Manchester City trong cuộc chiến pháp lý với Uefa sau lệnh cấm

Cựu cầu thủ bóng đá Omer Riza có lẽ sẽ đóng vai trò then chốt trong chương mới của cuộc chiến pháp lý cay đắng của câu lạc bộ Manchester City trước lệnh cấm hai năm của Uefa, theo đó đội bóng nước Anh không được dự các giải đấu cấp câu lạc bộ ở châu Âu.

Trở lại thời 2008, cựu cầu thủ dự bị của các đội Arsenal và West Ham, mang song tịch Anh - Thổ Nhĩ Kỳ, đã bỏ câu lạc bộ Thổ Nhĩ Kỳ Trabzonspor và quay về Anh, nói rằng ông không được trả tiền.

Liverpool giành Champions League, đi vào huyền thoại

Premier League và phản chiếu từ những HLV trẻ

Nga bị cấm dự Olympic 2020 và World Cup 2022

Một cơ quan trọng tài do Liên đoàn Bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ (TFF) chỉ định ra phán quyết rằng ông đã tự ý chấm dứt hợp đồng và xử phạt Riza 61.000 euro.

Riza kháng cáo, đầu tiên là tại Tòa Trọng tài Thể thao (Cas), sau đó đến Tòa Liên bang Thụy Sỹ, và cuối cùng là Tòa án Nhân quyền châu Âu (ECHR).

Tháng trước, Riza - nay đã nghỉ hưu khỏi nghiệp cầu thủ và hiện làm huấn luyện viên tại học viện Watford - được tin cuối cùng ông đã giành chiến thắng sau cuộc chiến pháp lý kéo dài cả thập niên.

ECHR ra phán quyết rằng Công ước Nhân quyền của châu Âu đã bị vi phạm bởi ủy ban trọng tài là do các giám đốc của TFF chỉ định, và do vậy, Reza có lý do hợp lý để cho rằng việc họ tiếp cận hồ sơ của ông không đáp ứng các đòi hỏi về độc lập và bất thiên vị.

Vậy chuyện này liên quan thế nào tới Manchester City - một 'ông lớn' trong làng cầu Anh - khi câu lạc bộ này đang chuẩn bị kháng cáo lên Cas và đẩy mạnh cuộc chiến chống lại lệnh trừng phạt nghiệt ngã?

Trung Quốc ‘mời Mesut Ozil thăm Tân Cương’

Euro 2020: Tại sao VTV mua bản quyền sớm?

Thể thao Nga 'hết nạn' sau bê bối doping?

Lệnh trừng phạt đã gây tổn hại ở mức không thể đong đếm được đối với danh tiếng của câu lạc bộ, giữa lúc các ông chủ đội bóng đang bị cáo buộc sử dụng City để cải thiện hình ảnh của thủ đô Abu Dhabi, nhằm lái sự chú ý ra khỏi tình hình nhân quyền tồi tệ của Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất.

Manchester City chống đỡ

Lệnh trừng phạt làm hoen ố các thành tích mà đội bóng đã đạt được, và khiến tương lai của các cầu thủ, ông bầu cũng như tình hình tài chính của đội vào tình thế bấp bênh, thậm chí có thể dẫn tới nguy cơđội bị giải Ngoại hạng Anh cân nhắc trừ điểm và tước các danh hiệu đã đoạt được.

Dựa trên tuyên bố mang nội dung hung hăng điển hình của City đối với lệnh cấm và 25 triệu bảng Anh tiền phạt, có một số các nội dung mà câu lạc bộ được trông đợi là sẽ phải giải trình để tự vệ, gồm:

Theo Cas, lập luận này "không có căn cứ" khi họ bác bỏ nỗ lực của City trước khi phán quyết được đưa ra hồi năm ngoái.

Cas cũng nói các vụ rò rỉ thông tin "rất đáng lo lắng". Nhưng để lập luận này đứng vững, câu lạc bộ hẳn phải cần có bằng chứng vững chắc? City có thể đòi quyền tiếp cận các email và các trao đổi riêng tư, cho nên dự kiến sẽ có một cuộc chiến pháp lý riêng rẽ về việc tiết lộ các thông tin đó khi vụ việc được đưa ra tòa.

Mặc dù nguồn tin của Der Spiegel - Rui Pinto, nhân vật đứng sau trang mạng Football Leaks - cũng đang chờ ra tòa tại nước mình, Bồ Đào Nha, với các cáo buộc tấn công tin tặc vào máy tính, điều mà ông này bác bỏ, nhưng các chuyên gia pháp lý có vẻ như đồng ý rằng đây sẽ là một lập luận mà City khó lòng thắng. Rốt cuộc thì họ không bác bỏ tính xác thực của các tài liệu đó.

Lập luận cuối cùng nêu trên không nhận được mấy sự cảm thông - và thực sự là nó bị chỉ trích nhiều.

Với những nhân vật được kính trọng trong giới luật, như trạng sư áo lụa hàng đầu của Anh Charles Flint, được chọn do tính độc lập và nhất quán của họ, có mặt trong hội đồng xét xử, và với việc City ý thức được đầy đủ hệ thống mà họ đã tham gia, thì nhiều người coi lập luận này là vô lễ và đơn giản là tâm lý 'nho còn xanh lắm' của City.

