‌లో ఉండాల‌ని చెబుతున్నాయి.

అయితే, అస‌లు చాలా మందికి ఇంటిలో ఉండేట‌ప్పుడు ఏం చేయాలో స్ప‌ష్ట‌మైన అవ‌గాహ‌న ఉండ‌టం లేదు. కొన్నిసార్లు వైద్యులు సూచ‌న‌లు స‌రిగా ఇవ్వ‌లేక‌పోతుంటే... మ‌రికొన్నిసార్లు వారు ఇచ్చే సూచ‌న‌ల‌ను ప్ర‌జ‌లు అర్థం చేసుకోలేక‌పోతున్నారు.

ఇంత‌కీ క‌రోనావైర‌స్ సోకిన త‌ర్వాత ఇంటిలో ఉండేట‌ప్పుడు ఏం చేయాలి? ఏం చేయ‌కూడ‌దు? ఐసోలేష‌న్‌లో ఉండ‌టం ఎలా? వీధిలో క‌రోనా రోగులు ఉండే ఏం చేయాలి?.

హోమ్ ఐసోలేష‌న్‌పై తెలంగాణ‌, ఆంధ్ర‌ప్ర‌దేశ్ ప్ర‌భుత్వాల‌తోపాటు కేంద్ర ప్ర‌భుత్వ‌మూ మార్గ‌ద‌ర్శ‌కాలు విడుద‌ల చేసింది. వాటిలోని వివ‌రాల ప్ర‌కారం..

"ఇంటిలో విడిగా గ‌దులు ఉండేవారు మాత్ర‌మే ఐసోలేష‌న్‌లో ఉండ‌గ‌లుగుతున్నారు. ఒకే గ‌దిలో ఉండాల్సిన‌వారు, పేద‌వారు కుటుంబాలు మొత్తంగా వైర‌స్ బారిన ప‌డుతున్నాయి. అందుకే చాలా హోట‌ల్స్ ఇప్పుడు క్వారంటైన్ గ‌దులు అందుబాటులోకి తీసుకొచ్చాయి. అన్నింటికంటే మ‌రుగుదొడ్డి విడిగా ఉండ‌టం ముఖ్యం. త‌క్కువ గ‌దుల్లో నివ‌సించే కుటుంబాలు నేడు పెద్ద స‌మ‌స్య‌గా మారాయి. ప్ర‌భుత్వం నేడు ఎలాంటి క్వారంటైన్ స‌దుపాయాలు అందించ‌డం లేదు. డ‌బ్బులు ఉండేవారు మాత్రం హోటల్స్‌ను ఎంచుకొంటున్నారు"అని ఇండియన్ మెడికల్ అసోసియేషన్ తెలంగాణ చాప్టర్ ప్రెసిడెంట్ డా. సంజీవ్ సింగ్ అన్నారు.

"కాంట్రాక్ట్ ట్రేసింగ్ ఇదివ‌ర‌క‌టిలా జ‌ర‌గ‌డం లేదు. ప్ర‌భుత్వం పూర్తిగా చేతులు ఎత్తేసింది. సామూహిక వ్యాప్తి క‌చ్చితంగా జ‌రుగుతోంది. వైర‌స్ చెల‌రేగుతోంది. దీన్ని సామూహిక వ్యాప్తి కాక‌పోతే.. మ‌రేమంటారు? అయితే ఐసీఎంఆర్ దాన్ని అంగీక‌రించేందుకు సిద్ధంగా లేదు"అని సంజీవ్ సింగ్ అన్నారు.

రోగుల‌కు సూచన‌లు ఇవీ..

వైద్యుల‌ను ఎప్పుడు సంప్ర‌దించాలి?

