Quê hương Stalin đối phó mối đe dọa từ Nga
- Joe Worthington
- BBC Travel
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Vào ngày cuối trong chuyến đi hai tuần của tôi đến nước Cộng hòa Georgia, không khí trong lành và nhưng nóng vô cùng.
Davit Georgashvili, người tôi gặp trong thời gian ở thủ đô Tbilisi, lái xe đưa cả nhóm đi chơi theo lịch trình hợp tác với một tổ chức NGO.
Chúng tôi chạy xe dọc theo trục đường quốc lộ về quê nhà của anh ở Gori.
Con đường dày đặc xe cộ ở thủ đô cùng với những nhà thờ có từ thời Trung Cổ và các ngôi nhà bằng đá trên vách núi dần lùi xa, thay vào đó là những cánh đồng hoang và đường ray xe lửa gỉ sét thỉnh thoảng lướt qua.
Khi chúng tôi qua một trạm gác cũ của quân đội Xô Viết, Georgashvili chỉ vào hàng loạt những tòa nhà tăm tối màu đen từ xa và nói, "Đó là Nam Ossetia."
Chỉ hai từ đó thôi, 'Nam' và 'Ossetia' là đủ để dựng lại trong tâm trí hình ảnh mơ hồ của chiến tranh và những chiếc xe tăng Nga lăn bánh qua biên giới mà tôi xem được trên bản tin thời sự của BBC News vào tháng 8/2008.
Chúng tôi đi qua một vùng ngoại ô với những căn lều chắn gió nằm gọn gàng xếp hàng kéo dài trên quãng đường ít nhất 1,5km. Georgashivili kể tôi nghe đó là một trại tỵ nạn, nơi hàng chục ngàn người Nam Ossetia đồng minh sát cánh với người Georgia trong cuộc chiến chạy tới đây. "Đó là một trong những trại tị nạn thường trú lớn nhất ở Châu Âu," anh nói.
Cuối cùng chúng tôi cũng đến Gori, nơi có kiến trúc Xô Viết rõ rệt hơn nhiều so với Tbilisi.
Nguồn hình ảnh, VANO SHLAMOV/AFP/Getty Images
"Người dân Gori có cái nhìn cảm thông với Stalin vì ông đã đầu tư rất nhiều vào thành phố, nhưng họ không ưa nước Nga cho lắm"
Chúng tôi được chào đón bằng bức hình chân dung Stalin khổng lồ nhìn chằm chằm xuống mình từ một bên tòa tháp dân cư.
Georgashvili kể chúng tôi nghe rằng ở Gori, quê hương của nhà cựu độc tài gây chia rẽ có tên là Stalin, người dân có cái nhìn cảm thông với Stalin vì ông đã đầu tư rất nhiều vào thành phố, nhưng họ không ưa nước Nga cho lắm.
Vì Gori nằm gần Nam Ossetia cứng đầu, nơi được Nga hậu thuẫn trong việc đòi độc lập, nên thành phố này thường phải chịu hậu quả từ những can thiệp của Nga, trong đó có việc đất đai dần dần bị quân đội Nga lấn chiếm sâu vào Georgia mỗi năm.
Chúng tôi tấp lại ven đường đất không vỉa hè, nơi có những căn nhà bằng gỗ hai tầng kề bên.
Hầu hết tường đã mục phủ cây bạch dương và rễ cây. Georgashvili mở cánh cửa kêu ồn ào và dẫn chúng tôi xuống một hành lang nhỏ vào khu vườn với những búi cỏ mọc lên từ khe nứt từ bùn khô, và đi vào căn hộ tầng trệt.
Anh nói với chúng tôi, "Đây là nhà gia đình nơi tôi sống khi còn trẻ." Cha anh đang xem TV chương trình của Nga và mẹ đang dọn bàn ăn tối với những chiếc đĩa đẹp nhất và bộ dao nĩa bóng loáng khác thường.
