Mỹ nói Thái tử Ả Rập Saudi phê chuẩn vụ giết nhà báo Khashoggi
Nguồn hình ảnh, Reuters
Thái tử Mohammed bin Salman được coi là người cai trị Ả Rập Saudi
Một báo cáo tình báo của Mỹ nói rằng Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman đã phê chuẩn vụ sát hại nhà báo Ả Rập Saudi lưu vong Jamal Khashoggi vào năm 2018.
Báo cáo do chính quyền Biden công bố cho biết hoàng tử đã chấp thuận kế hoạch "bắt hoặc giết" Khashoggi.
Mỹ đã công bố các biện pháp trừng phạt hàng chục người Ả Rập Saudi nhưng không trừng phạt thái tử.
Ả Rập Saudi bác bỏ báo cáo, gọi nó là "tiêu cực, giả mạo và không thể chấp nhận được".
Thái tử Mohammed, người cai trị vương quốc, đã phủ nhận đóng bất kỳ vai trò nào trong vụ giết người.
Khashoggi bị giết khi đến lãnh sự quán Ả Rập Saudi ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, và thi thể của ông bị cắt nhỏ.
Nhà báo 59 tuổi từng là cố vấn cho chính phủ Ả Rập Xê Út và thân cận với hoàng gia nhưng sau đó không được sủng ái và phải sống lưu vong ở Mỹ vào năm 2017.
Từ đó, ông viết một chuyên mục hàng tháng trên tờ Washington Post, trong đó ông chỉ trích các chính sách của Thái tử Mohammed.
Báo cáo tìm thấy gì?
Nguồn hình ảnh, PA Media
Nhà báo Jamal Khashoggi năm 2004
"Chúng tôi đánh giá rằng Thái tử Saudi Arabia Muhammad bin Salman đã phê chuẩn một chiến dịch ở Istanbul để bắt hoặc giết nhà báo Saudi Jamal Khashoggi", báo cáo của văn phòng giám đốc tình báo quốc gia Mỹ cho biết.
Thái tử là con trai của Quốc vương Ả Rập Saudi Salman bin Abdulaziz al-Saud và được coi là người cai trị vương quốc.
Báo cáo tình báo liệt kê ba lý do để tin rằng thái tử phải phê chuẩn việc giết nhà báo Jamal Khashoggi.
- Quyền kiểm soát việc ra quyết định của ông này trong vương quốc kể từ năm 2017
- Tham gia trực tiếp vào hoạt động của một trong những cố vấn của ông ta cũng như các thành viên trong đội bảo vệ ông ta
- Ông ta "ủng hộ việc sử dụng các biện pháp bạo lực để bịt miệng những người bất đồng chính kiến ở nước ngoài"
Báo cáo tiếp tục nêu tên những cá nhân được cho là đồng lõa hoặc chịu trách nhiệm về cái chết của Khashoggi. Nhưng nêu rằng "chúng tôi không biết trước được" những người liên quan đến kế hoạch làm hại nhà báo sẽ "đi xa đến mức nào".
Giới chức Ả Rập Saudi đổ lỗi vụ giết người là một "vụ việc lừa dối" của một nhóm đặc vụ được giao nhiệm vụ đưa nhà báo trở về vương quốc. Một tòa án Ả Rập Saudi đã xét xử và kết án 5 người 20 năm tù vào tháng Chín năm ngoái, sau khi ban đầu tuyên án tử hình họ.
Vào năm 2019, báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc Agnes Callamard đã cáo buộc nhà nước Ả Rập Saudi về "vụ hành quyết có chủ đích, có tính toán trước" đối với Khashoggi và nói phiên tòa xét xử của Ả Rập Saudi là "phản công lý".
Điều này có ý nghĩa gì đối với quan hệ Mỹ - Ả Rập Saudi?
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Joe Biden spoke to King Salman after reading a forthcoming report into the murder of journalist Jamal Khashoggi
Ngay sau khi báo cáo được công bố, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã công bố các hạn chế xuất nhập cảnh, được gọi là "Lệnh cấm Khashoggi".
Những người bị nhắm mục tiêu "được cho là đã trực tiếp tham gia vào các hoạt động chống lại người bất đồng chính kiến nghiêm trọng ngoài lãnh thổ ", ông nói.
Ông cảnh báo: "Những kẻ phá hoại thay mặt cho bất kỳ chính phủ nước ngoài nào nhắm vào những người bất đồng chính kiến sẽ không được phép đến đất Mỹ".
Ngoài ra, bộ ngân khố đã trừng phạt một số người thân cận thái tử: một trong những phụ tá, cựu phó giám đốc tình báo Ahmad Asiri, cũng như lực lượng bảo vệ đã tham gia vào vụ giết người.
Kể từ năm 2018, CIA tin rằng thái tử đã ra lệnh giết người nhưng chưa bao giờ công khai cáo buộc rằng ông có liên quan.
Ả Rập Saudi, nước xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới, là đồng minh quan trọng của Mỹ ở Trung Đông.
Tổng thống Mỹ Joe Biden được cho là sẽ có quan điểm cứng rắn hơn người tiền nhiệm Donald Trump về nhân quyền và pháp quyền ở Ả Rập Saudi.
Trong cuộc điện đàm hôm thứ Năm với Quốc vương Salman, tổng thống "khẳng định tầm quan trọng của Hoa Kỳ đối với nhân quyền nói chung và pháp quyền", Nhà Trắng cho biết.
Theo các nguồn tin được hãng tin Reuters trích dẫn, chính quyền Biden cũng đang cân nhắc việc hủy bỏ các hợp đồng mua bán vũ khí với Ả Rập Saudi gây lo ngại về nhân quyền cũng như việc hạn chế bán vũ khí "phòng thủ" trong tương lai của quân đội.
Bác bỏ báo cáo của Mỹ, Bộ Ngoại giao Ả Rập Saudi khẳng định những kẻ gây ra tội ác đã được điều tra thích đáng và công lý đã được thực thi.
"Thật đáng tiếc khi báo cáo này, với những kết luận không chính xác và giả mạo, được đưa ra trong khi Vương quốc rõ ràng đã lên án tội ác tày trời này, và ban lãnh đạo Vương quốc đã thực hiện các bước cần thiết để đảm bảo rằng thảm kịch như vậy không bao giờ xảy ra nữa", Bộ Ngoại giao Ả Rập nói thêm .
Bộ này cũng bác bỏ "bất kỳ biện pháp nào xâm phạm đến vai trò lãnh đạo, chủ quyền và sự độc lập của hệ thống tư pháp của vương quốc".