Và cho dù quý vị coi FFP như một phương tiện thô sơ bảo hộ cho tình trạng hiện thời của câu lạc bộ bóng đá hay là một cách tiếp cận hợp lý giúp bình ổn tài chính, thì nhiều người tin rằng City đã vi phạm quy định mà họ vốn đã đồng ý tuân thủ - và sau đó nói dối các quan chức về việc đó, cho nên cần phải bị trừng phạt, nhất là khi nghe Uefa nói câu lạc bộ đã không hợp tác với cuộc điều tra.

Vũ khí phản công của Man City

Nhưng kết luận về vụ Riza vừa mới đưa ra ba tuần trước có trao cho City và nhóm luật sư khá hùng hậu của họ lý do để lạc quan hay không, và phần nào giúp giải thích lý do khiến họ tỏ ra ương ngạnh?

Luật sư thể thao hàng đầu người Anh John Mehrzad cho là có.

"Vụ đó sẽ hiện lên đầu tiên trong đầu các luật sư của họ," ông nói. "Họ không thể bỏ lỡ chuyện này. Tôi đã có thể dự đoán được lập luận họ sẽ nêu tại Cas."

"ECHR nói rằng trong vấn đề xét xử công bằng thì việc có một cơ quan kiểm tra, kỷ luật chỉ định các thành viên hội đồng xét xử, những người ra quyết định, đồng nghĩa với việc không có đủ sự tách bạch cần thiết giữa hai cơ quan."

"Xét về các chi phí dành cho thành viên hội đồng xét xử và việc bổ nhiệm họ, thì họ nhận mệnh lệnh của Uefa. Điều đó không nhất thiết dẫn đến việc thiếu sự bất thiên vị, nhưng quý vị có thể thấy là vì sao mà có các lập luận đó, và nay họ nêu lên những điểm này để vấn đề được xem xét tiếp."

"City sẽ nói họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải ký kết đồng ý với các quy định đó, và chúng ta đã thấy lập luận về việc thiếu tự do đã được nguyên đơn trong các vụ kiện thể thao then chốt trong quá khứ viện dẫn tới"

Mehrzad dự đoán rằng với việc tiền không thành vấn đề thì các luật sư của City sẽ dẫn chiếu tới phán quyết mang tính tiền lệ trong vụ Riza, đối đầu Uefa với việc đe dọa đưa vụ của họ vào tình thế tương tự, nói rõ việc họ sẽ đem vụ việc ra các tòa thượng thẩm, và hy vọng là cơ quan quản lý bóng đá sẽ đưa ra cuộc dàn xếp nào đó, với việc giảm mức trừng phạt thay vì phải đối diện với sự bất ổn do bị kéo vào một cuộc chiến pháp lý dai dẳng.

"Chúng ta đã chứng kiến điều này trong các cuộc đấu pháp lý thể thao khác," ông nói. "Đây là những vụ mà nếu như quý vị muốn kiện đi kiện lại thì rốt cuộc cơ quan cuối cùng xem xét đến sẽ là ECHR."

"Tiến trình vụ Thổ Nhĩ Kỳ kéo dài 10 năm, và nếu như quý vị có thể dọa sẽ khiến cho lệnh trừng phạt phải tạm ngưng trong chừng đó thời gian và bắt chước theo tiến trình đó, quý vị sẽ nghĩ rằng rồi họ sẽ phải chấp nhận thỏa thuận thôi."

Có lẽ là điềm gở cho Uefa, một email bị rò rỉ mà Der Spiegel đăng tải cho thấy luật sư của City, Simon Cliff giải thích rằng thay vì dàn xếp với cơ quan quản lý thì chủ tịch câu lạc bộ này "thà là chi 30 triệu bảng cho 50 luật sư giỏi nhất thế giới còn hơn, để kiện họ trong vòng 10 năm tới".

Uefa tất nhiên là sẽ lập luận rằng vụ này rất khác so với vụ liên quan tới cầu thủ người Thổ Nhĩ Kỳ hồi hơn 10 năm trước.

Tuy nhiên, liệu cơ quan này có sẵn sàng mạo hiểm đón nhận thất bại mà nếu nó đến sẽ tạo thành những phân rẽ lớn?

Vụ việc đã làm tổn hại ghê gớm tới City. Nhưng cũng có một mối nguy thực sự ở đây đối với Uefa, nhất là tại thời điểm sự quản lý của cơ quan bóng đá châu Âu này đối với giải câu lạc bộ đang có vấn đề.

Hiệp hội Câu lạc bộ châu Âu muốn Giải Champions mở rộng thêm bốn ngày thi đấu nữa giữa lúc đang có cuộc tranh luận kéo dài về việc cải tổ giải đấu này và những đồn đoán về các cuộc đàm phán bí mật về khả năng phân chia hoặc thành lập 'Siêu Liên đoàn'.

Fifa, cơ quan quản lý bóng đá thế giới, đang chuẩn bị mở rộng giải vô địch thế giới với 24 đội, sẽ diễn ra tại Trung Quốc vào năm tới.

