ผลวิจัยใหม่ชี้โพรไบโอติกส์ตามท้องตลาดไร้ประโยชน์ต่อสุขภาพ

คนที่นิยมชมชอบผลิตภัณฑ์โพรไบโอติกส์ (Probiotics) อย่างโยเกิร์ตหรือนมเปรี้ยวชนิดต่าง ๆ เพราะเชื่อว่าช่วยในการขับถ่ายหรือเสริมภูมิคุ้มกันแก่ร่างกาย อาจจะต้องเปลี่ยนความคิดใหม่หลังผลการศึกษาล่าสุดชี้ว่า การกินจุลินทรีย์ที่ยังมีชีวิตในผลิตภัณฑ์ที่วางขายทั่วไปตามท้องตลาดนั้น แทบจะไม่เกิดประโยชน์ใด ๆ ต่อร่างกายทั้งสิ้น

ทีมนักวิจัยจากสถาบันวิทยาศาสตร์ไวซ์มานน์ของอิสราเอล ตีพิมพ์รายงานข้างต้นลงในวารสาร Cell โดยระบุว่าได้ทำการทดลองกับอาสาสมัครที่มีสุขภาพดี 25 คน เพื่อพิสูจน์ถึงคุณประโยชน์ของผลิตภัณฑ์โพรไบโอติกส์ต่อร่างกายว่าจะมีอยู่มากน้อยเพียงใด

มีการทดลองให้อาสาสมัครดื่มเครื่องดื่มโพรไบโอติกส์วันละ 2 ครั้ง ติดต่อกันเป็นเวลา 1 เดือน โดยเครื่องดื่มนี้ประกอบด้วยแบคทีเรียชนิดดี 11 สายพันธุ์ ซึ่งรวมถึงสายพันธุ์ยอดนิยมอย่างแลคโตบาซิลลัสและไบฟิโดแบคทีเรียด้วย

หลังจากนั้นมีการตรวจทางเดินอาหารและลำไส้ของอาสาสมัครด้วยการส่องกล้อง รวมทั้งมีการผ่าตัดเก็บตัวอย่างจุลินทรีย์จากจุดต่าง ๆ ภายในร่างกาย ซึ่งผลปรากฏว่าในจำนวนครึ่งหนึ่งของกลุ่มทดลองนั้น จุลินทรีย์โพรไบโอติกส์ที่กินเข้าไปไม่สามารถปักหลักเพิ่มจำนวนและยึดครองพื้นที่เพื่ออยู่อาศัยในผนังลำไส้อย่างถาวรได้ โดยทั้งหมดถูกขับออกจากร่างกายแทบจะในทันที

ส่วนผลที่ได้ในกลุ่มทดลองอีกครึ่งหนึ่งนั้น พบว่าจุลินทรีย์โพรไบโอติกส์สามารถจะอยู่ในร่างกายได้เป็นเวลาไม่นานนัก ก่อนจะถูกจุลินทรีย์ชนิดอื่น ๆ เพิ่มจำนวนขึ้นเบียดแย่งที่อยู่อาศัยและอาหารจนหมดไป

ดร. เอราน เอลินาฟ ผู้นำทีมวิจัยบอกว่า ผลการทดลองได้ชี้ให้เห็นว่าร่างกายของคนที่มีสุขภาพแข็งแรงจะมีภูมิต้านทานจุลินทรีย์อยู่สูง โดยร่างกายจะต่อต้านไม่เว้นแม้แต่จุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ทำให้ยากที่คนเราจะได้ประโยชน์จากการกินโพรไบโอติกส์อย่างเต็มเม็ดเต็มหน่วย

"ทางเดินอาหารยังเป็นที่อยู่ของจุลินทรีย์อื่น ๆ อีกหลายชนิด ซึ่งแต่ละคนมีสัดส่วนและชนิดของกลุ่มจุลินทรีย์เหล่านี้อยู่ไม่เหมือนกัน ดังนั้นการกินจุลินทรีย์โพรไบโอติกส์จากผลิตภัณฑ์ที่วางขายทั่วไปในซูเปอร์มาร์เก็ต โดยไม่ได้มีการดัดแปลงให้เหมาะสมกับสภาพของชีวนิเวศจุลชีพ (Microbiome) ที่มีลักษณะเฉพาะตัวในแต่ละคนแล้ว ก็ถือว่าไม่เกิดประโยชน์ต่อสุขภาพแต่อย่างใด" ดร. เอลินาฟกล่าว

นอกจากนี้ ทีมผู้วิจัยยังพบว่าการกินโพรไบโอติกส์หลังจากที่กลุ่มทดลองได้รับยาปฏิชีวนะไประยะหนึ่ง ยังทำให้เกิดผลเสียต่อสมดุลทางชีวภาพในร่างกายด้วย เนื่องจากจุลินทรีย์โพรไบโอติกส์ขยายตัวอย่างรวดเร็วเข้าแทนที่แบคทีเรียอื่น ๆ ที่ถูกยาปฏิชีวนะกำจัดไปจนหมด ทำให้ต้องใช้เวลานานหลายเดือนกว่าจะฟื้นสมดุลความหลากหลายของจุลชีพในลำไส้กลับคืนมาได้ ซึ่งภาวะนี้อาจทำให้เกิดความผิดปกติของระบบเผาผลาญที่แสดงออกเป็นโรคอ้วนลงพุงและโรคเบาหวานได้