Tôi thực sự không biết điều gì sắp xảy ra vì đây là lần đầu tiên tôi đến nhà một gia đình người Georgia.
Tôi được đưa vào phòng ăn khi bà mẹ của Georgashvili đang đặt chiếc bánh khổng lồ lên giữa bàn; sau đó bà đặt một lọ có chất gì đó nổi màu nâu trông như syrup lỏng ra khỏi kệ bếp.
Georgashvili giải thích, "Đây là bánh quả óc chó với kem óc chó, và trong lọ đầy các quả óc chó mà mẹ đã để dành trong nhiều năm cho những dịp đặc biệt. Chúng tôi không có nhiều khách nước ngoài đến thăm nhà lắm."
Nguồn hình ảnh, Georgia About/Wikimedia/CC BY 3.0
Hạt óc chó là một thứ nguyên liệu phổ biến trong ẩm thực Georgia
Tôi cảm thấy chút có lỗi với gia đình này, họ có lẽ không có nhiều thu nhập dư thừa, và đã phải tiết kiệm rất lâu.
Nhưng dù là một trong những nước nghèo nhất Châu u và liên tục phải đối mặt với đe dọa bị Nga xâm lược từ khi độc lập khỏi Liên bang Xô Viết năm 1991, những gia đình người Georgia lại rất sẵn lòng chia sẻ những thứ ít ỏi mà họ có với khách đến thăm.
Người Georgia cởi mở hơn với người ngoài có lẽ vì một tiền lệ lịch sử: Georgia là một nhánh quan trọng trên Con đường Tơ lụa từ giữa thế kỷ 7 đến thế kỷ 14, vì thế chào đón người lạ, như mời khách lữ hành mệt mỏi thăm nhà là điều ẩn rất sâu vào văn hóa bản địa.
Sau khi chậm rãi nhấm nháp món bánh và quả óc chó ngọt ngào, một người đàn ông dáng vẻ nghiêm trang đến nhà, sau đó tôi được biết ông là người họ hàng, mang theo một túi đầy thịt các loại và dưa leo Georgia, quả rất dài.
Đây từng là món ăn của nông dân và giờ đây được coi là thành phần quan trọng trong dinh dưỡng của người Georgia.
Theo Georgashivili, gia đình có làm một bữa nướng thịt trong khu rừng gần đây cho chúng tôi, những vị khách đáng quý của họ - theo truyền thống nghe nói bắt nguồn từ thời Trung Cổ khi nhiều ngôi làng đồng minh tụ tập trong rừng vào những dịp đặc biệt, phần lớn là vì miền quê thường là vùng phân chia giữa những khu dân cư.
Nướng thịt trong cộng đồng có lẽ là truyền thống lâu đời không kém gì lịch sử đất nước Georgia này. Thịt là món luôn sẵn có dồi dào vì nhiều trang trại xung quanh Gori đã từng là gia đình trong nhiều thế hệ, và thói quen tụ tập thành nhóm nấu ăn bên đống lửa là cách để đưa các gia đình và bạn bè lại gần nhau; họ cùng nhau chuẩn bị thức ăn.
Georgashvili giải thích rằng văn hóa Georgia tôn trọng sự gắn bó để đảm bảo gắn kết giữa gia đình và bạn bè luôn bền vững qua nhiều thế hệ.
Theo truyền thống, ít nhất là từ thế kỷ 12 trước Công Nguyên khi liên minh bộ lạc Georgia của Diauehi lần đầu tiên xuất hiện trong sử sách, người Georgia đã sống trong những ngôi làng với dòng họ, đôi khi là bốn thế hệ cùng sống chung dưới một mái nhà.
Thậm chí ngày nay, người Georgia vẫn có xu hướng rất cộng đồng.
Họ không ngần ngại chào đón khách, đặc biệt là khách từ phương Tây, với vòng tay rộng mở, dù đã sống hàng thập niên hoang mang sợ hãi sự thôn tính của người Nga.