Đang có những lo ngại ngày càng tăng về mối đe dọa từ các 'siêu câu lạc bộ' cực kỳ giàu có và quyền lực đối với tính cạnh tranh và độ bền vững của các giải đấu cấp quốc gia.

Uefa phải cố gắng duy trì quy định của mình đối với các câu lạc bộ, như City (thuộc sở hữu một phần của Abu Dhabi và chính quyền Trung Quốc) và Paris St-Germain (Qatar) - vốn được sự hậu thuẫn của các nước đó chứ không chỉ của các cá nhân giàu có.

"Có những chuyện vô cùng to lớn phụ thuộc vào điều này," Mehrzad nói thêm. "Nếu như City thành công trong việc giành được một phán quyết về tiến trình xử lý mà Uefa áp dụng, thì toàn bộ các câu lạc bộ khác cũng sẽ có thể giành được điều tương tự và nói rằng: 'Chúng tôi lẽ ra là ngay từ đầu đã không bao giờ phải chịu phạt.'"

"Không nghi ngờ gì, City thì đủ tiền và có một đội luật sư để theo đuổi vụ này trong nhiều năm, cho nên Uefa đang bị đặt dưới tình thế bị chú ý."

"Chúng ta đã chứng kiến việc trước đây sự toàn vẹn của hệ thống FFP đã từng bị thách thức, nhưng lần này có thể sẽ là điều làm thay đổi toàn bộ bộ máy định chế bóng đá, cho nên những tác động sẽ là vô cùng to lớn."

Giọng điệu của City trong các tuyên bố mà câu lạc bộ đưa ra, và tâm lý ngang ngạnh cùng niềm tin hiện đang lớn mạnh trở lại trong câu lạc bộ, thì cần phải được nhìn nhận trong bối cảnh này - không chỉ là sự thể hiện nỗi tức giận và cơn sốc của các ông chủ, các quan chức cao cấp của câu lạc bộ, những người đã quen với việc tự tiến lên theo cách riêng của họ, nhưng có lẽ cũng còn là một chiến lược được áp dụng nhằm bắn một thông điệp đến cho Uefa.

Một thông điệp còn lâu mới kết thúc. Một thông điệp nói rằng các câu lạc bộ chứ không phải là cơ quan quản lý bóng đã cần phải là người đưa ra các quy định trong tương lai.

Vẫn còn rất nhiều điều chưa rõ ràng.

Không có gì đảm bảo rằng City sẽ được cho phép hoãn thi hành lệnh cấm khi họ đệ đơn xin trong những ngày tới, cùng lúc với việc đệ đơn kháng cáo.

Quyết định - do một quan chức của Cas đưa ra - sẽ dựa trên việc thẩm định đơn kháng cáo của City, cho nên quyết định ban đầu này sẽ đưa ra một chỉ dấu rõ ràng về viễn cảnh của vụ việc.

Nếu như việc nghe trình bày kháng cáo không được xúc tiến thì nhiều khả năng đến giữa mùa giải tới phiên xử đầy đủ của Cas mới diễn ra. Cho nên nếu như City có thể xin hoãn thi hành lệnh cấm để chờ kết quả kháng cáo thì ta có thể thấy là cuộc đấu pháp lý sẽ kéo dài tới hàng tháng, thậm chí hàng năm, mà Tòa án Liên bang Thụy Sỹ sẽ là địa chỉ đệ đơn tiếp theo, sau Cas.

Tiền lệ, án lệ thể thao

Hồi năm ngoái, vận động viên thể thao Nam Phi Caster Semenya đã làm chính xác như thế sau khi Cas ra phán quyết có lợi cho IAAF (nay là Giải Vô địch Điền kinh Thế giới - World Athletics) trong cuộc chiến pháp lý với cô quanh các quy định theo đó đòi cô phải dùng thuốc kiềm chế nội tiết tố nam (testosterone-suppressing). Tòa án Thụy Sỹ tạm hoãn phán quyết đó trong thời gian chờ phiên xử tiếp theo.

Đó là những thời khắc thực sự là vô cùng đặc biệt đối với luật thể thao.

Cùng với vụ City, Cas cũng đang bị yêu cầu phải quyết định liệu có giữ nguyên hay không lệnh cấm của Tổ chức Phòng chống Doping Thế giới đối với Nga, được đưa ra trước kỳ Thế vận hội mùa hè tại Tokyo tới đây.

Các bên khiếu kiện trong những vụ đó có cơ hội thắng cao. Toàn bộ các chính phủ hậu thuẫn đằng sau họ. Niềm tự hào dân tộc và danh tiếng quốc gia được đưa ra thử thách.

Những ủng hộ viên của các bên ngưỡng mộ sự ương ngạnh trong cuộc đối đầu của họ, lên án các định chế, và đây là trò đấu tố, thay vì cảm thông với những ai đang muốn duy trì luật lệ.

Việc giải quyết và nguồn lực của các cơ quan hoạch định, quản lý thể thao đang bị thử thách dữ dội hơn bao giờ hết.