"స్వ‌ల్ప ల‌క్ష‌ణాలున్న రోగుల‌ను ప్ర‌భుత్వం ఆసుప‌త్రుల్లోకి తీసుకోవ‌ట్లేదు. కేవ‌లం సీరియ‌ర్ కేసుల‌ను మాత్ర‌మే తీసుకుంటున్నారు. ఆసుపత్రిలో 100 బెడ్లు ఉంటే కేవ‌లం 20 మాత్ర‌మే కోవిడ్‌-19కు కేటాయిస్తున్నారు. కేవ‌లం గాంధీ ఆసుప‌త్రి మాత్ర‌మే మొత్తం బెడ్ల‌ను కోవిడ్‌-19 రోగుల‌కు కేటాయించింది. అందుకే స్ప‌ల్ప ల‌క్ష‌ణాలు ఉండేవారు ఇంటిలో ఉంటే మంచిది"అని సంజీవ్ సింగ్ అన్నారు.

రోగులు ఏం చేయాలి?

"హైడ్రాక్సీ క్లోరోక్విన్‌ను రోగుల‌తోపాటు వారి సంర‌క్ష‌కులు వేసుకోవాల‌ని వార్త‌లు వ‌స్తున్నాయి. ప్ర‌భుత్వం ఇలాంటి మార్గ‌ద‌ర్శ‌కాల‌ను ఏమీ విడుద‌ల చేయ‌లేదు. ఈ ఔష‌ధాన్ని ఆరోగ్య సిబ్బందికి మాత్ర‌మే ఇస్తున్నారు. గుండె జ‌బ్బులు, బీపీ ఉండేవారు దీన్ని వేసుకుంటే చ‌నిపోయే ముప్పుంది"అని సంజీవ్ సింగ్ అన్నారు.

ఏం తినొచ్చు? ఏం తిన‌కూడ‌దు?

ఇరుగుపొరుగు వారు ఏం చేయాలి?

"చాలాచోట్ల హోమ్ ఐసోలేష‌న్‌కు అపార్ట్‌మెంట్లు, చుట్టుప‌క్క‌ల వారు వ్య‌తిరేకిస్తున్నారు. చివ‌ర‌కు కోవిడ్‌-19 రోగుల‌ను తీసుకుంటున్న ప‌రిస‌రాల్లోని ఆసుప‌త్రుల‌పైనా ఒత్తిడి తెస్తున్నారు"అని సంజీవ్ సింగ్ వివ‌రించారు.

''హోమ్ ఐసోలేషన్‌లో ఉండేవారిపై మానసిక ఒత్తిడి, ఆందోళన చాలా ఎక్కువగా ఉంటుంది. వారి కుటుంబ సభ్యులపైనా ఒత్తిడి ఉంటుంది. అందుకే ఇరుగుపొరుగువారు వారికి సహకరించాలి. లేకపోతే ఈ మానసిక సమస్యలు మరింత తీవ్రమయ్యే ముప్పుంది''అని మానసిక నిపుణురాలు జీసీ కవిత చెప్పారు.

''ఇదివరకే మానసిక సమస్యలు ఉండే రోగులకు కోవిడ్-19 సోకితే తీవ్రమైన మానసిక సమస్యలు వచ్చే ముప్పంటుంది. ముఖ్యంగా పీటీఎస్‌డీ, ఎక్యూట్ స్ట్రెస్ డిజార్డర్ లాంటివి తిరగబెట్టొచ్చు. ముఖ్యంగా ఆసుపత్రుల్లో ఉండేవారికి ఈ ముప్పు ఎక్కువగా ఉంటుంది. అదే ఇంటిలో ఉంటే ఈ ముప్పు తక్కువ. ఎందుకుంటే చుట్టు పక్కల కుటుంబ సభ్యులు ఉంటారు. కానీ ఇంటిలో ఉండేవారికి ఇరుగుపొరుగు వారి వేధింపుల వల్ల ముప్పు ఉంటుంది''.

‘‘అందుకే ఇరుగుపొరుగు వారు ఇబ్బంది పెట్టకుండా ఐసోలేషన్‌లో ఉండేందుకు వీలైనంత సాయం అందించాలి. అప్పుడే రోగులు త్వరగా కోలుకుంటారు. వైరస్ వ్యాప్తి ముప్పు కూడా తగ్గుతుంది’’.

ఇవి కూడా చదవండి:

(బీబీసీ తెలుగును ఫేస్‌బుక్, ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌, ట్విటర్‌లో ఫాలో అవ్వండి. యూట్యూబ్‌లో సబ్‌స్క్రైబ్ చేయండి.)