Кремль нима қилмоқчи – Россия, Путин ва Навальний, Rossiya, Putin, O‘zbekiston, migrantlar, dunyo, yangiliklar

Кремль нима қилмоқчи - Россиянинг бу яқин тарихида кузатилмаган оммавий намойишлар, электрошокерлар ва Путин ашаддий танқидчиси Алексей Навальний суди ҳозир худди шу саволларни ўртага чиқармоқда.

Сўнгги оммавий намойишлар бутун Россия бўйлаб кузатилган, ўн минглаб киши кўчага чиққан, рекорд сондаги - минглаб намойишчи қўлга олинган. Пойтахт Москва ва Санк-Петербург маркази тўсиб қўйилган.

Полициянинг шу якшанба кунги хатти-ҳаракати, ҳатто, экспертлар хос талқинига сабаб мавзулардан бирига айланиб улгурган.

Хабарларга кўра, полиция намойишчиларга қарши электрошокер қўллашгача борган, ўнлаб одам турли кўринишдаги тан жароҳати олган.

Айрим экспертлар полициянинг бу каби "номуқобил" ва "номувофиқ" хатти-ҳаракатини Кремлнинг жиддий ташвишига йўйишмоқда.

Ғарб эса, аллақачон жиддий танқид ва хавотирда.

Би-би-си Рус хизматининг Москва мэриясидаги манбасининг айтишича, намойишларнинг кўлами расмийларни қўрқитаётгани йўқ.

Таҳлилчиларга кўра, улар наздларида диверсификация - "ғазабланган одамларни инкор қилиш, етакчилар ва фаолларни бостириш" стратегияси иш бераётгандек бўлиб туюлиши мумкин.

"Ҳозирча аниқ рақамлар имконли эмас. Аммо камроқ одам кўчага чиққандек туюлади. Шу боис, бу Кремлга намойишлар бўрттирилаётгани ва қарши туриш стратегияси самарали, дегандек бир ҳисни бериши мумкин", - дейди сиёсатшунос Татьяна Становая Би-би-си Рус хизматига.

Аммо, унинг таъкидлашича, "кучга таяниб, бу муаммони ҳал этиб бўлмайди - аксинча, бу одамларнинг ҳукуматдан ҳафсаласи янада пир бўлиши"га олиб келади.

"Демак, энди ҳокимиятнинг легитимлиги куч ва репрессия билан ўрнатилмоқчими?", - дея риторик оҳангда савол қўяди таҳлилчи.

Сиёсатшуносга кўра, бу каби стратегия фақат қисқа муддатга иш бериши мумкин, холос.

"Узоқ истиқбол назарда тутилганда эса, ҳокимиятни ичдан емиришга хизмат қилади".

"Путин тўртинчи президентлик ваколатининг уч йилини давомий сиёсий бўҳронга менгзаш мумкин. Чунки намойишлар 2018 йилнинг ёзидан буён тинмайди", - дейди социолог Константин Гаазе Би-би-си Рус хизмати билан суҳбатида.

Унга кўра, "2018 йилдан кейин Путин қанча кўп ҳокимиятда қолса, норозилик шунча кучаймоқда, бу ҳам ҳақиқат".

"Бугун, алал-оқибат, шахсан Путиндан норозилик ва мухолифатнинг мувофиқлаштирувчи, руҳлантирувчи қаршилиги ўзаро тўқнашди. Намойишларнинг мунтазамлиги ҳақида ҳам худди шундай дейиш мумкин. Факт эмас, аммо бунга ўхшаш митинглар, албатта бўлади, кўпаяди", - дейди социолог.

Шу якшанба кунги намойишлар ортидан эса, Алексей Навальнийнинг ҳамкорлари унинг тарафдорларини 2 февраль куни Симоновский судига келишга чақиришган.

Бугун суд Путин ашаддий танқидчисига берилган 3,5 йиллик шартли қамоқ жазосини шартсизига айлантириш масаласини кўриб чиқади.

Мухолифат лидери ўзига қарши иш "тўқиб чиқарилгани" ва "овозини ўчириш"га қаратилганини айтмоқда.

Ҳибсга олиниши ортидан, Алексей Навальний "ўз келажаклари учун" одамларни кўчаларга чиқишга чақирган.

Россия президенти орада сўнгги оммавий намойишларга ўз муносабатини билдирган.

"Барча қонун доирасида ўз нуқтаи назарини ифодалашга ҳақли экани"ни баён қилган.

"Аммо қонун доирасидан четга чиққан ҳар қандай нарса нафақат самарасиз, балки хавфли экани"ни ҳам таъкидлаганди.

Сўнгги йилларда собиқ Шўро давлатлари орасидан бунга ўхшаш йирик оммавий намойишлар Беларусда кузатилган ва ойларки, тинмаган.

Бунга ҳам Лукашенконинг яна бир бор қудратда қолишига йўл очган зиддиятли президент сайлови сабаб бўлган, мамлакат мухолифати овоз беришлар натижасини тан олмаган, улар амалдаги президент фойдасига сохталаштирилганини айтган.

Давомий оммавий намойишлар манзарасида беларуслик масъулларга намойишчиларга қарши жонли ўқ қўллашга расман изн берилганига оид хабарлар ҳам олинган.

Александр Лукашенко Беларусни 26 йилдан бери тўхтовсиз бошқариб келади.

Россиядаги сўнгги конституцион тузатишлар эса, Владимир Путиннинг, истаса, 2036 йилгача президентлик учун беллашишига қонунан йўл очган.

(Наталия Зотова, Оксана Чиж, Владимир Дергачев мақоласидан ҳам фойдаланилди).

BBCUZBEK.COM билан Telegram орқали +44 7858860002 номери билан боғланинг.

Telegram каналимиз: https://t.me/bbcuzbek