Một người lớn tuổi trong gia đình kể tôi nghe vì người Georgia và người Anh (tôi là người Anh) từng là đồng minh chống lại Nga, tôi sẽ luôn được chào đón như một thành viên trong gia đình họ.
Nguồn hình ảnh, Joe Worthington
Davit Georgashvili: "Đây là nhà gia đình nơi tôi sống khi còn trẻ"
Nhóm chúng tôi leo lên xe với người họ hàng và lái đi khoảng 30 phút trên con đường đất vô định cho đến một bãi đỗ xe tạm.
Ông dẫn chúng tôi đến một băng ghế gỗ khiêm tốn ở giữa khoảng đất trống gần đống lửa với nhiều thanh gỗ chặt thành khúc.
Ông thả một que diêm vừa cháy vào đống củi, khiến đống lửa nhanh chóng bùng lên, và sau đó mở một két nhựa xếp đầy các chai Coca Cola chứa rượu mận, một thức uống rẻ tiền và đơn giản mà dân Georgia đã nấu cả ngàn năm qua vì vùng này rất dồi dào cây mận.
Ông nói bằng tiếng Anh bồi, "Tôi tự làm đấy. Tôi trộn các thành phần trong bồn tắm sau đó để chừng hai tháng. Anh có thể lấy vài chai mang về Anh cũng được."
Mặc dù ý nghĩ phải giải thích về thứ thức uống 30% nồng độ cồn này tại hải quan sân bay ở London khiến tôi hoảng sợ, nhưng tôi dẹp lo lắng qua một bên để thưởng thức khoảnh khắc này.
Người bà con lấy ra một ít thịt từ trong giỏ và ném vào than cháy dở.
Khi mùi khói và mỡ tan chảy bốc lên, Georgashvili và cha mẹ anh cũng vừa đến cùng một nhóm bạn bè và thành viên khác của gia đình, tạo thành nhóm gần 40 người.
Khoảnh đất trống trải giờ đây ngập tiếng chuyện trò và cười đùa.
Đàn ông tụ tập quanh đống lửa tí tách, phụ ngữ ngồi vòng quanh băng ghế cất tiếng hát những khúc dân ca truyền thống Georgia.
Tôi không hiểu lời bài hát lắm, nhưng có người dịch sơ qua nội dung thể hiện sự tôn trọng gia đình, tình bạn và đến bên nhau vượt qua khó khăn.
Khi chúng tôi ngồi lại và hăm hở ăn món thịt nướng - dù tôi không nhận ra nó là thịt gì - ăn cùng với dưa leo cắt mỏng, tôi cảm thấy như mình đã quen biết gia đình này nhiều năm, mặc dù chỉ mới một ngày trôi qua.
Không một ai trong nhà, từ em bé nhỏ nhất, tỏ ra lo lắng khi thấy tôi, và người già ôm tôi khi có dịp.
Gia đình chia sẻ những phần thức ăn ngon nhất với tôi, đảm bảo phần ăn của tôi không bao giờ hết.
Và mặc dù tôi không biết tiếng Georgia, bằng cách nào đó tất cả chúng tôi đều hiểu nhau đang cố diễn đạt điều gì.
Trong suốt thời gian ở Georgia, tôi biết được nỗi nhọc nhằn khi người Nga thường xuyên đe dọa xâm lăng nơi này.
Quan trọng hơn, tôi chứng kiến cách người Georgia vượt qua nghịch cảnh có lẽ bằng cách nhiều người không nghĩ tới: chào đón người lạ từ bên ngoài.
Gori có thể tràn ngập quá khứ thời Xô Viết, nhưng người dân ở đó có lẽ là hiếu khách nhất mà tôi từng gặp.
Đối mặt với hiểm nguy thường trực, nhưng người Georgia vẫn vô cùng hiếu khách.
Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Travel.
Xem thêm về Liên Xô:
